Με αφορμή την απίστευτη τραγωδία στη Λευκάδα, όπου ένας 30χρονος βρήκε αδόκητο θάνατο παλεύοντας με τα τεράστια κύματα, ο μετεωρολόγος Θοδωρής Κολυδάς θέλησε με ανάρτηση που δημοσίευσε σήμερα (27.05.2025) να εξηγήσει τι είναι τα ρεύματα έλξης ή rip currents.

Ο πρώην διευθυντής της ΕΜΥ και μετεωρολόγος Θοδωρής Κολυδάς στο post εξηγεί το φαινόμενο που οι λουόμενοι θα πρέπει να αναγνωρίζουν και να αποφεύγουν προκειμένου να μη βάλουν σε κίνδυνο τη ζωή τους, παραθέτοντας ένα εκτενές άρθρο- με αφορμή το συμβάν στη Λευκάδα-, το οποίο είχε δημοσιεύσει σε προγενέστερο χρόνο.

«Κατά μέσο όρο, περίπου 350 άτομα χάνουν τη ζωή τους ετησίως, με την πλειονότητα των θυμάτων να είναι άνδρες άνω των 60 ετών και οι περισσότεροι θάνατοι να συμβαίνουν σε παραλίες χωρίς ναυαγοσωστική κάλυψη», σημειώνει στην ανάρτησή του ο Θοδωρής Κολυδάς, που εξηγεί ότι αν κάποιος πιαστεί σε ένα τέτοιο ρεύμα δεν πρέπει να το παλέψει, αλλά να προσπαθήσει να κολυμπήσει παράλληλα με τη στεριά.

Τι είναι τα ρεύματα έλξης

«Τα ρεύματα έλξης (ή ρεύματα σχισμής) είναι ισχυρά θαλάσσια ρεύματα και αποτελούν στενές λωρίδες ταχέως κινούμενου νερού που επικρατούν κατά μήκος των πολλών ακτών στον κόσμο. Τα ρεύματα αυτά σχηματίζονται επειδή ο άνεμος και τα κύματα σπρώχνουν τα επιφανειακά ύδατα προς τη στεριά. Αυτό προκαλεί μια ελαφρά άνοδο της στάθμης του νερού κατά μήκος των ακτών. Αυτή η περίσσεια νερού θα τείνει να ρέει πίσω στο ανοιχτό νερό μέσω της διαδρομής της ελάχιστης αντίστασης», γράφει ο μετεωρολόγος στο kolydas.eu.

«Όταν υπάρχει μια τοπική περιοχή που είναι ελαφρώς βαθύτερη, όπως ένας ύφαλος, αυτό μπορεί να επιτρέψει στο νερό να ρέει πιο εύκολα στην ανοιχτή θάλασσα και αυτό θα προκαλέσει ένα ρεύμα έλξης μέσω αυτού του κενού. Το νερό που έχει ωθηθεί προς τα πάνω κοντά στην παραλία ρέει κατά μήκος της ακτής προς το εξερχόμενο ρεύμα ως “τροφοδοτικό ρεύμα”. Στις περιοχές που εμφανίζονται περιλαμβάνονται αυτές των δυτικών ακτών των ΗΠΑ, κατά μήκος των ακτών των Μεγάλων Λιμνών, της Μαύρης θάλασσας αλλά και του Αιγαίου ή Ιονίου. Τα ρεύματα έλξης κινούνται με ταχύτητες έως και οκτώ πόδια ανά δευτερόλεπτο, (8.8 km/h) δηλαδή γρηγορότερα και από έναν Ολυμπιονίκη κολυμβητή!», γράφει.

Οι ναυαγοσώστες διασώζουν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, αλλά υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 100 άνθρωποι στις ΗΠΑ, χάνουν τη ζωή τους από αυτά τα ρεύματα ετησίως.

Στη συνέχεια σημειώνει ότι κολυμβητές που πανικοβάλλονται και «συχνά προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ένα ρεύμα έλξης κολυμπώντας κατευθείαν πίσω στην ακτή – θέτοντας τον εαυτό τους σε κίνδυνο πνιγμού λόγω κούρασης. Μην το κάνετε! Αν πιαστείτε σε τέτοιο ρεύμα μην το παλεύετε. Κολυμπήστε παράλληλα με την ακτή και κολυμπήστε πίσω στη στεριά υπό γωνία».

