Κάποιες συναντήσεις δεν γίνονται ποτέ τυχαία σε αυτή την ζωή. Δεν εξηγούνται με τη λογική, ούτε με τη χρονική απόσταση που χωρίζει τις γενιές. Είναι σαν να έχουν κανονιστεί αλλού, από κάπου ψηλά, και όταν συμβαίνουν, φέρνουν δάκρυα στα μάτια και ρίγος στην ψυχή. Κάπως έτσι συνέβη και με τη σχέση της Μαρίζας Κωχ και της Κλαυδίας.

Όταν η Μαρίζα Κωχ άκουσε για πρώτη φορά την Κλαυδία να τραγουδά «Αστερομάτα», ένιωσε ένα σφίξιμο στο στήθος. Μια φωνή γεμάτη ευαισθησία, σαν από άλλον καιρό, τόσο γνώριμη αλλά και τόσο φρέσκια. Δεν χρειάστηκαν πολλές λέξεις. Μόνο ένα βλέμμα, κι από τότε άρχισε να της στέλνει συχνά ευχές – μηνύματα καρδιάς. Λόγια γεμάτα στοργή, ενθάρρυνση, κουράγιο. Σαν μια μάνα της μουσικής που βλέπει στο πρόσωπο μιας νεότερης κάτι από τη δική της διαδρομή.

Η Κλαυδία δεν ξέχασε ούτε στιγμή αυτές τις ευχές. Τις κρατά σαν φυλαχτό. Γιατί ξέρει ποια είναι η Μαρίζα Κωχ. Μια γυναίκα που δεν φοβήθηκε ποτέ να μιλήσει, να σταθεί απέναντι στη βία, να τραγουδήσει με την ψυχή της όταν όλοι της έλεγαν να σωπάσει.

Eurovision: Κλαυδία – Μαρίζα Κωχ: Η ανατριχιαστική ιστορία που τις ένωσε!

Το 1976, η Μαρίζα ανέβηκε στη σκηνή της Eurovision στη Χάγη για να τραγουδήσει «Παναγιά μου, Παναγιά μου». Ήταν μια κραυγή για την Κύπρο, για τα παιδιά που χάθηκαν, για τις μανάδες που δεν ξαναείδαν τα παιδιά τους. Ένα τραγούδι-διαμαρτυρία για την τουρκική εισβολή που είχε ματώσει τον ελληνισμό. Και δεν ήταν απλώς ένας συμβολισμός – ήταν μια πράξη θάρρους. Λίγο πριν εμφανιστεί, είχε ειδοποιηθεί πως υπήρχε ελεύθερος σκοπευτής στο χώρο. Ο κίνδυνος ήταν πραγματικός. Κι όμως, δεν έκανε πίσω. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Το 1975, η Τουρκία συμμετείχε για πρώτη φορά στη Eurovision και η Ελλάδα αρνήθηκε να λάβει μέρος σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, τον Ιούλιο του 1974.

Το 1976, ο Μάνος Χατζιδάκις, διευθυντής, τότε, του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, πίστευε ότι η Ελλάδα έπρεπε να χρησιμοποιήσει τον Ευρωπαϊκό διαγωνισμό τραγουδιού για να διαμαρτυρηθεί σε διεθνές επίπεδο για την εισβολή της Τουρκίας. Για αυτό το σκοπό επέλεξε τη Μαρίζα Κωχ. 

Της τηλεφώνησε ζητώντας να του φέρει το επόμενο πρωί στις 10 ένα τραγούδι – διαμαρτυρία για την Κύπρο, για να λάβουν μέρος με αυτό στη Eurovision. H τραγουδίστρια είπε αμέσως το ναι. Καθώς το τραγούδι θα ήταν θρήνος για την Κύπρο, και είχε γνώσεις πάνω στα παραδοσιακά μας τραγούδια, η Μαρίζα Κωχ αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τους στίχους από το ηπειρώτικο τραγούδι «Παναγιά μου, Παναγιά μου, παρηγόρα την καρδιά μου». Τηλεφώνησε αμέσως στο στιχουργό Μιχάλη Φωτιάδη που βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη, του είπε την ιδέα του και αυτό ήταν.

