Ένα από τα ομορφότερα χωριά του Πηλίου, λόγω της μοναδικής αρχιτεκτονικής του φυσιογνωμίας και του εκπληκτικού φυσικού περιβάλλοντος που το περιβάλλει, είναι η Μακρινίτσα.

Η Μακρινίτσα είναι χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Πηλίου και απέχει 17 χλμ. από τον Βόλο, ενώ φημίζεται για την εξαιρετική θέα που προσφέρει προς την πόλη της Θεσσαλίας και τον Παγασητικό κόλπο. Γι΄αυτό τον λόγο, εξάλλου, χαρακτηρίζεται και ως «μπαλκόνι του Πηλίου».

Ο οικισμός είναι ιδανικός προορισμός για οικογενειακή απόδραση, τόσο κατά την διάρκεια του χειμώνα, όσο και την Άνοιξη, συνδυάζοντας την παράδοση της πηλιορείτικης αρχιτεκτονικής, την χαλάρωση και το καλό φαγητό.

Οι κατοικίες είναι διώροφες ή τριώροφες με χοντρούς πέτρινους τοίχους, ενώ κύρια χαρακτηριστικά είναι οι πέτρινες στέγες και η πλούσια ζωγραφική και ξυλογλυπτική διακόσμηση στον πάνω όροφο των κτιρίων. Ο κάτω όροφος έχει λίγα ανοίγματα ενώ ο πάνω έχει πολλά παράθυρα και συχνά προεξέχει λίγο σε σχέση με τον κάτω όροφο, χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτεκτονικής Οθωμανικής περιόδου. Τα σπίτια χαρακτηρίζονται επίσης από τις διακοσμημένες οροφές και τις ξυλόγλυπτες πόρτες και παραθυρόφυλλα.

Αντιπροσωπευτικό δείγμα της τοπικής αρχιτεκτονικής είναι το αρχοντικό Τοπάλη, που χτίστηκε το 1844, κάτω από την κεντρική πλατεία, και χρησιμοποιείται σήμερα ως λαογραφικό μουσείο, καθώς στεγάζεται το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας Πηλίου με περισσότερα από 1500 εκθέματα από την καθημερινή ζωή των κατοίκων. Το κτίριο δόθηκε στην κοινότητα της Μακρινίτσας από την οικογένεια Τοπάλη το 1932, ενώ πρόκειται για τριώροφη οχυρωμένη κατοικία, με πολεμότρυπες και αμυντικό πυργίσκο στην στέγη του. 

Στην κεντρική πλατεία της Μακρινίτσας στεγάζεται το Βυζαντινό Μουσείο Μακρινίτσας «Οξεία Επίσκεψις», το οποίο φιλοξενεί κειμήλια από τον 13ο εώς και τον 20ο αιώνα. Είναι μοναδικό του είδους του για την ευρύτερη περιοχή, ενώ φιλοξενεί και εκπαιδευτικά προγράμματα σχολείων κι εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

Στην πανέμορφη πλατεία του οικισμού βρίσκεται και το καφενείο «Θεόφιλος» που είναι γνωστό σ΄ όλη την Ελλάδα, έχοντας, παράλληλα, διεθνή φήμη, δεδομένου ότι υπάρχει μια ζωγραφιά του διάσημου ζωγράφου, Θεόφιλου Χατζημιχαήλ.

Σήμερα, το κτίριο έχει χαρακτηριστεί «ιστορικό διατηρητέο μνημείο» και είναι ιδιοκτησία της Κοινότητας Μακρινίτσας. Η σύνθεση της τοιχογραφίας περιγράφει ένα γλέντι στο στρατόπεδο του Κατσαντώνη μέσα σε ένα φυσικό περιβάλλον, με ένα ποταμάκι στο κάτω τμήμα της. Κυρίαρχη φιγούρα, ο Κατσαντώνης ξεχωρίζει από τους συντρόφους του, λόγω του μεγαλύτερου μεγέθους του, ενώ έχει στα πόδια του το όπλο και παίζει ταμπουρά.

Οι υπόλοιποι αγωνιστές σουβλίζουν αρνιά, παίζουν μουσική, γλεντούν και χορεύουν. Ο μεγάλος αρχιτέκτονας Λε Κορμπυζιέ (Le Corbuisier) γράφει για το Θεόφιλο σε ένα άρθρο του μεταξύ άλλων : «…Είναι ζωγράφος γεννημένος από το ελληνικό τοπίο. Μέσω του Θεόφιλου, ιδού το τοπίο και οι άνθρωποι της Ελλάδας: κοκκινόχωμα, πευκότοπος και ελαιώνας, θάλασσα και βουνά των θεών, άνθρωποι που λούονται σε μια τολμηρά επικίνδυνη ηρεμία…».

Στην κεντρική πλατεία βρίσκεται επίσης ο Ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που κατασκευάστηκε, σύμφωνα με επιγραφή το 1806. Ο Ιερός Ναός παρουσιάζει πλούσιο λιθανάγλυφο διάκοσμο, έργο του λιθοξόου Θεοδοσίου από τη Βράχα Αγράφων.

