Σαφές μήνυμα στήριξης στην ενεργειακή στρατηγική της Ελλάδας, αλλά και έμπρακτη επιβεβαίωση του γεωπολιτικού της ρόλου στην Ανατολική Μεσόγειο, στέλνει η επίσκεψη του υπουργού Εσωτερικών των ΗΠΑ και επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας, Νταγκ Μπέργκαμ, στην Αθήνα.

Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε μόλις μία ημέρα μετά την επίσημη εκδήλωση ενδιαφέροντος της Chevron για τις ερευνητικές δραστηριότητες σε τέσσερα θαλάσσια «οικόπεδα» νότια της Πελοποννήσου και της Κρήτης, μία εξέλιξη με βαρύνουσα σημασία για την ευρύτερη περιοχή.

Η παρουσία του επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ έρχεται σε μια κομβική συγκυρία για τις γεωενεργειακές ισορροπίες της περιοχής, ενισχύοντας περαιτέρω τον στρατηγικό διάλογο ΗΠΑ – Ελλάδας και τη διμερή συνεργασία στον τομέα της ενέργειας.

Η επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού και το ενδιαφέρον της Chevron δεν είναι απλά διπλωματικές κινήσεις. Αντικατοπτρίζουν έναν ευρύτερο σχεδιασμό που φέρνει την Ελλάδα στο επίκεντρο του νέου ενεργειακού χάρτη της Ευρώπης, με ρόλο πολλαπλό: από κόμβος διαμετακόμισης και αποθήκευσης LNG, μέχρι πύλη γεωπολιτικής σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Ενεργειακή διπλωματία: Ρεβυθούσα και LNG στο επίκεντρο

Ο Αμερικανός υπουργός, συνοδευόμενος από τον Έλληνα υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρο Παπασταύρου, επισκέφθηκε τη Ρεβυθούσα, τον βασικό τερματικό σταθμό εισαγωγής αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), που καλύπτει το 81% των συνολικών εισαγωγών LNG της χώρας.

Ο Νταγκ Μπέργκαμ, δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη λειτουργία του control room του σταθμού, εστίασε στις δυνατότητες περαιτέρω αύξησης της δυναμικότητας της υποδομής, ενώ υπογράμμισε τον ρόλο της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης ως στρατηγικές πύλες εισόδου αμερικανικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

«H Ελλάδα αποτελεί ένα σημαντικό εταίρο καθώς από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη (το αμερικανικό φυσικό αέριο) μπορεί να φτάσει μέσω των αγωγών, αυτό είναι συναρπαστικό, εδώ, σε αυτό το τερματικό σταθμό, εκφορτώνεται από τα πλοία και μέσω του αγωγού φτάνει μέχρι την Ουκρανία. Αποτελεί το κάθετο διάδρομο του Νότου που μπορεί να φέρει ειρήνη σε όλη την περιοχή», σημείωσε ο Μπέργκαμ.

Ενίσχυση της στρατηγικής σχέσης Ελλάδας – ΗΠΑ

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του, ο Νταγκ Μπέργκαμ είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου. Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε η στρατηγική σημασία της Ελλάδας στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, αλλά και η προοπτική υλοποίησης νέων ενεργειακών διαδρομών.

Ο Πρωθυπουργός ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η Chevron εκδήλωσε επίσημα το ενδιαφέρον της να ξεκινήσει ερευνητικές δραστηριότητες στην περιοχή νότια της Κρήτης, επιβεβαιώνοντας έτσι τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελληνικής Δημοκρατίας στην περιοχή αυτή».

Από την πλευρά του, ο Νταγκ Μπέργκαμ τόνισε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν την Ελλάδα στρατηγικό εταίρο. Πιστεύουμε ότι οι σχέσεις που έχουμε σήμερα μπορούν να αναπτυχθούν και να επεκταθούν, ιδίως στον τομέα της ενέργειας και της ενεργειακής ασφάλειας».

Η Chevron και η γεωπολιτική στήριξη: Επένδυση στα ελληνικά «οικόπεδα»

Το ενδιαφέρον της Chevron δεν είναι μόνο επιχειρηματικό αλλά και γεωπολιτικό. Η εμπλοκή της εταιρείας στην περιοχή νότια της Κρήτης εμπεδώνει τη θέση της Αθήνας αναφορικά με το Δίκαιο της Θάλασσας και τη νομιμότητα των ελληνικών διεκδικήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως απέναντι στις προκλήσεις της Άγκυρας και το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Όπως σχολίασαν κυβερνητικές πηγές, η παρουσία αμερικανικών ενεργειακών κολοσσών «αποτελεί έμμεση αλλά ουσιαστική στήριξη των ελληνικών θέσεων για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα».

