Πρωτογενές πλεόνασμα 12 δισ. ευρώ «έγραψε» ο προϋπολογισμός στο 11μηνο του έτους, σημαντικά αυξημένο έναντι του στόχου αλλά και σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Τα φορολογικά έσοδα κινήθηκαν πάνω από το στόχο, ενώ και οι δαπάνες συγκρατήθηκαν σε σχέση με τις προβλέψεις.

Ρεπορτάζ Κώστας Τσάβαλος

Σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία που ανακοίνωσε σήμερα το υπουργείο Οικονομικών, για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2024, παρουσιάζεται πλεόνασμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 4.375 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου για πλεόνασμα 2.293 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2024 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025 και ελλείμματος 1.032 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Το πρωτογενές αποτέλεσμα σε τροποποιημένη ταμειακή βάση διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 12.011 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 9.912 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 5.826 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2023. Η διαφορά σε σχέση με τον στόχο κυρίως προέρχεται αφενός από την είσπραξη ποσού ύψους 206 εκατ. ευρώ τον μήνα Οκτώβριο του 2024 από την έκτακτη εισφορά στους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο έχει προγραμματιστεί να διατεθεί μέσω του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και αφετέρου από τον ετεροχρονισμό δαπανών των εξοπλιστικών προγραμμάτων και των μεταβιβάσεων προς ΟΚΑ ύψους 432 και 788 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, που δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους. Σημειώνεται ότι τα έσοδα από φόρους προσεγγίζουν τους στόχους του προϋπολογισμού (διαφορά 4 εκατ. ευρώ).

Επισημαίνεται ότι το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει από το αποτέλεσμα σε ταμειακούς όρους. Επιπρόσθετα, τα ανωτέρω αφορούν στο πρωτογενές αποτέλεσμα της Κεντρικής Διοίκησης και όχι στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, που περιλαμβάνει και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα των Νομικών Προσώπων και των υποτομέων των ΟΤΑ και ΟΚΑ.

Την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2024, το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 66.721 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 303 εκατ. ευρώ ή 0,46% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025 που οφείλεται κυρίως στην είσπραξη ποσού 206 εκατ. ευρώ τον μήνα Οκτώβριο του 2024 από την έκτακτη εισφορά στους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, που δεν είχε προβλεφθεί. 

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 73.297 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 179 εκατ. ευρώ ή 0,2% έναντι του στόχου.

Πιο συγκεκριμένα τα έσοδα των μειζόνων κατηγοριών του κρατικού προϋπολογισμού έχουν ως ακολούθως:

I. Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 60.569 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 4 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025.

Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής :

• Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 23.637 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 46 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 6.617 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 8 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 2.334 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 9 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 21.687 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 2 εκατ. ευρώ.

II. Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» ανήλθαν σε 56 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025.

III. Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 4.964 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 18 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025. Από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 4.964 εκατ. ευρώ, ποσό 3.218 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι μειωμένα κατά 102 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

IV. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 4.168 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 32 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025.

V. Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 3.508 εκατ. ευρώ αυξημένα κατά 125 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025. Από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 3.508 εκατ. ευρώ, ποσό 411 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, σύμφωνα με τον στόχο.

VI. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων» ανήλθαν σε 33 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με το στόχο που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 6.576 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 124 εκατ. ευρώ από τον στόχο (6.700 εκατ. ευρώ) που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025.

Τα συνολικά έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 3.629 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 102 εκατ. ευρώ από τον στόχο (3.731 εκατ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025.

Ο Νοέμβριος…

Ειδικότερα τον Νοέμβριο 2024 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 5.390 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 53 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.

Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα ανά μείζονα κατηγορία του κρατικού προϋπολογισμού, για τον Νοέμβριο 2024 έχουν ως εξής:

I. Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 5.433 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 43 εκατ. ευρώ ή 0,8% έναντι του στόχου του Προϋπολογισμού 2025.

Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής:

• Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 2.152 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 18 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 570 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 8 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 119 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 3 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 2.043 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 36 εκατ. ευρώ.

II. Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» ανήλθαν σε 5 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο.

III. Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 46 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 192 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025. Ποσό 4 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι μειωμένα κατά 106 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

IV. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 86 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 28 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025.

V. Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 313 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 136 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025. Ποσό 9 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι αυξημένα κατά 4 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 494 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 124 εκατ. ευρώ από τον στόχο (618 εκατ. ευρώ).

Τα συνολικά έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 13 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 102 εκατ. ευρώ από τον στόχο (115 εκατ. ευρώ).

Οι δαπάνες …

Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2024 ανήλθαν στα 62.346 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 1.778 εκατ. ευρώ έναντι του επικαιροποιημένου στόχου (64.124 εκατ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025. Επίσης είναι αυξημένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023, κατά 2.151 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της αύξησης των πληρωμών τόκων και των δαπανών του ΤΑΑ.

Στο σκέλος του Τακτικού Προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 1.268 εκατ. ευρώ. Εξαιρουμένης της εμφανιζόμενης διαφοράς στις πιστώσεις υπό κατανομή ύψους 331 εκατ. ευρώ, οι οποίες δεν αντιστοιχούν σε πληρωμές αλλά σε μεταφορές πιστώσεων στις υπόλοιπες κατηγορίες από τις οποίες σε μεταγενέστερο χρόνο πραγματοποιούνται πληρωμές, η διαφορά στις πληρωμές έναντι του στόχου ανέρχεται σε 937 εκατ. ευρώ. Η διαφορά αυτή τεκμηριώνεται από τον ετεροχρονισμό δαπανών των εξοπλιστικών προγραμμάτων και των μεταβιβάσεων προς ΟΚΑ ύψους 432 και 788 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, που δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους.

Ως αξιοσημείωτες πληρωμές μπορούν να αναφερθούν:

α) η πληρωμή 43 εκατ. ευρώ του επιδόματος θέρμανσης για το 2024. Το ποσό αυτό αφορά στη χειμερινή περίοδο 2023-2024, για την οποία οι συνολικές πληρωμές ανήλθαν σε 218 εκατ. ευρώ και θα αυξηθεί τον Δεκέμβριο του 2024 με την πληρωμή της προκαταβολής για τη χειμερινή περίοδο 2024-2025. Οι συνολικές πληρωμές για τη χειμερινή περίοδο 2024-2025 αναμένεται να είναι αυξημένες και να ανέλθουν στα 270 εκατ. ευρώ,

β) η καταβολή 170 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στον ΕΛΓΑ για την αποζημίωση των πληγεισών αγροτικών εκμεταλλεύσεων από πλημμυρικά φαινόμενα εξαιτίας των θεομηνιών DANIEL-ELIAS περιόδου Σεπτεμβρίου 2023 καθώς και για σχετικά εγγειοβελτιωτικά έργα,

γ) η επιχορήγηση 297 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σε συγκοινωνιακούς φορείς (ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ και ΟΣΕ),

δ) η επιχορήγηση 414 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υγείας στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) για την κάλυψη της δαπάνης προμήθειας φαρμάκων για τις ανάγκες των νοσοκομείων του ΕΣΥ και του Γ.Ν. Παπαγεωργίου,

ε) η πληρωμή από το κράτος 119 εκατ. ευρώ για αγορά φαρμακευτικού και υγειονομικού υλικού,

στ) η πληρωμή από το κράτος 50 εκατ. ευρώ για συγγράμματα σπουδαστών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων,

ζ) η πληρωμή 188 εκατ. ευρώ για την απόκτηση καυσίμων κίνησης, κυρίως για την κάλυψη των αναγκών του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και

η) η πληρωμή 161 εκατ. ευρώ για μισθώματα εναέριων μέσων του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.

Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 9.934 εκατ. ευρώ μειωμένες κατά 510 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον επικαιροποιημένο στόχο, που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025. Ταυτόχρονα παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με τις αντίστοιχες πληρωμές του 2023 κατά 1.348 εκατ. ευρώ.