Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα εποχή ψηφιακής μετάβασης στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης με το πρόγραμμα “Υπηρεσίες Τηλεδιάσκεψης και Ηλεκτρονικό Πινάκιο”. Η πρωτοβουλία αυτή στοχεύει στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και στην εξοικονόμηση σημαντικών πόρων, με την ετήσια εξοικονόμηση να εκτιμάται στα 3 εκατομμύρια ευρώ από τη μείωση των μεταγωγών κρατουμένων. Οι πολίτες θα μπορούν να καταθέτουν από απόσταση, ενώ οι Έλληνες του εξωτερικού θα έχουν τη δυνατότητα να καταθέτουν από τα προξενεία.
Οι Υπουργοί Δικαιοσύνης, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Προστασίας του Πολίτη τόνισαν τη σημασία της τεχνολογικής αναβάθμισης για τη βελτίωση της λειτουργίας του δικαστικού συστήματος. Το 2024 πραγματοποιήθηκαν 53.689 μεταγωγές με τη συμμετοχή 35.237 υπαλλήλων, γεγονός που καταδεικνύει την ανάγκη για ψηφιακή μετάβαση. Μελλοντικά σχέδια περιλαμβάνουν την ψηφιακή δίκη και τον ηλεκτρονικό φάκελο σε όλες τις δικαιοδοσίες, με τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας να προβλέπει την ψηφιακή μεταβίβαση του φακέλου στα ανώτερα δικαστήρια.
Το έργο περιλαμβάνει την υλοποίηση ολοκληρωμένης λύσης Δικαστικών Τηλεδιασκέψεων, επιτρέποντας την απομακρυσμένη κατάθεση/εξέταση μαρτύρων ή κρατουμένων, τη διεξαγωγή προκαταρκτικής εξέτασης και ανάκρισης. Όπως επισημάνθηκε, σκοπός δεν είναι η υποκατάσταση της φυσικής παρουσίας, αλλά η διευκόλυνση της διαδικασίας όταν υπάρχουν κωλύματα, διασφαλίζοντας παράλληλα τα υπερασπιστικά δικαιώματα των κατηγορουμένων.
Πιο αναλυτικά:
Με το βλέμμα στραμμένο στην επιτάχυνση και την αναβάθμιση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, η Ελλάδα εγκαινιάζει μια νέα εποχή με την ψηφιακή μετάβαση να αποτελεί κεντρικό πυλώνα. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του προγράμματος «Υπηρεσίες Τηλεδιάσκεψης και Ηλεκτρονικό Πινάκιο», οι αρμόδιοι υπουργοί και φορείς υπογράμμισαν τη σημασία της συνεργασίας και της αξιοποίησης της τεχνολογίας για τη βελτίωση της καθημερινότητας δικαστών, δικηγόρων και πολιτών.
Η ψηφιακή μετάβαση της δικαιοσύνης πέρα από την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών, στοχεύει και στην εξοικονόμηση σημαντικών κονδυλίων και ανθρώπινου δυναμικού. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η μείωση των μεταγωγών θα οδηγήσει σε ετήσιο εξορθολογισμό ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ.
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, τόνισε ότι η ψηφιακή μετάβαση βρίσκεται σε καλό σημείο εκκίνησης και θα οδηγήσει σε βελτιωμένες υπηρεσίες για όλους τους εμπλεκόμενους. Η μείωση των μεταγωγών κρατουμένων από τα σωφρονιστικά καταστήματα στα δικαστήρια αναμένεται να απελευθερώσει πολύτιμους πόρους για την αστυνομία. Επιπλέον, οι πολίτες θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να καταθέτουν από απόσταση, ενώ οι Έλληνες του εξωτερικού θα μπορούν να καταθέτουν από τα προξενεία.
Ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, υπογράμμισε ότι η δικαιοσύνη αλλάζει εποχή, με την τεχνητή νοημοσύνη να αναλαμβάνει επιμέρους διοικητικά καθήκοντα, απλοποιώντας τις διαδικασίες. “Είμαστε εδώ με όλες μας τις δυνάμεις, με όλους μας τους ανθρώπους, με ό,τι τεχνολογία υπάρχει και δεν υπάρχει για να βοηθήσουμε”, δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Ιωάννης Λαμπρόπουλος, χαρακτήρισε τις υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης στα δικαστήρια και τα σωφρονιστικά καταστήματα ως “επανάσταση και σπουδαία μεταρρύθμιση”. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 2024 πραγματοποιήθηκαν 53.689 μεταγωγές, στις οποίες απασχολήθηκαν 35.237 υπάλληλοι. Η ετήσια εξοικονόμηση από την ψηφιακή μετάβαση αναμένεται να ξεπεράσει τα 3 εκατομμύρια ευρώ.
Ο Υφυπουργός Δικαιοσύνης, Ιωάννης Μπούγας, αναφέρθηκε στα μελλοντικά σχέδια, όπως η ψηφιακή δίκη και ο ηλεκτρονικός φάκελος σε όλες τις δικαιοδοσίες. Ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, που θα τεθεί σε εφαρμογή από το επόμενο δικαστικό έτος, περιλαμβάνει συγκεκριμένη διάταξη για τον ηλεκτρονικό φάκελο, ο οποίος θα μεταβιβάζεται ψηφιακά στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο και στο δικαστήριο που θα κρίνει το ένδικο μέσο της αναίρεσης.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Κοινωνίας της Πληροφορίας, Σταύρος Ασθενίδης, τόνισε ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός της δικαιοσύνης αποτελεί κρίσιμο βήμα για τον εκσυγχρονισμό και την αποδοτικότητα του συστήματος απονομής δικαιοσύνης. “Δεν αποτελεί μόνο τεχνολογική καινοτομία, αλλά και θεσμική πρόκληση, που μπορεί να αναβαθμίσει ουσιαστικά την ποιότητα της δικαιοσύνης και την εμπιστοσύνη των πολιτών σε αυτήν”, δήλωσε.
Ο Εφέτης Αθηνών, Σωτήρης Τσουβαλάς, επισήμανε ότι σκοπός της χρήσης της τηλεδιάσκεψης δεν είναι η υποκατάσταση της παρουσίας του προσώπου στην ποινική διαδικασία, αλλά η πρόοδος της διαδικασίας, όταν υπάρχει σοβαρό κόλλημα εμφάνισης ή υπάρχει κίνδυνος από την αναβολή ή για την ασφαλή διεξαγωγή της διαδικασίας. Επίσης, ανέφερε ότι λήφθηκε μέριμνα ώστε να μην θιγούν τα υπερασπιστικά δικαιώματα του κατηγορουμένου, ο οποίος ανά πάσα στιγμή μπορεί να αντιλέξει στη συγκεκριμένη διαδικασία, όπως προβλέπεται από τις σχετικές διατάξεις.
Την παρουσίαση έκαναν οι Γιώργος Παπαϊωάννου, υπεύθυνος Έργου της Ένωσης των Αναδόχων Εταιρειών SPACE-NOVA και Ιωάννης Ανδρίκος, Υπεύθυνος Ανάπτυξης Εφαρμογών.
Αντικείμενο και Στόχοι
Το έργο με τίτλο «Υπηρεσίες Τηλεδιάσκεψης σε Δικαστήρια και Σωφρονιστικά Καταστήματα και παροχή υπηρεσιών ενημέρωσης της πορείας των πινακίων και των εκθεμάτων των Δικαστηρίων (Ηλεκτρονικό Πινάκιο»), έχει ως αντικείμενο και στόχους:
1η Δράση
Στο πλαίσιο του έργου υλοποιήθηκε μια ολοκληρωμένη λύση Δικαστικών Τηλεδιασκέψεων με στόχο την εισαγωγή και αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων στη διαδικασία απονομής της Δικαιοσύνης.
