Ραγδαία αύξηση έχουν παρουσιάσει στην Ελλάδα οι περιπτώσεις διαβήτη, όπως αναφέρει μελέτη καθηγητών του London School of Economics (LSE) για τη συγκεκριμένη ασθένεια.

Η χώρα μας καταγράφει αδυναμία καταγραφής της πραγματικής επιβάρυνσης του διαβήτη, καθώς δεν υπάρχει συστηματική παρακολούθηση των επιπλοκών, ούτε ενιαία στρατηγική αντιμετώπισης της ασθένειας.

Μάλιστα, ο αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με τη νόσο εκτοξεύθηκε από 1.667 το 2014, σε 2.580 το 2021, σύμφωνα με τη μελέτη «Η επιβάρυνση του Διαβήτη και οι Προοπτικές Μεταρρύθμισης: Συμπεράσματα για το Εθνικό Σύστημα Υγείας», που εκπονήθηκε από το London School of Economics (LSE) για λογαριασμό της Πλατφόρμας Διαβήτη του ΣΦΕΕ.

Η παρουσίαση της μελέτης πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 6 Μαρτίου 2025 στην Αθηναϊκή Λέσχη, με τη συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας, του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για τον Διαβήτη, εκπροσώπων επιστημονικών εταιρειών, συλλόγων ασθενών και της φαρμακευτικής βιομηχανίας.

Οι παρευρισκόμενοι συζήτησαν τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα στη διαχείριση του διαβήτη, το δυσβάσταχτο οικονομικό του αποτύπωμα στο σύστημα υγείας και τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα.

Τη μελέτη παρουσίασε ο καθηγητής του LSE, Πάνος Καναβός.

«Οι προκλήσεις στην αντιμετώπιση της νόσου μπορούν να γίνουν ευκαιρίες. Έχουμε λίγα και κατακερματισμένα δεδομένα που δυσκολεύουν την αντιμετώπιση της νόσου, εμποδίζουν την παρακολούθηση και τη διαμόρφωση ενός Εθνικού Σχεδίου για την αντιμετώπιση της νόσου» είπε ο Καθηγητής.

Οικονομικό σοκ: Η ιλιγγιώδης αύξηση του κόστους

Η μελέτη αποκαλύπτει ότι η ετήσια φαρμακευτική δαπάνη για τον διαβήτη εκτοξεύθηκε από 3,8 δισ. ευρώ το 2014 σε 7,1 δισ. ευρώ το 2023.

Παράλληλα, η κατανάλωση αντιδιαβητικών φαρμάκων σημείωσε κατακόρυφη αύξηση, ιδιαίτερα στις νεότερες και ακριβότερες κατηγορίες φαρμάκων, όπως οι αναστολείς SGLT-2 και οι αγωνιστές GLP-1.

Όμως, το κόστος δεν περιορίζεται μόνο στα φάρμακα: οι απώλειες παραγωγικότητας και η επιβάρυνση των ασθενών από τις επιπλοκές του διαβήτη αποτελούν ένα «κρυφό» κόστος που το ελληνικό κράτος αδυνατεί να υπολογίσει με ακρίβεια, λόγω ανεπάρκειας δεδομένων.

Το θέμα του διαβήτη μας απασχολεί πολύ σημείωσε ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης που έδωσε το παρών στη συζήτηση.

«Προφανώς διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, σε πρώτο επίπεδο, η διατροφή μας και ο τρόπος ζωής μας. Είναι αποκαρδιωτικό στην Ελλάδα να έχουμε το χαμηλότερο ποσοστό πληθυσμού που αθλείται. Η καλή υγεία είναι πρωτίστως προσωπική μας ευθύνη» ανέφερε και πρόσθεσε πως έχουμε ένα τεράστιο πρόβλημα να αντιμετωπίσουμε:

«Η αλλαγή τεχνολογίας σε σχέση με τις παραδοσιακές ταινίες μέτρησης σακχάρου έχει μεν ως αποτέλεσμα πιο αξιόπιστες μετρήσεις για τους ασθενείς, αλλά από την άλλη πλευρά έχει οδηγήσει τον προϋπολογισμό σε εκρηκτική άνοδο. Η επιπλέον χρηματοδότηση το 2024 ήταν σταγόνα στον ωκεανό» σημείωσε ο κ. Γεωργιάδης, εξηγώντας πως ο κυριότερος λόγος που θεσπίστηκε το rebate στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα ήταν οι επιπλέον πόροι να κατευθυνθούν εξολοκλήρου στον προϋπολογισμό του διαβήτη.

Πρωτοβάθμια φροντίδα: Αδύναμη γραμμή άμυνας

Το ελληνικό σύστημα υγείας αποδεικνύεται απροετοίμαστο να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο βάρος της νόσου, σύμφωνα με τη μελέτη.

Η πρωτοβάθμια φροντίδα, που θα έπρεπε να είναι η πρώτη γραμμή διαχείρισης, παρουσιάζει σοβαρές ελλείψεις. Δεν υπάρχει σαφές σημείο πρώτης επαφής για τους διαβητικούς, ενώ ο προσυμπτωματικός έλεγχος και η πρόληψη είναι ελλιπείς, όπως ανέφερε ο Καθηγητής.

