Η Ιερά Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Πανορμίτη στη Σύμη αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της Δωδεκανήσου, γνωστή για το εντυπωσιακό μπαρόκ καμπαναριό της, που χτίστηκε το 1911. Ιδρυμένη πιθανώς τον 15ο αιώνα, η μονή φιλοξενεί τον ναό αφιερωμένο στον Αρχάγγελο Μιχαήλ, με πλούσιες τοιχογραφίες και μια ασημένια εικόνα του Αγίου, που θεωρείται θαυματουργή.
Επιπλέον, διαθέτει δύο μουσεία με εκκλησιαστική τέχνη και τοπική λαογραφία, καθώς και μια βιβλιοθήκη με βυζαντινά χειρόγραφα. Κάθε χρόνο, στις 8 Νοεμβρίου, πλήθος προσκυνητών επισκέπτεται το μοναστήρι για να γιορτάσει τη μνήμη του Αγίου.
Πιο αναλυτικά:
Ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της Δωδεκανήσου είναι, αναμφίβολα, η Ιερά Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Πανορμίτη στη Σύμη.
Η Ιερά Μονή βρίσκεται χτισμένη στο μυχό ενός όρμου, του Πανόρμου, από τον οποίο και πήρε την ονομασία της.
Αναμφισβήτητα, τα βλέμματα των προσκυνητών κεντρίζει το επιβλητικό καμπαναριό (1911) του μοναστηριού που είναι χτισμένο σε ρυθμό μπαρόκ και όμοιο του δεν υπάρχει πουθενά αλλού στην χώρα μας, ενώ εντυπωσιακή είναι και η βοτσαλωτή αυλή με ωραία γεωμετρικά σχέδια.
Σύμφωνα με αναφορές, το καμπαναριό είναι παρόμοιο με αυτό της Μονής Ζαγκόρσκ, κοντά στη Μόσχα.
Μέχρι και σήμερα είναι άγνωστο πότε χτίστηκε, ωστόσο, υπάρχει γραπτή αναφορά για την ύπαρξη του μοναστηριού από τον 15ο αιώνα.
Η κύρια είσοδος του μοναστηριού, που είναι χτισμένο σε βενετσιάνικο στυλ, βρίσκεται στην παραλία του Πανορμίτη. Στην εσωτερική αυλή της Μονής βρίσκεται ο ναός που είναι αφιερωμένος στον Αρχάγγελο Ταξιάρχη Μιχαήλ.
Πρόκειται για μονόκλιτη βασιλική και όλο το εσωτερικό της είναι καλυμμένο με τοιχογραφίες μεγάλος μέρος από τις οποίες φιλοτέχνησε ο ντόπιος αγιογράφος Νεόφυτος.
Στη δεξιά πλευρά του ναού βρίσκεται το εικονοστάσι με την ασημένια εικόνα του Ταξιάρχη Μιχαήλ, που θεωρείται ο προστάτης άγιος του νησιού και ο προστάτης των ναυτικών στα Δωδεκάνησα.
Η εικόνα έχει ύψος δύο μέτρα και η μορφή του Αγίου είναι καλυμμένη με φύλλα από ασήμι. Σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει πάνω στην εικόνα, αυτή φιλοτεχνήθηκε το 1724 από το τεχνίτη Ιωάννη τον Πελοποννήσιο, ενώ υπάρχει ο θρύλος ότι η εικόνα εμφανίστηκε ως εκ θαύματος, αφαιρέθηκε και επανεμφανίστηκε στο ίδιο μέρος.
Παράλληλα, το μοναστήρι στεγάζει δύο μουσεία. Στο πρώτο εκτίθεται μια πλούσια συλλογή εκκλησιαστικής τέχνης με αρχιερατικά, λειτουργικά αντικείμενα, ασημένιες εικόνες και ρωσικούς επιτάφιους ενώ στο δεύτερο μπορεί κανείς να δει δείγματα τοπικής λαογραφίας σχετικά με την αλιεία, τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
Υπάρχει επίσης μια βιβλιοθήκη με βυζαντινά χειρόγραφα και εκδόσεις με εκκλησιαστικό, ιστορικό και φιλολογικό περιεχόμενο καθώς και μια συλλογή από πίνακες ζωγραφικής που απεικονίζουν την περιοχή, το μοναστήρι και τα παρεκκλήσια του.
Επιπρόπσθετα, υπάρχει και ένα μνημείο αφιερωμένο σε έναν πρώην ηγούμενο, δύο μοναχούς και δύο καθηγητές, που εκτελέστηκαν το 1944, επειδή είχαν παράνομη επαφή με ασύρματο με Άγγλους αξιωματικούς.
Η απόσταση από τον κεντρικό οικισμό του νησιού είναι περίπου έξι ώρες με τα πόδια ή μια ώρα με τα δημόσια μέσα μεταφοράς.
Στις 8 Νοεμβρίου είναι η γιορτή του Αρχάγγελου Μιχαήλ του Πανορμίτη, και στο μοναστήρι συρρέουν χιλιάδες προσκυνητές από κάθε γωνιά της Ελλάδας.