«Η Ελλάδα και οι ΗΠΑ έχουν μία στρατηγική σχέση. Οι σχέσεις τους είναι καλύτερες από ποτέ. Αυτή η στρατηγική συνεργασία βασίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες. Την στρατιωτική συνεργασία και την ενεργειακή συνεργασία», δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου.

«Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι που η Chevron εξέφρασε ενδιαφέρον. Είναι ξεκάθαρα μία ψήφος εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και κυρίως αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης στον ελληνικό λαό. Ενδυναμώνεται ο γεωπολιτικός μας ρόλος. Η Ελλάδα μετατρέπεται σε ενεργειακό κόμβο», πρόσθεσε.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών υπογράμμισε: «Η επίσημη εκδήλωση ενδιαφέροντος από τον αμερικανικό κολοσσό αποτελεί μία έμπρακτη αναγνώριση της ενεργειακής και γεωπολιτικής θέσης της χώρας μας».

Όπως αναφέρει ο ΑΝΤ1, η έλευση της Chevron στα οικόπεδα νότια της Κρήτης δίνει ώθηση στο Εθνικό Πρόγραμμα Έρευνας και Ανάπτυξης Υδρογονανθράκων. Ήδη ο έτερος κολοσσός της Exxon Mobil δραστηριοποιείται στα οικόπεδα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης με ποσοστό 70% το καθένα. Η HELLENiQ ENERGY δραστηριοποιείται σε πέντε περιοχές, ενώ σε φάση παραγωγής βρίσκεται και η ENERGEAN στον Πρίνο.

Την ώρα που η χώρα μας επισφραγίζει την παρουσία της στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας διέρρεε ότι είχε συνάντηση με ανώτερα στελέχη της Chevron.

«Να ξεκαθαρίσουμε ότι η κατοχύρωση των κυριαρχικών δικαιωμάτων εν προκειμένω Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και υφαλοκρηπίδας δεν προκύπτει από την παρουσία και μόνο μίας εταιρείας όσο σημαντική κι αν είναι αυτή. Η κατοχύρωση των κυριαρχικών δικαιωμάτων προκύπτει μέσα από διακρατικές συμφωνίες που κάνεις με όμορα κράτη όπως ας πούμε αυτή που έχουμε κάνει με την Αίγυπτο για οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας τμηματικής ή μέσα από δικαστικές αποφάσεις, δηλαδή την Χάγη», είπε ο διεθνολόγος, Κωνσταντίνος Φίλης στον Νίκο Χατζηνικολάου και τον Αντώνη Δελλατόλα από τη συχνότητα του Realfm 97,8.

Ενεργειακή αυτάρκεια και απεξάρτηση από τη Ρωσία

Κεντρικό σημείο της συζήτησης μεταξύ του Αμερικανού υπουργού Εσωτερικών και του Πρωθυπουργού αποτέλεσε και η ανάγκη ενεργειακής ανεξαρτησίας από τη Ρωσία. Οι δύο πλευρές επανέλαβαν τη δέσμευσή τους για πλήρη απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο που μεταφέρεται μέσω Τουρκίας.

Ο Μπέργκαμ ξεκαθάρισε ότι η Ουάσινγκτον θα συνεχίσει να προσφέρει «φθηνή, καθαρή και επαρκή ενέργεια» τόσο στην Ελλάδα όσο και στις γειτονικές χώρες, μέσω μακροχρόνιων συμβολαίων που θα διασφαλίσουν χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές και τα νοικοκυριά.

«Η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας είναι καλύτερη από ποτέ», ανέφερε με έμφαση ο Αμερικανός αξιωματούχος.

Η Ελλάδα ως εξαγωγικός κόμβος

Αξιοσημείωτη ήταν και η αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη στον νέο ρόλο της Ελλάδας ως εξαγωγέα ενέργειας.