Επιπλέον, οι ελλείψεις σε ειδικούς γιατρούς, όπως ενδοκρινολόγους και διαβητολόγους, δυσχεραίνουν ακόμα περισσότερο τη διαχείριση της νόσου.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος  (ΣΦΕΕ) Ολύμπιος Παπαδημητρίου, πρόσθεσε πως ο διαβήτης αφορά τουλάχιστον ένα εκατομμύριο συμπολίτες μας και το «φορτίο» για το δημόσιο σύστημα υγείας είναι βαρύ.

«Είναι μία χρόνια, αλλά και ύπουλη νόσος, καθώς στο ξεκίνημά της μπορεί να μην δώσει ορατά συμπτώματα, όμως επιβαρύνει πολύ το σύστημα υγείας και πολλά χρόνια μετά την πρώτη διάγνωση. Επίσης, συνοδεύεται από σοβαρές επιπλοκές που επιβαρύνουν σημαντικά τους προϋπολογισμούς της υγείας» ανέφερε.

Έλλειψη στρατηγικής και κατακερματισμός δεδομένων

Αν και το διαβητολογικό πρωτόκολλο συνταγογράφησης υπάρχει, η συμμόρφωση των γιατρών σε αυτό είναι χαμηλή (μόλις 53,5%), σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία. Ενδεικτικό της αποσπασματικής αντιμετώπισης του διαβήτη στη χώρα είναι η απουσία ενός Εθνικού Σχεδίου Διαβήτη, ενώ το Εθνικό Σχέδιο Δημόσιας Υγείας 2021-2025 δεν αναφέρει καν τη νόσο ως προτεραιότητα.

Επιπλέον, η αξιοποίηση του Ατομικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας (ΑΗΦΥ) είναι ανεπαρκής, με αποτέλεσμα την κατακερματισμένη καταγραφή των δεδομένων και την αδυναμία χάραξης αποτελεσματικής πολιτικής.

Για αυτούς τους λόγους, συμπλήρωσε ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, είναι πολύ σημαντική αυτή η μελέτη για τη χαρτογράφηση της κατάστασης στο ελληνικό περιβάλλον και τις πρακτικές που πρέπει να εφαρμόσουμε.

«Αυτό που ζητούμε είναι να καταλήξουμε σε κοινές προτεραιότητες και άμεσες δράσεις που θα μπορέσει άμεσα να προχωρήσει και να εφαρμόσει το Υπουργείο Υγείας» σημείωσε.

Διαβήτης: Τι προτείνει η μελέτη του LSE

Η μελέτη του LSE προτείνει συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις:

Υιοθέτηση Εθνικής Στρατηγικής για τον Διαβήτη, με ξεκάθαρους στόχους και δράσεις.

Ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, με έμφαση στον έγκαιρο προσυμπτωματικό έλεγχο και στη διεύρυνση του ρόλου των νοσηλευτών.

Επένδυση στην ψηφιοποίηση και στα δεδομένα υγείας, μέσω ενός ολοκληρωμένου μητρώου διαβητικών και πλήρους εφαρμογής του ΑΗΦΥ.

Μετάβαση σε ολιστική φροντίδα, ενσωματώνοντας την ψυχική υγεία, τη διατροφή και τη γενικότερη μεταβολική κατάσταση των ασθενών.

Βελτίωση της αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας (HTA), ώστε να υπάρχει πιο δίκαιη αποζημίωση φαρμάκων και ιατροτεχνολογικών προϊόντων.

Η μελέτη του LSE αποτελεί «καμπανάκι κινδύνου» για τη χώρα, καθώς χωρίς άμεσες παρεμβάσεις, η κατάσταση θα γίνει μη διαχειρίσιμη, όπως είπαν οι ομιλητές.

Ο Bart Torbeyns, Γενικός Διευθυντής, Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τον Διαβήτη, σημείωσε πως στις στις προτεραιότητες είναι να έρχονται σε επαφή όλοι οι φορείς για την αντιμετώπιση του διαβήτη, για την καταγραφή των προβλημάτων αλλά και των προτάσεων που υπάρχουν.

«61 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη ζουν με διαβήτη. Είναι σημαντικό το κομμάτι της πρόληψης, αλλά ακόμη υπάρχουν κενά στη συλλογή δεδομένων για την επίπτωση της νόσου. Η καταγραφή και η παρακολούθηση των ασθενών είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς αρκετοί ασθενείς παραμένουν αδιάγνωστοι, ενώ σημειώνεται αύξηση και στην εμφάνιση διαβήτη στα παιδιά. Είμαστε σε επαφή με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και τις Κυβερνήσεις για να καταγράψουμε προτάσεις που μπορούν να βοηθήσουν. Εύχομαι και στην Ελλάδα η Κυβέρνηση να βοηθήσει με στόχο της βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με διαβήτη», κατέληξε.