Μέσω των Δικαστικών Τηλεδιασκέψεων γίνεται εφικτή:
- Η απομακρυσμένη κατάθεση/εξέταση μάρτυρα ή κατηγορουμένου, ο οποίος είναι κρατούμενος σε Σωφρονιστικό Κατάστημα (ζωντανά εικόνα και ήχος)
- Η απομακρυσμένη κατάθεση/εξέταση μάρτυρα, ο οποίος βρίσκεται μακριά από τον τόπο διεξαγωγής της δίκης
- Η διεξαγωγή της προκαταρκτικής εξέτασης, προανάκρισης και ανάκρισης
- Η ικανοποίηση αιτημάτων δικαστικής συνδρομής
- Η κατάργηση των μεταβατικών εδρών των Διοικητικών Πρωτοδικείων και Εφετείων
Με τις Δικαστικές Τηλεδιασκέψεις μειώνονται οι μεταγωγές κρατουμένων και οι μετακινήσεις των μαρτύρων, εξοικονομούνται σημαντικοί οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι, κυρίως σε αστυνομικές δυνάμεις, επιταχύνεται το ανακριτικό έργο και εξυπηρετούνται αρτιότερα οι διάδικοι και οι δικηγόροι.
2η Δράση
Στο πλαίσιο του έργου υλοποιήθηκε η υπηρεσία «Ηλεκτρονικό Πινάκιο», που αφορά στην ανάπτυξη και λειτουργία πληροφοριακού συστήματος για την ενημέρωση των ενδιαφερομένων (δικηγόρους, πολίτες κτλ) σχετικά με τα πινάκια και τα εκθέματα των Δικαστηρίων, καθώς και για την παρακολούθηση της πορείας των εκδικαζόμενων υποθέσεων, σε πραγματικό χρόνο, μέσω διαδικτύου και ειδικών εφαρμογών (Apps) σε ηλεκτρονικές συσκευές (smart phones, tablets, laptops).
Σκοπός της υπηρεσίας «Ηλεκτρονικό Πινάκιο» είναι:
- Η καλύτερη εξυπηρέτηση των δικηγόρων, των διαδίκων και των εμπλεκομένων στις δικαστικές διαδικασίες
- Ο εκσυγχρονισμός και η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών της Δικαιοσύνης
Σύστημα Δικαστικών Τηλεδιασκέψεων
Μέσω της ψηφιακής πύλης του έργου και της εφαρμογής που αναπτύχθηκε για την εξυπηρέτηση των αναγκών των Δικαστικών Τηλεδιασκέψεων, κάθε πολίτης, ο οποίος έχει κληθεί να συμμετάσχει σε Δίκη και κατά την ημερομηνία της δίκης αδυνατεί να βρίσκεται στον τόπο διεξαγωγής της, μπορεί να υποβάλει αίτημα για συμμετοχή σε δίκη εξ αποστάσεως μέσω τηλεδιάσκεψης. Αίτημα συμμετοχής σε δίκη μέσω τηλεδιάσκεψης μπορεούν να υποβάλουν και οι δικηγόροι για λογαριασμό πελάτη τους, καθώς και ο Διευθυντή Σωφρονιστικού Καταστήματος ή σωφρονιστικός υπάλληλος για κρατούμενο.
Χρήστες της εφαρμογής αποτελούν οι πολίτες και οι νόμιμοι εκπρόσωποι αυτών, αλλά και Δικαστικοί Λειτουργοί με τους Δικαστικούς Υπαλλήλους. Η εφαρμογή υποστηρίζει διαδικαίες, όπως την Υποβολή Αίτησης Τηλεεξέτασης από τον πολίτη ή τον δικηγόρο του και την εξέταση της αίτησης από τον αρμόδιο Δικαστικό Λειτουργό. Εφόσον η αίτηση εγκριθεί, ο Δικαστικός Υπάλληλος αναλαμβάνει, μέσω της εφαρμοτής, τον προγραμματισμό της τηλεσυνεδρίας.
