H ενσωμάτωση της Tεχνητής Nοημοσύνης στις ροές εργασίας της ψηφιακής δημοσιογραφίας, η επαλήθευση της αυθεντικότητας του περιεχομένου όσο και των πηγών του, η παραπληροφόρηση και η ακρίβεια περιεχομένου, η ηθική χρήση της Tεχνητής Nοημοσύνης, ο ψηφιακός μετασχηματισμός των μέσων, καθώς και η ανάγκη για αναβάθμιση και επανεκπαίδευση των δημοσιογράφων με στόχο τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ τεχνολογικών δυνατοτήτων και ανθρώπινης τεχνογνωσίας, βρέθηκαν στο επίκεντρο του διήμερου συνεδρίου που διοργάνωσε το IQ Media Hub, του τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Στο συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στις 14 και 15 Απριλίου 2025, παρευρέθησαν ομιλητές και συμμετέχοντες από την Ελλάδα, τις ΗΠΑ, τη Μεγ. Βρετανία και τη Γαλλία, μεταξύ άλλων, ενώ πραγματοποιήθηκαν και τέσσερα εργαστήρια.
Όπως σημειώνει ο Κωνσταντίνος Μουρλάς, διευθυντής του Εργαστηρίου Νέων Τεχνολογιών και καθηγητής του τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, το συνέδριο αποτελεί κύρια δραστηριότητα και βασικό παραδοτέο του ευρωπαϊκού έργου IQMedia που συντονίζει το ΕΚΠΑ μέσω του Εργαστηρίου Νέων Τεχνολογιών του τμήματος ΕΜΜΕ.
«Το έργο IQMedia λειτουργεί ως ένα δημιουργικό δίκτυο μέσων ενημέρωσης που παρέχει εκπαίδευση στον ψηφιακό μετασχηματισμό, ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και καθοδήγηση στην προώθηση νέων τρόπων επικοινωνίας με το κοινό για τη βέλτιστη εμπλοκή του», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μουρλάς και επεσήμανε: «Το συνέδριο εκμεταλλεύεται και μια άλλη χρονική συγκυρία που θεωρείται από τις πιο σημαντικές στιγμές της τεχνολογικής επανάστασης, αυτή της παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης που φαίνεται πως έχει τη δύναμη να αλλάξει ριζικά τα επιχειρηματικά μοντέλα και να δημιουργήσει αξία σε πολλούς κλάδους, προάγοντας την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία».
«Στο συνέδριο βρέθηκαν μερικά από τα πιο “κοφτερά” μυαλά της δημοσιογραφίας παγκοσμίως και συζητήσαμε για μερικά από τα πιο πιεστικά και ταυτόχρονα συναρπαστικά ζητήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η δημοσιογραφία: πώς οικοδομούμε εμπιστοσύνη σε μια εποχή παραπληροφόρησης, πώς εκμεταλλευόμαστε τη δύναμη των δεδομένων και πώς αντιμετωπίζουμε τις ηθικές προκλήσεις δουλεύοντας με αλγόριθμους, πλατφόρμες και Τεχνητή Νοημοσύνη», ανέφερε από την πλευρά της η Κατερίνα Σωτηράκου, διευθύντρια του IQ Media Hub του ΕΚΠΑ.
Όπως δήλωσε, το IQ Media δημιουργήθηκε «με μια απλή αλλά ριζοσπαστική πεποίθηση: ότι μπορούμε να βοηθήσουμε τη δημοσιογραφία να γίνει πιο δυνατή, πιο ελεύθερη και καλύτερα εξοπλισμένη για να υπηρετήσει την κοινωνία – μέσω της εκπαίδευσης, της καινοτομίας και της κοινότητας» και για αυτόν τον λόγο, το συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στο κεντρικό κτήριο του πανεπιστημίου Αθηνών, στα Προπύλαια, δεν αφορούσε, όπως είπε μόνο διαλέξεις, ομιλίες και πάνελ. «Πρόκειται για τη δημιουργία γεφυρών – μεταξύ δημοσιογράφων και ακαδημαϊκών, μεταξύ τοπικών και παγκόσμιων προοπτικών, μεταξύ τεχνολογίας και ηθικής, μεταξύ των σημερινών προκλήσεων και των λύσεων του αύριο», υπογράμμισε και κατέληξε ότι «το μέλλον της δημοσιογραφίας στην Ελλάδα θα εξαρτηθεί ακριβώς από τέτοιου είδους συνεργασίες».
Ομάδες Τεχνητής Νοημοσύνης στις αίθουσες σύνταξης
H δημιουργία ομάδων Τεχνητής Νοημοσύνης στις αίθουσες σύνταξης, είναι μία πρακτική που κερδίζει έδαφος, προκειμένου να βοηθηθούν οι δημοσιογράφοι να κατανοήσουν τις πιθανές εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης σε κάποιες από τις εκφάνσεις της δουλειάς τους. Μία τέτοια ομάδα λειτουργεί ήδη στους New York Times.