Όλη νύχτα έγραφαν το τραγούδι διά… τηλεφώνου. Η Μαρίζα Κωχ επισκέφτηκε τον Μάνο Χατζιδάκι στο σπίτι του στις 10 το πρωί, όπως ακριβώς είχανε συμφωνήσει, με μια πρόχειρη ηχογράφηση του τραγουδιού. Αυτός κατοχύρωσε τη συμμετοχή στο διαγωνισμό ενθουσιασμένος. Η ΕΡΤ ανέθεσε στον σκηνοθέτη Κώστα Φέρρη να γυρίσει το μουσικό βίντεο του τραγουδιού. Η Μαρίζα Κωχ και οι υπόλοιποι συντελεστές ταξίδεψαν στη Λακωνία και ειδικότερα στη βυζαντινή καστροπολιτεία του Μυστρά όπου και πραγματοποίησαν τα γυρίσματα για τις ανάγκες του βίντεο κλιπ. 

Το βίντεο του τραγουδιού παίχτηκε στο εξωτερικό και τότε ξεκίνησαν οι αντιδράσεις από τους Τούρκους. Η Τουρκία αρνήθηκε να συμμετέχει στη Eurovision, σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Οι αντιδράσεις των Τούρκων μεταναστών της Ευρώπης κορυφώθηκαν με μια διαδήλωση έξω από το χώρο διεξαγωγής της Eurovision, όπου σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής συμμετείχαν σχεδόν 60.000 άνθρωποι!

Η Μαρίζα Κωχ δέχτηκε απειλές για τη ζωή της ενώ μέσα στο χώρο διεξαγωγής του διαγωνισμού υπήρχε ελεύθερος σκοπευτής. Η ερμηνεύτρια υπέγραψε με δική της ευθύνη να τραγουδήσει μιας και οι υπεύθυνοι της διοργάνωσης δεν μπορούσαν να εγγυηθούν για την ασφάλειά της. Παρά τις απειλές και τους κινδύνους, η Μαρίζα Κωχ ερμήνευσε το τραγούδι ”Παναγιά μου, Παναγιά μου”.

Η Μαρίζα Κωχ φορούσε ένα σκούρο πένθιμο φόρεμα έμπνευσης της Νίκης Γουλανδρή, και ένα αυθεντικό βυζαντινό χρυσό κόσμημα στο λαιμό.

Η Μαρίζα Κωχ και το τραγούδι Παναγιά μου, Παναγιά μου, πήρε 20 βαθμούς και έλαβε τη 13η θέση. Δες το βίντεο από την συμμετοχή της στην Eurovision… https://www.youtube.com/watch?v=HiHObibSvmc

Τα κοινά χαρακτηριστικά των δυο γυναικών δεν είναι μόνο η Eurovision…

Αυτό το κουράγιο, αυτή την αλήθεια είναι που αναγνωρίζει τώρα η Μαρίζα Κωχ και στην Κλαυδία. Βλέπει σε εκείνη όχι απλώς μια νέα τραγουδίστρια, αλλά μια ψυχή που νιώθει τον πόνο του κόσμου, τον ξεριζωμό, την προσφυγιά και τον κάνει τραγούδι. Που έχει μέσα της κάτι αυθεντικό, κάτι που δεν διδάσκεται αλλά χαρίζεται – όπως ακριβώς και το ταλέντο. “Είσαι ότι καλύτερο έχουμε” της είπε σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε μαζί της και της έστειλε ακόμα μια φορά τις ευχές και την θετική της ενέργεια. Δες το βίντεο με τις θερμές ευχές της που προβλήθηκαν στο “Στούντιο 4”

Η σχέση τους δεν είναι μια απλή γνωριμία. Είναι ένα είδος άτυπης «κληρονομιάς». Η Μαρίζα Κωχ, με τη σοφία και τη βαθιά της ευαισθησία, γίνεται για την Κλαυδία φάρος. Και η Κλαυδία, με τη νεανική της αλήθεια και τη δύναμη της έκφρασης, δίνει στην παλαιότερη γενιά την πιο γλυκιά ελπίδα: ότι τίποτα δεν χάθηκε.

Σε μια εποχή που πολλά μοιάζουν επιφανειακά, όπου η μουσική συχνά γίνεται προϊόν και όχι προσευχή, η σχέση αυτών των δύο γυναικών μάς υπενθυμίζει τι σημαίνει πραγματική τέχνη. Να αγγίζεις, να συγκινείς, να αφήνεις κάτι πίσω. Και να ενώνεσαι με τους ανθρώπους όχι γιατί πρέπει – αλλά γιατί κάτι μέσα σου το έχει ανάγκη.

Η Μαρίζα Κωχ και η Κλαυδία δεν μοιράζονται απλώς τραγούδια. Μοιράζονται μνήμη, πόνο, ελπίδα. Και αυτό δεν μπορεί να το διδάξει καμία σχολή, μόνο η ζωή.