Η Attica Group, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία & Χρόνιες Παθήσεις (ΙΝ-ΕΣΑμεΑ), υλοποίησε το εξειδικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Εξυπηρέτηση-Παροχή Συνδρομής σε Επιβάτες με Αναπηρία, Χρόνιες Παθήσεις & Μειωμένη Κινητικότητα».

Το πρόγραμμα αυτό αφορά θεωρητική και βιωματική εκπαίδευση των πληρωμάτων του στόλου της Attica Group (Superfast Ferries, Blue Star Ferries, Hellenic Seaways, ΑΝΕΚ Lines) και εφαρμόζεται βάσει διεθνών προδιαγραφών προσβασιμότητας. Η εκπαίδευση καλύπτει όλα τα φάσματα αναπηριών —οπτική, κινητική, ακουστική, νοητική, ψυχική— και προάγει μία προσέγγιση σεβασμού, υποστήριξης και αξιοπρέπειας. Μέσα από αυτή τη συνεργασία, ο Όμιλος Attica επιδιώκει να διασφαλίζει διαρκώς την ισότιμη μετακίνηση για κάθε επιβάτη, προσφέροντας ασφαλή ταξιδιωτική εμπειρία χωρίς διακρίσεις. 

Τα στελέχη των πλοίων της Attica Group έλαβαν σύγχρονη εξειδικευμένη εκπαίδευση σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο, μέσα από βιωματικές ασκήσεις σε πραγματικές συνθήκες,  από τον πλέον επίσημο φορέα εκπαίδευσης σε ζητήματα αναπηρίας στην Ελλάδα, το ΙΝ-ΕΣΑμεΑ.

Με αφορμή αυτή την ξεχωριστή και πολύ σημαντική πρωτοβουλία της Attica Group σε συνεργασία με την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με αναπηρία Ε.Σ.Α.μεΑ δύο άνθρωποι που έπαιξαν τον δικό τους σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση του προγράμματος μίλησαν για τη μεγάλη σημασία της συμπερίληψης και των απόλυτα ίσων δικαιωμάτων όλων σε κάθε πτυχή της ζωής μας. 

Η κ. Ευαγγελία Καλλιμάνη, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Ινστιτούτου Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις ΙΝ-ΕΣΑμεΑ και ο κ. Μάρκος Πολομαρκάκης, Πλοίαρχος ΕΛΥΡΟΣ ANEK LINES του ομίλου Attica Group απάντησαν στις ερωτήσεις γύρω από τη σημασία της συγκεκριμένης εκπαίδευσης στα πλοία της εταιρείας αλλά και τον αντίκτυπο που είχαν όσα είδαν, έζησαν και έμαθαν οι ίδιοι και το πλήρωμα κατά τη διάρκεια αυτής της εμπειρίας.

Συνέντευξη Ευαγγελίας Καλλιμάνη – Αναπληρώτρια Διευθύντρια Ινστιτούτου Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία & Χρόνιες Παθήσεις, ΙΝ-ΕΣΑμεΑ

Ποιο ήταν το βασικό σκεπτικό πίσω από τον σχεδιασμό του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού προγράμματος για την Attica Group; Ποιες ανάγκες προσπαθήσατε να καλύψετε;

Ξεκινώντας…να δώσουμε πολλά συγχαρητήρια στην Attica Group που πήρε την πρωτοβουλία να αναπτύξει περαιτέρω τις γνώσεις και δεξιότητες των Στελεχών τους εφαρμόζοντας την κεφαλαιώδη αρχή του αναπηρικού κινήματος «Τίποτα χωρίς τα άτομα με αναπηρία». Με βάση τις ανάγκες εκπαίδευσής τους, στο ΙΝ-ΕΣΑμεΑ σχεδιάσαμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα στην “Εξυπηρέτηση-Παροχή Συνδρομής σε Επιβάτες με Αναπηρία, Χρόνιες Παθήσεις & Μειωμένη Κινητικότητα”. Ξέρετε…η συνολική ανάγκη για τη δημιουργία και υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων προκύπτει αφενός από την ανάγκη διασφάλισης των προβλέψεων της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, αφετέρου από τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας. Για όλα αυτά έχει αγωνιστεί συνολικά το αναπηρικό κίνημα της χώρας μας μέσω της αντιπροσωπευτικής του οργάνωσης της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία και του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία.

