Ήταν 12η Αυγούστου του 2020 όταν στα ανοιχτά του Καστελόριζου καταγραφόταν η περίφημη «επακούμβηση» της φρεγάτας «Λήμνος» με την τουρκική φρεγάτα «Kemal Reis», η οποία είχε επιφορτιστεί να συνοδεύει το ερευνητικό σκάφος «Oruc Reis». Τα όσα συνέβησαν πριν ακριβώς πέντε χρόνια αποτελούν πλέον σημείο αναφοράς για το Πολεμικό Ναυτικό.

Η επακούμβηση της φρεγάτας «ΛΗΜΝΟΣ» με την τουρκική φρεγάτα «KEMAL REIS» κοντά στο τουρκικό ερευνητικό ORUC REIS δεν είχε ως μόνο αποτέλεσμα την πρόκληση σοβαρής ζημιάς στην τουρκική ναυαρχίδα αλλά ουσιαστικά «τσαλάκωσε» το γόητρο της γείτονος και  κατέδειξε το επίπεδο ετοιμότητας, την επαγρύπνηση και την επαγγελματική ικανότητα των Ελλήνων αξιωματικών και πληρωμάτων του Πολεμικού Ναυτικού.

Το χρονικό της κρίσης

 Το περιστατικό συνέβη περίπου 100 μίλια νότια του Καστελόριζου, στην ευρύτερη περιοχή όπου έπλεε το τουρκικό ερευνητικό σκάφος  ORUC REIS συνοδεία Μονάδων Επιφανείας του τουρκικού Στόλου. Η «ΛΗΜΝΟΣ», φρεγάτα τύπου S, είχε αναλάβει την παρακολούθηση των κινήσεων του ORUC REIS και την προστασία των ελληνικών συμφερόντων στην περιοχή. Την ίδια στιγμή, η τουρκική φρεγάτα τύπου ΜΕΚΟ «KEMAL REIS» ακολουθούσε εντολές με στόχο να παρενοχλήσει και να εκφοβίσει το ελληνικό πλοίο, επιχειρώντας να το απομακρύνει από την περιοχή των ερευνών.

 Ο Τούρκος κυβερνήτης της «KEMAL REIS» αποφάσισε να εφαρμόσει έναν επικίνδυνο και ερασιτεχνικό ελιγμό, ο οποίος είχε ως αποτέλεσμα την επακούμβηση-όπως χαρακτηρίστηκε με ναυτικούς όρους-της τουρκικής φρεγάτας στην ελληνική «ΛΗΜΝΟΣ». Προσπάθησε να περάσει μπροστά από τη «ΛΗΜΝΟΣ», κινούμενος κάθετα σε αυτήν με γωνία 90 μοιρών, με σκοπό να την εξαναγκάσει να αλλάξει πορεία και να εγκαταλείψει την παρακολούθηση του ORUC REIS. Η ελληνική φρεγάτα, ωστόσο, κράτησε σταθερή πορεία και ταχύτητα, παρά την προκλητική κίνηση της τουρκικής φρεγάτας.

 Η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη. Ο κυβερνήτης της «ΛΗΜΝΟΣ», αντιπλοίαρχος Γιάννης Σαλιάρης, έδωσε άμεσα εντολή για να «κρατήσει» και να βάλει ανάποδα τις μηχανές, αποφεύγοντας έτσι μια απόλυτα καταστροφική σύγκρουση που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ναυτική τραγωδία με απρόβλεπτες συνέπειες. Η τουρκική φρεγάτα υπέστη σοβαρό ρήγμα μήκους περίπου τριών μέτρων στο υπόστεγο του οργανικού ελικοπτέρου της, ενώ η «ΛΗΜΝΟΣ» περιορίστηκε απλά στο να στραβώσει το σιδερένιο στυλίδιο της πλώρης της.

Ο ρόλος του κυβερνήτη της φρεγάτας «ΛΗΜΝΟΣ»

Ο αντιπλοίαρχος Γιάννης Σαλιάρης, έδωσε διαπιστευτήρια ναυτοσύνης και  αποδείχθηκε ψύχραιμος και μεθοδικός σε μια κρίσιμη στιγμή. Η αποφασιστικότητα  του, η εμπειρία του, καθώς και η άριστη εκπαίδευση του πληρώματος της «ΛΗΜΝΟΣ», απέτρεψαν τα χειρότερα. Η απόφασή του να κρατήσει σταθερή πορεία και να θέσει τις μηχανές ανάποδα την κατάλληλη στιγμή ήταν κομβική για να αποφευχθεί μια απόλυτα καταστροφική σύγκρουση η οποία είναι πιθανό να είχε ως αποτέλεσμα την πρόκληση πυρκαγιάς ή ακόμα και την βύθιση του τουρκικού πλοίου. Λίγες ημέρες μετά το περιστατικό, ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος επικοινώνησε προσωπικά με τον αντιπλοίαρχο για να τον συγχαρεί, όμως ο ίδιος ο Σαλιάρης απάντησε ότι απλώς έκανε το καθήκον του. Απάντηση που καταδεικνύει το υψηλό φρόνημα και τον επαγγελματισμό που διακρίνει τους αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού.