«Είμαστε πλέον μια χώρα που εξάγει φυσικό αέριο. Είμαστε ένας μεγάλος κόμβος εισαγωγής και εξαγωγής φυσικού αερίου στην περιοχή. Εξάγουμε ηλεκτρική ενέργεια, εξάγουμε πετρελαιοειδή και αυτό μας καθιστά έναν πολύ ισχυρό “παίκτη” στην Ανατολική Μεσόγειο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Πρωθυπουργός.

Στο πλαίσιο αυτό, τέθηκε και η πρόταση για δημιουργία ενεργειακού άξονα που θα συνδέει την Αλεξανδρούπολη με την Οδησσό, ενισχύοντας τη διασύνδεση με την Ουκρανία και τις χώρες της Βορειοανατολικής Ευρώπης.

Με πολιτική αιχμή για τους επικριτές της κυβερνητικής στρατηγικής στον τομέα της ενέργειας, παρενέβη ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, ο οποίος επισήμανε: «Οι αμφιβολίες που διατυπώνονταν από διάφορες πλευρές στο εσωτερικό της χώρας, σε σχέση με την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης, ήταν συνεχείς και αδιάλειπτες […] Κανένας “άπιστος Θωμάς” δεν μπορεί παρά να […] δει πως η κυβέρνηση αυτή μπορεί να μην είναι η καλύτερη στα μεγάλα λόγια, αλλά πάντως στο πεδίο της ενίσχυσης της θέσης της Ελλάδας διεθνώς μιλάει με έργα!».

Τα επόμενα βήματα

Το χρονοδιάγραμμα των ερευνών και τα επόμενα βήματα, σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έχουν ως εξής:

• 26/3/2025: η Chevron εκδηλώνει το ενδιαφέρον της για έρευνα σε δύο ακόμη θαλάσσια οικόπεδα που εκτείνονται στα Νότια της Κρήτης.
• 31/3/2025: ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου έχει τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Εσωτερικών και πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Ενέργειας των ΗΠΑ, Doug Burgum. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην αποδοχή από την ελληνική κυβέρνηση, του ενδιαφέροντος της Chevron για τα θαλάσσια οικόπεδα.
• 4/4/2025: υπογράφεται από τον υπουργό η απόφαση αποδοχής της εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τις θαλάσσιες περιοχές «Νότια Κρήτη 1» και «Νότια Κρήτη 2».
• 11/4/2025: υπουργική απόφαση για τον ορισμό των ακριβών συντεταγμένων, όπου θα παραχωρηθεί το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, καθώς και για την επιλογή του είδους της σύμβασης ως «Σύμβασης Μίσθωσης».
• 30/4/2025: ακολουθεί η 3η υπουργική απόφαση, που αφορά στην προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού.
• 7/5/2025: ο κ. Παπασταύρου επισκέπτεται το Τέξας, στις ΗΠΑ, συνοδευόμενος από τον υφυπουργό, Νίκο Τσάφο. Στο πλαίσιο αυτό, επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις της Chevron, τα γραφεία της Cheniere Energy, καθώς και τα κεντρικά γραφεία της ExxonMobil.
• 11/6/2025: δημοσιεύεται ο διεθνής διαγωνισμός στην Ευρωπαϊκή Εφημερίδα.
• Με την ολοκλήρωση του διαγωνισμού, ακολουθεί η αξιολόγηση της προσφοράς από την επιτροπή της ΕΔΕΥΕΠ. Θα ακολουθήσει διαπραγμάτευση με τον υποψήφιο ανάδοχο για την οριστικοποίηση των συμβάσεων μίσθωσης. Στη συνέχεια, θα γίνει η υποβολή των τελικών συμβάσεων μίσθωσης στο Ελεγκτικό Συνέδριο για προσυμβατικό έλεγχο εντός του τρέχοντος έτους, για να υποβληθεί προς κύρωση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ΑΝΤ1,εντός του πρώτου εξαμήνου του 2026 ενδέχεται να δούμε και τις πρώτες σεισμικές έρευνες, έτσι ώστε να «χτενιστεί» το υπέδαφος, γεγονός πολύ σημαντικό για να προσδιοριστεί το μέγεθος του ενεργειακού πλούτου. Το στάδιο, όμως, αυτό ενδέχεται να διαρκέσει έως και δύο χρόνια.

Ωστόσο, θετικά νέα από αυτές τις έρευνες δίνουν τη δυνατότητα τόσο στη Chevron, όσο και στην HELLENiQ ENERGY να προχωρήσουν σε ερευνητικές γεωτρήσεις.