«Η Τεχνητή Νοημοσύνη ταιριάζει σχεδόν παντού: στις ερευνητικές ομάδες, στις ομάδες παραγωγής ή στις ομάδες οπτικοποίησης δεδομένων. Ο λόγος για τον οποίο προς το παρόν προτιμάται μια μεμονωμένη ομάδα είναι επειδή δεν υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι σε μία αίθουσα σύνταξης που να κατανοούν πώς λειτουργεί η ΤΝ και σε τι μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Αλλά σταδιακά, θα κερδίσει έδαφος η δημιουργία ομάδας σε κάθε τμήμα, όταν περισσότεροι δημοσιογράφοι θα γνωρίζουν πώς θα μπορούσαν να την χρησιμοποιήσουν». Αυτό ανέφερε σχετικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Τζόναθαν Σόμα, (Jonathan Soma), καθηγητής Δημοσιογραφίας Δεδομένων στο Πανεπιστήμιο Columbia των ΗΠΑ, που βρέθηκε στην Αθήνα για το συνέδριο του ΙQ Media.
Οι ηθικές προκλήσεις
Η όλο και πιο συχνή χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης στις αίθουσες σύνταξης εγείρει και νέα ζητήματα, που άπτονται της ηθικής χρήσης της. Σύμφωνα με την Μπαχαρέ Χεραβί (Bahareh Heravi), αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Surrey και συνεργάτη Έρευνας και Ανάπτυξης του BBC, η ηθική χρήση της ΤΝ άπτεται άμεσα με τη διατήρηση της εμπιστοσύνης του κοινού ενός ΜΜΕ.
«Είναι πολύ σημαντικό να καθοριστεί μία “κόκκινη γραμμή” του τι είναι εντάξει και τι όχι. Και αυτό δε μπορεί να συμβεί, παρά μόνο εάν συμβουλευτούν (σ.σ. οι οργανισμοί ΜΜΕ) δημοσιογράφους, συντάκτες, ανθρώπους της Τεχνολογίας, ώστε να υπάρξει κοινή αποδοχή στον τρόπο ηθικής χρήσης της ΤΝ», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Χεραβί.
Η ελληνική συμβολή
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου παρουσιάστηκαν και δύο ελληνικές πρωτοβουλίες για τον δημοσιογραφικό κόσμο. Η μία αφορά στο πρόγραμμα Calypso, μια ευρωπαϊκή συνεργασία με τη συμμετοχή του Εργαστηρίου Νέων Τεχνολογιών του τμήματος ΕΜΜΕ του ΕΚΠΑ και του newsit.gr, που στοχεύει στη δημιουργία μιας διαδικτυακής κοινότητας χρηστών με στόχο την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης.
Η δεύτερη αφορά στο ΥOJO (Young Journalists), μία πρωτοβουλία του iMEdD (incubator for MediaEducation and Development), για τη δημιουργία ενός ψηφιακού newsroom σχεδιασμένου για να προσφέρει σε πρόσφατους απόφοιτους από όλο τον κόσμο μια εργασιακή ευκαιρία σε ένα καινοτόμο περιβάλλον, όπου θα παράγουν υπό πραγματικές συνθήκες πρωτογενές ρεπορτάζ, με την υποστήριξη έμπειρων δημοσιογράφων και πρόσβαση σε σύγχρονα εργαλεία αφήγησης και παραγωγής, από τις αρχές του 2026, με έδρα στην Αθήνα και το iMEdD.
Εργαστήρια
Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα ήταν τα τέσσερα εργαστήρια που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του συνεδρίου IQ Media: «Δημοσιογραφία Λύσεων: Πώς να προσελκύσετε το κοινό σας», από την Σοφί Καζάλ (Sophie Casals), αρχισυντάκτρια στο Nice-Matin, «AI: Do’s and Don’ts», από τον Τζόναθαν Σόμα (Jonathan Soma), καθηγητή Δημοσιογραφίας Δεδομένων στο Πανεπιστήμιο Columbia, «Πώς να βοηθήσετε τους δημοσιογράφους να επιβιώσουν από την επερχόμενη επίθεση της Τεχνητής Νοημοσύνης», από τον Άλφρεντ Ερμίντα (Alfred Hermida), καθηγητή στο UBC School of Journalism και «From Inbox to Impact : Newsletter Strategy, Content and Growth», από τους Θοδωρή Γιαουζή, CRMManager της εφημερίδας «Καθημερινή» και Χριστιάνα Θωμαϊδη, Senior Marketing Manager, επίσης της εφημερίδας «Καθημερινή».