Συγκεκριμένα στο πλαίσιο της αρχικής Σύμβασης, έγινε η εγκατάσταση 151 σταθερώ συστημάτων τηλεδιάσκεψης (τύπου Α) σε 151 δικαστικές αίθουσες σε όλη την ελληνική επικράτεια, οι οποίες ανήκουν σε Πολιτικά και Ποινικά Δικαστήρια (Άρειος Πάγος, Εφετεία και Πρωτοδικεία) καθώς και σε Διοικητικά Δικαστήρια (Συμβούλιο της Επικρατείας, Διοικητικά Εφετεία και Πρωτοδικεία). Έγινε επίσης η εγκατάσταση 250 κινητών συστημάτων τηλεδιάσκεψης (τύπου Β), 45 εκ των οποίων στα 34 Καταστήματα Κράτησης, 22 συστήματα στις 19 Εισαγγγελίες Εφετών για τις Δικαστικές Συνδρομές και τα υπόλοιπα σε γραφεία Δικαστηρίων.
Το έργο επεκτείνεται με την εγκατάσταση επιπλέον 7 σταθερών συστημάτων τηλεδιάσκεψης (τύπου Α) και 155 τροχήλατων συστημάτων τηλεδιάσκεψης (τύπου Β).
Ηλεκτρονικό Πινάκιο
Η εφαρμογή του «Ηλεκτρονικού Πινακίου» διαλειτουργεί με το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων (ΟΣΔΔΥ) του Υπουργείου Δικαιοσύνης, απ` όπου αντλεί τα στοιχεία των πινακίων των Δικαστηρίων, δηλαδή των εκδικαζόμεων ανά ακροατηίο υποθέσεων.
Οι ενδιαφερόμενοι, δικηγόροι και πολίτες, ενημερώνονται online και σε πραγματικό χρόνο, μέσω διαδικτυακής πρόσβασης στο «Ηλεκτρονικό Πινάκιο» για την εξέλιξη του πινακίου του Δικαστηρίου που τους αφορά, ώστε να υπολογίζουν τον χρόνο εκδίκασης της υπόθεσής τους και κατά συνέπεια τον χρόνο παρουσίας τους στην οικεία αίθουσα.
Πρόσβαση στην εφαρμογή παρέχεται και μέσω των κινητών τηλεφώνων και tablets με χρήση ειδικών εφαρμογών (Apps) που είναι διαθέσιμες για iOS και Android ηλεκτρονικές συσκευές.
Για τη διευκόλυνση των ενδιαφερομένων, στο πλαίσιο του έργου, εγκαταστάθηκε δικτυακός εξοπλισμός στα Δικαστήρια του έργου, μέσω του οποίου παρέχεται WiFi ώστε οι παρευρισκόμενοι στους χώρους των Δικαστηρίων να έχουν ελεύθερη πρόσβαση από τους φορητούς υπολογιστές και τις κινητές συσκευές τους στο Ηλεκτρονικό Πινάκιο και να ενημερώνονται για την εξέλιξη της εκδικασης των υποθέσεων της ημέρας.
Ψηψιακή Πύλη
Η εφαρμογή portal.e-diki.justice.gov.gr αποτελεί την ψηφιακή πύλη των εφαρμογών των Δικαστικών Τηλεδιασκέψεων και του «Ηλεκτρονικού Πινακίου».
Παράλληλα, αποτελεί το σημείο πρόσβασης των χρηστών του συστήματος και του ενδιαφερόμενου κοινού με σκοπό την ενημέρωσή τους με χρήσιμες πληροφορίες και εκπαιδευτικό υλικό σχετικά με τις παραπάνω διαδικασίες.