Η Μακρινίτσα φημίζεται επίσης και για τα πετρόχτιστα σοκάκια και τις όμορφες κρήνες. Κάθε γωνιά του χωριού κρύβει και μια μικρή ιστορία, ενώ αν  είστε λάτρεις της πεζοπορίας, μπορείτε να διασχίσετε ένα από τα μονοπάτια που ενώνουν τον οικισμό με άλλα χωριά, όπως η Πορταριά. Η διαδρομή μέσα στα καταπράσινα δάση είναι μια μοναδική εμπειρία.

Αν επισκεφθείτε την περιοχή, δεν πρέπει να παραλείψετε να γευτείτε παραδοσιακά πιάτα της τοπικής κουζίνας, όπως το λαχταριστό σπετσοφάι.

Πρόκειται για ένα νόστιμο φαγητό με χωριάτικο λουκάνικο, πιπεριές και κόκκινη σάλτσα, που είναι ελαφρώς πικάντικη.

Στις ταβέρνες της Μακρινίτσας θα βρείτε επίσης παραδοσιακή φασολάδα μαγειρεμένη με αγνά υλικά, καθώς και φασόλια γίγαντες φούρνου.

Στην περιοχή, έχετε την δυνατότητα να γευτείτε και πίτες (χορτόπιτα, τυρόπιτα ή κολοκυθόπιτα) όλες φτιαγμένες με τραγανό, σπιτικό φύλλο και πλούσια γέμιση από τοπικά προϊόντα.

Ακόμη δύο παραδοσιακά φαγητά είναι το κουνέλι στιφάδο καθώς επίσης και το αγριογούρουνο με δαμάσκηνα.

Ο οικισμός πρωτοστάτησε στην Επανάσταση του 1821

Ο παραδοσιακός οικισμός της Μακρινίτσας χτίστηκε στις αρχές του 13ου αιώνα, όταν ο τοπάρχης και πλούσιος γαιοκτήμονας Κωνσταντίνος Μαλιασηνός ίδρυσε στο Πήλιο τη μονή της Θεοτόκου Οξείας Επισκέψεως ή Μακρινιτίσσης. Γύρω από αυτήν οργανώθηκε παράλληλα ένας μικρός, αρχικά, οικισμός, ο οποίος από την γειτονική μονή πήρε το όνομα Μακρινίτσα.

Η μονή που ίδρυσε ο Μαλιασηνός περιέπεσε στην αφάνεια το 17ο αιώνα και τελικά κατέρρευσε. Πάντως, το οικοδομικό υλικό αλλά και γλυπτά του εν λόγω κτιρίου επαναχρησιμοποιήθηκαν στην οικοδόμηση της εκκλησίας της Παναγίας (1767), που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο οικισμός αναπτύχθηκε ραγδιαία κατά τον 18ο αιώνα χάρη στο εμπόριο και στην βυρσοδεψία και στις αρχές του 19ου αιώνα είχε γίνει η ισχυρότερη και πολυπληθέστερη κωμόπολη της περιοχής. Μάλιστα, όπως και οι υπόλοιποι οικισμοί του Πηλίου είχε λάβει ιδιαίτερα προνόμια από τους Οθωμανούς. Αδιάψευστοι μάρτυρες της άνθησης της Μακρινίτσας αποτελούν μεταξύ άλλων τα υπέροχα αρχοντικά της, που οικοδομήθηκαν ως επί το πλείστον μεταξύ των ετών 1750 και 1830.

Η Μακρινίτσα ήταν από τα χωριά που ξεσηκώθηκαν κατά την επανάσταση του 1821. Με την κήρυξη της επανάστασης στο Πήλιο από τον Άνθιμο Γαζή, οι Πηλιορείτες πολιόρκησαν το Βελεστίνο και τον Βόλο. Με επέμβαση όμως του Δράμαλη η πολιορκία απέτυχε. Οι Οθωμανοί στην συνέχεια πολιόρκησαν την Μακρινίτσα που τελικά μετά από ισχυρή αντίσταση έπεσε και η επανάσταση στη περιοχή καταπνίγηκε.

Επιπρόσθετα, η Μακρινίτσα πρωτοστάτησε στην επανάσταση της Θεσσαλίας το 1878. Η σημαντικότερη μάχη κατά την διάρκεια αυτής της επανάστασης πραγματοποιήθηκε στην Μακρινίτσα. Τα επαναστατικά σώματα της περιοχής και οι κάτοικοι της Μακρινίτσας με αρχηγό την Μαργαρίτα Μπασδέκη αντιστάθηκαν σθεναρά αλλά τελικά υπέκυψαν, όταν κατέφτασαν στην περιοχή τουρκικές ενισχύσεις. Με την μεσολάβηση των Άγγλων η επανάσταση έληξε.

Τρία χρόνια μετά, το 1881 η Μακρινίτσα ενσωματώθηκε μαζί με την υπόλοιπη Θεσσαλία στο ελληνικό κράτος. Μετά την απελευθέρωση η Μακρινίτσα έγινε δήμος, ενώ στο διάστημα 1912 – 2010 υπήρξε ξεχωριστή κοινότητα. Μεταπολεμικά άρχισε η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

Η απόσταση από την Αθήνα μέχρι τη Μακρινίτσα είναι περίπου 350 χιλιόμετρα, κάτι που σημαίνει ότι η διαδρομή με το αυτοκίνητο διαρκεί περίπου 4 ώρες.