Τι περιλαμβάνει η εκπαίδευση σε πρακτικό επίπεδο και πώς εξασφαλίζετε τη βιωματική κατανόηση από το κάθε μέλος του πληρώματος στα πλοία;

Στόχος μας είναι κάθε εκπαιδευόμενη/ος, με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, να είναι σε θέση να εξυπηρετεί τα άτομα που εκπροσωπούμε διασφαλίζοντας τα δικαιώματά τους, τη σωματική και συναισθηματική ακεραιότητά τους. Οι έμπειροι εκπαιδευτές μας με και χωρίς αναπηρία εκπαιδεύουν θεωρητικά και βιωματικά χρησιμοποιώντας μία βασική αρχή: «Μπαίνω στα παπούτσια του άλλου». Κάθε εκπαιδευόμενη/ος βλέπει για λίγο πώς είναι να είσαι άτομο με τύφλωση και μαθαίνει τεχνικές προσανατολισμού φορώντας μάσκα συσκότισης ή ακόμα και τεχνικές συνοδείας για να είναι σε θέση να συνοδεύσει έναν επιβάτη με τύφλωση. Αντίστοιχα μπαίνει στη θέση ενός ατόμου με κινητική αναπηρία και μαθαίνει τεχνικές κίνησης ατόμου σε αναπηρικό αμαξίδιο και τρόπους παροχής βοήθειας από συνοδό. Μαθαίνει βασικές τεχνικές επικοινωνίας όπως νοήματα, χειλανάγνωση προκειμένου να εξυπηρετεί και άτομα με κώφωση αλλά και συγκεκριμένες τεχνικές επικοινωνίας και υποστήριξης για άτομα με νοητική/γνωστική/αναπτυξιακή/ψυχική αναπηρία και χρόνιες παθήσεις.

Η εκπαίδευση καλύπτει όλα τα φάσματα αναπηριών. Ποιες παρανοήσεις ή στερεότυπα βλέπετε να καταρρίπτονται μέσα από το πρόγραμμα;

Φυσικά καλύπτει όλες τις κατηγορίες αναπηρίας οι οποίες προβλέπονται και από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών. Δεδομένου όμως ότι υπάρχουν και μη ορατές αναπηρίες οι οποίες σχετίζονται με χρόνιες παθήσεις στο εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα εντάσσουμε και την κατηγορία αυτή η οποία περιλαμβάνει για παράδειγμα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη κ.λπ. τα οποία έχουν εξειδικευμένες ανάγκες εξυπηρέτησης και υποστήριξης. Η κοινωνία μας έχει ακόμα προκαταλήψεις για τα άτομα με αναπηρία τα οποία παρουσιάζονται ως ανήμπορα, άρρωστα κ.λπ….ξέρετε ακόμα και οι ευφημιστικοί όροι όπως άτομα με ειδικές ικανότητες/δεξιότητες δημιουργούν διακρίσεις. Συνεπώς, η γλώσσα που χρησιμοποιούμε έχει αντίκτυπο…διαμορφώνει τις αντιλήψεις, τις στάσεις και συμπεριφορές μας. Αυτή είναι και η βασική παρατήρηση που βλέπουμε μέσα στην εκπαιδευτική ομάδα, δηλαδή η διάθεση για αλλαγή στάσης και αντίληψης. Και φυσικά αυτή η διάθεση θα αποτελέσει το ερέθισμα για την προσωπική τους εξέλιξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική αλλαγή.

Έχετε σχεδιάσει νέες δράσεις ή παρόμοιες συνεργασίες στο άμεσο μέλλον; Πώς μπορεί να επεκταθεί το αποτύπωμα αυτής της προσπάθειας στο σύνολο της κοινωνίας ή σε άλλους τομείς;

Αυτή είναι και η επιθυμία, ο στόχος και η επιδίωξή μας…το σύνολο της κοινωνίας μας να γνωρίζει τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, να τα προωθεί και να τα διασφαλίζει. Έχουν υλοποιηθεί αρκετές εκπαιδευτικές δράσεις και συνεχίζονται να υλοποιούνται σε διάφορους τομείς όπως των αερομεταφορών, του πολιτισμού, της πολιτικής προστασίας κ.λπ. Όμως επειδή κάθε άτομο με ή χωρίς αναπηρία έχει δικαίωμα στη ζωή πρέπει όλοι οι φορείς του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα να εφαρμόσουν στα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους την Ευρωπαϊκή Πράξη Προσβασιμότητας όπως έχει ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία. Το ΙΝ-ΕΣΑμεΑ είναι πάντα στη διάθεσή όλων, για να κάνουμε πραγματικότητα την «κουλτούρα συμπερίληψης» στην κοινωνία μας.

Συνέντευξη Μάρκου Πολομαρκάκη – Πλοίαρχος ΕΛΥΡΟΣ Anek Lines του Ομίλου Attica

Όταν σας ανακοινώθηκε ότι το πλήρωμα θα εκπαιδευτεί στην εξυπηρέτηση επιβατών με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα, ποια ήταν η πρώτη σας σκέψη ως πλοίαρχος;

Αποτελεί για εμένα και το πλήρωμά μου ένα ύψιστο καθήκον να διασφαλίζουμε ασφαλείς και άνετες μετακινήσεις για όλους, με όρους ισότητας και σεβασμού στις ανάγκες κάθε επιβάτη, χωρίς καμία διάκριση. Η πρώτη μου σκέψη ήταν πως η συγκεκριμένη εκπαίδευση είναι το επόμενο βήμα μιας διαρκούς προσπάθειας που καταβάλλουμε τα τελευταία χρόνια για τη συνεχή βελτίωση της εξυπηρέτησης και της εμπειρίας των επιβατών μας, χωρίς εξαιρέσεις.

