Περίπου 4 δισ. ευρώ, από καταθέσεις και δάνεια, περισσότερα ξόδεψαν τα ελληνικά νοικοκυριά το 2024. Τα «φουσκωμένα» ενοίκια, οι ακριβές τιμές σε ενέργεια και βασικά αγαθά όπως είναι τα τρόφιμα, οι φορολογικές υποχρεώσεις και γενικότερα το υψηλό κόστος ζωής «ροκανίζει» τις καταθέσεις των Ελλήνων πολιτών.

Γράφει ο Δημήτρης Χριστούλιας

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής αρχής καταγράφεται μεγαλύτερη αύξηση της τελικής καταναλωτικής δαπάνης σε σύγκριση με το διαθέσιμο εισόδημα και μία συνέχεια στη μακροχρόνια τάση της αρνητικής αποταμίευσης στη χώρα.

Συγκεκριμένα, η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά αυξήθηκε το 2024 κατά 4,6% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Το διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε κατά 4,5% το περασμένο έτος σε σχέση με το 2023. Την ίδια ώρα, το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών οργανισμών που εξυπηρετούν νοικοκυριά διαμορφώθηκε πέρυσι στο -2,5% έναντι -2,4% το 2023 ενώ το 2022 είχε κάνει «βουτιά» 5%.

Η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά σε αρνητικό έδαφος από το 2012, με εξαίρεση τη διετία 2020-2021, οπότε λόγω πανδημίας είχε βυθιστεί η κατανάλωση. Διευκρινίζεται ότι το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών ορίζεται ως η ακαθάριστη αποταμίευση προς το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα. Σύμφωνα με τη μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) που χρηματοδότησε η Eurobank, η Ελλάδα είναι τελευταία μεταξύ των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ στην αποταμίευση. Η μέση ετήσια αποταμίευση στην Ελλάδα ανέρχεται στα 1.076 ευρώ. Όμως είναι αρνητική για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες και παιδιά (-2.159 ευρώ). Επιπλέον, πιο πολύ αποταμιεύουν οι συνταξιούχοι (2.248 ευρώ ετησίως). Οι μισθωτοί αποταμιεύουν 542 ευρώ και οι αυτοαπασχολούμενοι 63 ευρώ.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας της Marc το 48,1% των ερωτηθέντων, δηλαδή ένας στους δύο πολίτες επισημαίνουν ότι χρειάζεται να κάνουν περικοπές για να καλύψουν τα απολύτως αναγκαία ενώ το 12,7% των οικογενειών έχουν εισοδήματα τα οποία δεν φτάνουν ούτε για τα αναγκαία και χρειάζονται επιπλέον χρήματα για να καλύψουν τις απολύτως βασικές τους ανάγκες. Ουσιαστικά, στην έρευνα της Marc καταγράφεται ότι η ακρίβεια δυσκολεύει 6 στα 10 νοικοκυριά.

Επίσης, το 65,4% των ερωτηθέντων εντοπίζει την ακρίβεια κυρίως στα είδη διατροφής που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ, με το μεγαλύτερο πρόβλημα να το αντιμετωπίζουν οι συνταξιούχοι. Επίσης, το 57,6% εντοπίζει την ακρίβεια στο ρεύμα και το 48,2% στα ενοίκια.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί περισσότερο την τελευταία πενταετία σε σχέση με άλλες δαπάνες όπως είναι τα ενοίκια και το ρεύμα. Αξιοσημείωτο είναι πως οι  νέοι κάτω των 45 ετών  και οι μισθωτοί εντοπίζουν την ακρίβεια περισσότερο στα ενοίκια  ενώ οι άνδρες και οι δημόσιοι υπάλληλοι πρωτίστως στο κόστος του ρεύματος.

Στην κερδοσκοπία και στα καρτέλ αποδίδουν 6 στους 10 καταναλωτές την ακρίβεια ενώ 3 στους 10 ερωτηθέντες αναφέρουν ότι για τις υψηλές τιμές ευθύνονται οι ελλιπείς έλεγχοι.  Επίσης 7 στους 10 καταναλωτές είναι υπέρ της επιβολής προστίμων στα σούπερ μάρκετ ενώ 6 στους 10 συμφωνούν με τη δημιουργία της νέας Ανεξάρτητης Αρχής για την προστασία των καταναλωτών. Επίσης, το 85% των ερωτηθέντων πιστεύουν πώς πρέπει να θεσπιστεί πλαφόν στα κέρδη των σούπερ μάρκετ ώστε να μην αυξάνουν τις τιμές.

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα πάντα με την έρευνα της Marc οι πολίτες απαιτούν περισσότερες προσπάθειες, επιμονή και αποτελεσματικότητα από την κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της ακρίβειας στα βασικά είδη διατροφής και διαβίωσης με το 59,4% των ερωτηθέντων να δηλώνει ότι η κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα ή ολιγωρεί στο θέμα αυτό.