«Σε αντίθεση με ό,τι είναι κοινώς γνωστό στο κοινό, τα ρεύματα έλξης σίγουρα δεν τραβούν τον κόσμο στον πάτο, μεταφέρουν αυτούς που πιάνονται στο ρεύμα μακριά από την ακτή και προς τα ανοιχτά», εξηγεί.

«Είναι ένα απλό φυσικό φαινόμενο και θα τελειώσει μετά από λίγο»

«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ρεύμα έλξης είναι ένα απλό φυσικό φαινόμενο και θα τελειώσει μετά από λίγο, και θα πρέπει να προσπαθήσουμε να κολυμπήσουμε μέχρι την περιοχή που δεν υπάρχει ρεύμα παράλληλο με την ακτή χωρίς βιασύνη. Ωστόσο, εάν υπάρχει υπερβολική κούραση για να κολυμπήσετε, θα πρέπει να αναζητήσετε βοήθεια προσπαθώντας να παραμείνετε στην επιφάνεια», σημειώνει.

Ο λόγος δημιουργίας τους

«Τα ρεύματα αυτά σχηματίζονται επειδή ο άνεμος και τα κύματα σπρώχνουν τα επιφανειακά ύδατα προς τη στεριά. Αυτό προκαλεί μια ελαφρά άνοδο της στάθμης του νερού κατά μήκος των ακτών. Αυτή η περίσσεια νερού θα τείνει να ρέει πίσω στο ανοιχτό νερό μέσω της διαδρομής της ελάχιστης αντίστασης. Όταν υπάρχει μια τοπική περιοχή που είναι ελαφρώς βαθύτερη, όπως ένας ύφαλος, αυτό μπορεί να επιτρέψει στο νερό να ρέει πιο εύκολα στην ανοιχτή θάλασσα και αυτό θα προκαλέσει ένα ρεύμα έλξης μέσω αυτού του κενού.

Το νερό που έχει ωθηθεί προς τα πάνω κοντά στην παραλία ρέει κατά μήκος της ακτής προς το εξερχόμενο ρήγμα ως “τροφοδοτικό ρεύμα”. Η περίσσεια του νερού ρέει σε ορθή γωνία προς την παραλία, σε ένα στενό ρεύμα που ονομάζεται “λαιμός”. Όταν το νερό στο ρεύμα έλξης φτάσει έξω από τις γραμμές των κυμάτων που σπάνε, η ροή διασκορπίζεται λοξά, χάνει ισχύ και διαχέεται σε αυτό που είναι γνωστό ως “κεφαλή” του σχηματισμού», γράφει ο μετεωρολόγος.

«Τα ρεύματα έλξης εμφανίζονται συχνά σε ακτή, όπου τα κύματα πλησιάζουν την ακτή παράλληλα με αυτήν ή όπου η υποβρύχια τοπογραφία ενθαρρύνει την εκροή. Η θέση των ρευμάτων σχισίματος μπορεί να είναι δύσκολο να προβλεφθεί.

Μερικά τείνουν να επαναλαμβάνονται πάντα στα ίδια μέρη, αλλά μπορεί να εμφανιστούν και να εξαφανιστούν ξαφνικά σε διάφορα σημεία κατά μήκος της παραλίας. Η εμφάνιση και η εξαφάνιση των ρευμάτων σχετίζεται συχνά με την τοπογραφία του πυθμένα.

Όταν ένα κύμα φτάσει σε ρηχά νερά αυξάνεται σε ύψος πριν σπάσει. Κατά τη διάρκεια αυτής της αύξησης του ύψους, η πίεση αυξάνεται, λόγω της δύναμης που ασκείται από το βάρος του νερού που έχει ωθηθεί προς τα πάνω. Για να εξισορροπηθεί αυτό, το τοπικό μέσο επίπεδο επιφάνειας πέφτει. Όταν το κύμα σπάει και αρχίζει να μειώνεται σε ύψος, η πίεση μειώνεται καθώς μειώνεται η ποσότητα του νερού που είναι συσσωρευμένη. Όταν συμβεί αυτό, το μέσο επίπεδο επιφάνειας αυξάνεται. Οι ντόπιοι κάτοικοι και οι ψαράδες τα γνωρίζουν καλά», καταλήγει.