Το δρόμο για την καταβολή ενός «ενιαίου» κοινωνικού επιδόματος αναμένεται να ανοίξει η διαμόρφωση ενός ενιαίου μητρώου επιδομάτων, των οποίων προανήγγειλε χθες (24.08.24), ο Υπουργός Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης.

Συγκεκριμένα, ο κος Χατζηδάκης ανέφερε πως «Θα δημιουργήσουμε ένα ενιαίο μητρώο επιδομάτων, πέρα από την παρέμβαση που θα γίνει τώρα για τα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ (σ. σ. αυξήσεις σε επίδομα τέκνων για τις οικογένειες με 2 παιδιά) και πέρα από τις όποιες παρεμβάσεις για το επίδομα ανεργίας (σ.σ. αύξηση επιδόματος ανεργίας σε όσους έχουν πολλά έτη ασφάλισης κλπ,)».

Στόχος είναι «να υπάρχει ένας κεντρικός έλεγχος για τα επιδόματα, προκειμένου να τα λαμβάνουν αυτοί που πραγματικά έχουν ανάγκη».

Η βασική ιδέα της ενοποίησης των επιδόμάτων «μετρά» ήδη τέσσερα χρόνια, καθώς είχε αποτυπωθεί στο πόρισμα της Επιτροπής Πισσαρίδη (Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία, 2020). Η κρίση της πανδημίας και έπειτα η ενεργειακή κρίση φρέναρε την υλοποίηση της, αλλά πλέον από πλευράς κυβέρνηση κρίνεται κατάλληλη η περίοδος για το προχώρημα της.

Αξίζει να θυμηθεί κανείς την ειδική αναφορά του πορίσματος σε σχέση με το θέμα αυτό, σύμφωνα με την οποία “το σύστημα επιδομάτων θα πρέπει να απλοποιηθεί ριζικά. Για παράδειγμα, όλα τα επιδόματα θα μπορούσαν να ενοποιηθούν σε ένα, εκτός του επιδόματος ανεργίας, του επιδόματος αναπηρίας, και ενός στεγαστικού επιδόματος που θα καταβάλλεται σε αδύναμους οφειλέτες.

Το ενοποιημένο επίδομα θα πρέπει να δίνεται σε άτομα με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα ακόμη και εάν εργάζονται, και να είναι σχεδιασμένο ώστε να ενισχύει τα κίνητρα για την εργασία.

Το εισόδημα θα πρέπει να υπολογίζεται με βάση την οικογενειακή δομή (π.χ. αριθμός παιδιών) και να υπάρχει ιδιαίτερη στόχευση σε οικογένειες με μεγαλύτερη ανάγκη, όπως μητέρες ή πατέρες με παιδιά χωρίς σύντροφο.

Ο καθορισμός του επιδόματος καθώς και της σχέσης του με το συνολικό οικογενειακό εισόδημα και πλούτο, είναι σκόπιμο να γίνεται από ειδική επιτροπή με πρόσβαση σε ατομικά δεδομένα (όπως οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί) και σε στοιχεία από τις φορολογικές δηλώσεις.

Η επιτροπή θα πρέπει να έχει καθορίσει και τον τρόπο χρηματοδότησης του συστήματος επιδομάτων, λαμβάνοντας υπόψη και το φορολογικό σύστημα.

Η διαχείριση των επιδομάτων θα πρέπει να γίνεται με τρόπο ενοποιημένο, μέσω μιας ενιαίας ψηφιακής πύλης πρόσβασης όπου θα τηρείται ιστορικό για κάθε άτομο. Το σύστημα θα μπορούσε ενδεχομένως να ενοποιηθεί με τη φορολογική διοίκηση, και η διαχείριση να γίνεται από τις φορολογικές αρχές, καθώς τα επιδόματα και η φορολογία σχετίζονται μεταξύ τους: είναι μεταφορές από η προς το κράτος.

Στην περίπτωση αυτή, όλα τα απαραίτητα κριτήρια επιλεξιμότητας θα αναφέρονται στην φορολογική δήλωση του ατόμου, χωρίς να απαιτείται επιπλέον αίτηση για το επίδομα. Στη συνέχεια, οι φορολογικές αρχές θα καταβάλλουν το επίδομα, λαμβάνοντας υπόψη και τα φορολογικά στοιχεία των άλλων μελών της οικογένειας. Η εκταμίευση του επιδόματος θα μπορεί να γίνεται κάθε μήνα, εν αναμονή της τελικής φορολογικής δήλωσης, όπου θα καθορίζεται το τελικό υπόλοιπο”.