Ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις σε ΑΕΠ, πληθωρισμό, ενεργειακό κόστος, εξαγωγές και επενδύσεις.

Σε αυξημένη επιφυλακή βρίσκεται το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, καθώς τυχόν κλιμάκωση της ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή θα πυροδοτήσει μια σειρά από δυσμενείς εξελίξεις στην ανάπτυξη της οικονομίας, στις εξαγωγές, στην ενέργεια, στις επενδύσεις, στον πληθωρισμό και στον τουρισμό.

Της ΣΙΣΣΥΣ ΣΤΑΥΡΟΠΙΕΡΡΑΚΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews

Αν και από το οικονομικό επιτελείο διαμηνύουν ότι με τα σημερινά δεδομένα δεν θα επηρεαστούν τα μέτρα ελάφρυνσης που σχεδιάζονται, η συγκεκριμένη παράμετρος είναι βέβαιο ότι θα ληφθεί υπ’ όψιν, εφόσον η αναταραχή έχει μεγάλη διάρκεια και ένταση, με τις επιπτώσεις να αποτυπώνονται στην οικονομική δραστηριότητα το επόμενο διάστημα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς, σε περίπτωση που η κρίση στη Μέση Ανατολή παραταθεί για διάστημα τριών μηνών, οι απώλειες στο ΑΕΠ της χώρας μας μπορεί να φθάσουν στο 1%.

Επιπλέον, όπως εκτιμάται, κάθε αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά 10 δολάρια ανά βαρέλι μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του ΑΕΠ της Ελλάδας κατά 0,4%, ενώ κάθε αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου κατά 10 ευρώ ανά MWh ενδέχεται να προκαλέσει μείωση του ΑΕΠ κατά 0,3%.

Με τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου να αυξάνονται, η βασική εστία ανησυχίας συνδέεται με μια νέα ενεργειακή κρίση που θα προκαλέσει ξανά αύξηση του πληθωρισμού και μεγάλες ανατιμήσεις σε ευρύ φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών, πλήττοντας τα εισοδήματα των νοικοκυριών και τις επιχειρήσεις.

Απειλές

Οι βασικές απειλές για την ελληνική οικονομία εντοπίζονται στους ακόλουθους τομείς:

1. Νέο ενεργειακό σοκ: Ο πόλεμος Ισραήλ – Ιράν προκαλεί… ηλεκτροσόκ με αυξήσεις στις τιμές ρεύματος και φυσικού αερίου, που κινούνται ανοδικά αυξάνοντας το ενεργειακό κόστος για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Με δεδομένο ότι η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια αυξάνεται τους θερινούς μήνες, εκτιμάται ότι θα «φουσκώσουν» οι λογαριασμοί ρεύματος. Την ίδια ώρα, οι λιανικές τιμές της βενζίνης και του πετρελαίου κίνησης στην Ελλάδα αυξήθηκαν «τάχιστα» μόλις ανέβηκαν οι τιμές του πετρελαίου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα η τιμή να φθάσει στα 2 ευρώ/λίτρο, ειδικά στα νησιά και στις τουριστικές περιοχές όπου οι επιβαρύνσεις λόγω μεταφορικού κόστους είναι αυξημένες. Παράλληλα, η κρίση αναζωπυρώνει τις συζητήσεις εντός του OPEC+, με τα κράτη να τηρούν στάση αναμονής. Εάν η προσφορά του Ιράν μειωθεί, τότε υπάρχει πιθανότητα η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να κληθούν να καλύψουν το κενό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις εσωτερικές ισορροπίες του καρτέλ. Το μεγάλο πρόβλημα θα είναι εάν κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ, καθώς από το σημείο αυτό διέρχεται σχεδόν το 50% του παγκόσμιου υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG, συμπεριλαμβανομένων φορτίων από το Κατάρ αλλά και ορισμένων από τις ΗΠΑ. Οι ανατιμήσεις σε πετρέλαιο και βενζίνη επιβαρύνουν το κόστος για τις μεταφορές, επηρεάζοντας προς τα πάνω τις τιμές βασικών αγαθών καθώς και των εισιτηρίων για τρένα, πλοία και αεροπλάνα.

2. Άνοδος του πληθωρισμού: Σε αυτές τις συνθήκες, η αύξηση του ενεργειακού κόστους θα ασκήσει έντονες πληθωριστικές πιέσεις, ενώ θα υπάρξουν νέες ανατιμήσεις σε αγαθά και υπηρεσίες. Και το χτύπημα θα έρθει τη στιγμή που ο πληθωρισμός επιταχύνεται στη χώρα μας, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, o πληθωρισμός τον Μάιο ανήλθε στο 3,3% όταν στην ευρωζώνη διαμορφώθηκε στο 1,9%. Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ πριν από τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή έδειξαν αυξήσεις σε βασικά είδη διατροφής, όπως ψωμί, γάλα, φρούτα και καφέ, σε λογαριασμούς ρεύματος κατά 18%, στο φυσικό αέριο 11,1% και στα ενοίκια κατά 10,9%.

3. Πρόβλημα στις εξαγωγές και στο εμπόριο: Η διατάραξη στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα είναι πιθανό να πλήξει τις εξαγωγές λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής και μεταφοράς και των καθυστερήσεων ή των διακοπών στις εμπορικές ροές μέσω της Μέσης Ανατολής. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ελληνικές εξαγωγές προς το Ισραήλ φθάνουν το 1 δισ. ευρώ το 2024. Το ευρωπαϊκό εμπόριο απειλείται ιδιαίτερα, καθώς η κλιμάκωση της κρίσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν έρχεται σε μια περίοδο που η ευρωπαϊκή οικονομία αντιμετωπίζει ήδη προκλήσεις από τον εμπορικό πόλεμο των ΗΠΑ και την απειλή επιβολής υψηλών δασμών.

4. Αύξηση κόστους στη ναυτιλία: Περαιτέρω επιδείνωση της κρίσης μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση ασφαλίστρων και σε εμπλοκές σε μεταφορές υγρών καυσίμων με αρνητικό αντίκτυπο στα έσοδα των ναυτιλιακών εταιρειών, ιδίως στους τομείς των τάνκερ και των φορτηγών πλοίων. Ηδη, οι τιμές ναύλωσης μεγάλων πετρελαιοφόρων που διασχίζουν τα Στενά του Ορμούζ έχουν υπερδιπλασιαστεί από τότε που το Ισραήλ εξαπέλυσε επίθεση στο Ιράν την περασμένη εβδομάδα. Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι η αυξανόμενη ένταση δημιουργεί ανησυχίες για την πιθανότητα διακοπής της κυκλοφορίας σε έναν θαλάσσιο κόμβο μέσω του οποίου διέρχεται καθημερινά το 20% των παγκόσμιων ροών υγρών πετρελαϊκών προϊόντων και σχεδόν το 30% του θαλάσσιου εμπορίου πετρελαίου.

5. Επιβράδυνση ανάπτυξης: Μεγάλη διάρκεια της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή μπορεί να επηρεάσει το επενδυτικό κλίμα και να «παγώσουν» διάφορες επενδύσεις που δρομολογούνται στη χώρα μας. Σε περίπτωση παρατεταμένης σύγκρουσης, θα μειωθούν οι καταναλωτικές δαπάνες λόγω του υψηλού κόστους αλλά και της συνεχόμενης αβεβαιότητας. Ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ το 2025 μπορεί να μειωθεί κάτω από 2,3%, όπως είναι ο στόχος, με τις απώλειες σε ακραίες συνθήκες να φτάνουν έως και το 0,7% στο ΑΕΠ.