Η υποδειγματική ανάπτυξη του Στόλου από την ηγεσία του  ΓΕΝ

Από την πρώτη στιγμή πλήρη εικόνα για όσα διαδραματίζονταν στην περιοχή είχαν τόσο Αρχηγός ΓΕΝ Αντιναύαρχος  Στυλιανός Πετράκης όσο και ο Αρχηγός Στόλου Παναγιώτης Λυμπέρη. Οι προκλήσεις που αντιμετώπισαν σε επίπεδο διαχείρισης κρίσης, ενημέρωσης της πολιτικής ηγεσίας και διατήρησης της επιχειρησιακής ετοιμότητας του Στόλου ήταν μεγάλες και πρωτόγνωρες.

 Η άμεση και αποτελεσματική διαχείριση της κρίσης από τους ηγέτες του Πολεμικού Ναυτικού απέδειξε ότι το επιτελείο διαθέτει τη γνώση και την εμπειρία να αντιμετωπίζει υψηλού επιπέδου προκλήσεις. Παράλληλα, οι εντολές που δόθηκαν προς τα πληρώματα ήταν σαφείς: ψυχραιμία, αυξημένη επαγρύπνηση και επαγγελματισμός. Τονίστηκε επίσης η ανάγκη για επιπλέον συνεργασία με τους συμμάχους, όπως αποδείχθηκε από τη συμμετοχή της «ΛΗΜΝΟΣ» σε κοινές ασκήσεις με γαλλικά πλοία λίγες ημέρες μετά το περιστατικό.

Η υποδειγματική ανάπτυξη του Πολεμικού Ναυτικού κατά τη διάρκεια της κρίσης αποτέλεσε σημείο αναφοράς για την αποτροπή και τη διατήρηση της εθνικής ασφάλειας. Σε μια περίοδο έντονης γεωπολιτικής έντασης, ο Στόλος επέδειξε υψηλό βαθμό ετοιμότητας, συντονισμού και επιχειρησιακής ευελιξίας, αξιοποιώντας στο έπακρο τις διαθέσιμες δυνάμεις και μέσα. Η ταχεία κινητοποίηση των μονάδων επιφανείας και υποβρυχίων, μαζί με την ενίσχυση της ναυτικής αεροπορίας, διασφάλισαν την κάλυψη κρίσιμων θαλασσίων περιοχών και τον έλεγχο των ναυτικών οδών.

 Επιπλέον, η συνεργασία με τους άλλους  Κλάδους και κυρίως με την Πολεμική Αεροπορία αλλά και η αξιοποίηση σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων δικτυοκεντρικού πολέμου ενίσχυσαν την επιχειρησιακή εικόνα και την ικανότητα λήψης γρήγορων αποφάσεων. Η διαρκής εκπαίδευση, τα γυμνάσια υψηλής δυσκολίας και η σωστή διαχείριση των πόρων αποδείχθηκαν καθοριστικοί παράγοντες για την επίτευξη του στόχου. Η απόδειξη της ισχύος και του επαγγελματισμού του Στόλου κατά την κρίση δεν μόνο ενίσχυσε το ηθικό των στελεχών, αλλά έστειλε σαφές μήνυμα αποτροπής σε κάθε πιθανό επιβουλέα.

Η στρατιωτική και διπλωματική συνέχεια

Αμέσως μετά το περιστατικό, η Άγκυρα προσπάθησε να διαχειριστεί την κατάσταση σε δύο επίπεδα: από τη μια, επικοινωνιακά, με την προπαγάνδα περί αλώβητης «KEMAL REIS» και, από την άλλη, επιχειρησιακά, αυξάνοντας την πίεση στον ελληνικό στόλο γύρω από το ORUC REIS.

 Η ελληνική πλευρά, από την άλλη, διατήρησε αταλάντευτη στάση. Η άμεση ανακοίνωση του περιστατικού σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο από το Υπουργείο Εξωτερικών και ο επικοινωνιακός χειρισμός συνέβαλαν στο να τεθεί το θέμα υπό την προσοχή της διεθνούς κοινότητας. Ταυτόχρονα, ο Ελληνικός Στόλος απέδειξε ότι η επιχειρησιακή του ικανότητα είναι υψηλή, διατηρώντας απόσταση ασφαλείας από τα τουρκικά πλοία και αποφεύγοντας επικίνδυνους ελιγμούς.

 Η συμμετοχή της «ΛΗΜΝΟΣ» και άλλων μονάδων σε ασκήσεις με γαλλικά πλοία, αλλά και η χρήση γαλλικών αεροσκαφών Rafale στη Σούδα, έστειλαν σαφές μήνυμα προς την Τουρκία για την αμυντική ετοιμότητα και την ισχυρή συμμαχική υποστήριξη της Ελλάδας.

Το δίδαγμα της επακούμβησης: Ναυτοσύνη και αποφασιστικότητα

 Η επακούμβηση της «ΛΗΜΝΟΣ» με την «KEMAL REIS» δεν ήταν απλά ένα ατυχές ναυτικό επεισόδιο, αλλά μια δοκιμασία που ανέδειξε την απαραίτητη ναυτοσύνη, τον επαγγελματισμό και το υψηλό ηθικό των Ελλήνων ναυτικών. Σε μια περιοχή όπου οι προκλήσεις και οι εντάσεις είναι καθημερινές, οι Επιτελείς, οι Κυβερνήτες και τα πληρώματα των πλοίων  του Στόλου συνεχίζουν να υπηρετούν με αφοσίωση την εθνική ασφάλεια.

Πηγή: OnAlert.gr / Κώστας Σαρικάς