Μπορείτε να περιγράψετε μία στιγμή ή περιστατικό που σας έκανε να συνειδητοποιήσετε τη σημασία αυτής της εκπαίδευσης στην πράξη;

Ένα περιστατικό που έχει μείνει βαθιά χαραγμένο στην μνήμη μου ήταν όταν, επιβιβάστηκε στο πλοίο ένας επιβάτης με οπτική αναπηρία. Το πλήρωμα, έχοντας τις καλύτερες προθέσεις, έσπευσε να τον πιάσει από το μπράτσο για να τον καθοδηγήσει.
Ο επιβάτης, ψύχραιμος και ευγενικός, μας εξήγησε ότι, παρόλο που εκτιμά την διάθεσή μας να τον εξυπηρετήσουμε, η προσέγγιση μας τον έκανε να αισθανθεί ότι χάνει τον έλεγχο του σώματος του. Και τότε μας είπε κάτι που δεν θα το ξεχάσω ποτέ: «Το ότι δεν βλέπω, δεν σημαίνει ότι δεν μπορώ. Απλά ρωτήστε με πρώτα αν χρειάζομαι βοήθεια.»
Μέσα από αυτό το περιστατικό συνειδητοποίησα πόσο ουσιαστική είναι η εκπαίδευση που λάβαμε. Μου έμαθε τη λεπτή, αλλά κρίσιμη διαφορά ανάμεσα στο «βοηθάω» και στο «παρεμβαίνω».

Πώς αντέδρασαν τα μέλη του πληρώματος στην αρχή της εκπαίδευσης και πώς εξελίχθηκε η στάση τους στην πορεία; Είδατε αλλαγή στη νοοτροπία και την ευαισθητοποίηση τους;

Στην αρχή υπήρχε κάποια επιφυλακτικότητα, και αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό, καθώς τα μέλη του πληρώματος κλήθηκαν να εκπαιδευτούν σε μια διαφορετική πραγματικότητα.
Ωστόσο, όσο προχωρούσε η εκπαίδευση, άρχισαν να δείχνουν ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον, κατανόηση και ετοιμότητα. Η αυτοπεποίθησή τους στην εξυπηρέτηση επιβατών με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις & μειωμένη κινητικότητα ενισχύθηκε, απέναντι στις ξεχωριστές ανάγκες κάθε επιβάτη..

Τι κρατάτε προσωπικά από τη διαδικασία της εκπαίδευσης; Υπήρξε κάποια βιωματική άσκηση που σας συγκίνησε ή σας έκανε να δείτε τα πράγματα και τη ζωή με διαφορετικό τρόπο;

Μία από τις πιο έντονες και συγχρόνως βαθιά βιωματικές στιγμές της εκπαίδευσης ήταν όταν ζητήθηκε από τα μέλη του πληρώματος να μετακινηθούν μέσα στο πλοίο είτε με δεμένα τα μάτια είτε με αναπηρικό αμαξίδιο. Ήταν συγκλονιστικό να συνειδητοποιείς πόσο δύσκολα μπορούν να είναι για κάποιους συνανθρώπους μας εκείνα που οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε αυτονόητα.

Αυτή η άσκηση μας δίδαξε, με τρόπο άμεσο και ουσιαστικό, τι σημαίνει «μπαίνω» στη θέση του άλλου» και πώς μπορούμε να προσεγγίζουμε ουσιαστικά την εμπειρία κάθε επιβάτη με διακριτικότητα και σεβασμό στις διαφορετικές ανάγκες.

Προσωπικά με βοήθησε να αντιληφθώ πόσο σημαντικό είναι να δημιουργούμε τις κατάλληλες συνθήκες ώστε το πλοίο μας να είναι προσβάσιμο σε όλους, «αγκαλιάζοντας» τον κάθε επιβάτη. Ως καπετάνιος θεωρώ καθήκον μου να διασφαλίζω ένα ταξίδι ασφαλές, ανθρώπινο και αξιοπρεπές για όλους. Η ίση πρόσβαση δεν είναι προνόμιο, είναι δικαίωμα. Ο ρόλος μας είναι να εξασφαλίζουμε ότι κανείς δεν αισθάνεται αποκλεισμένος. Και αυτό δεν απαιτεί μόνο τις κατάλληλες υποδομές, αλλά και εκπαίδευση, κουλτούρα και πάνω απ’ όλα, σεβασμό.