Στο νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» εξακολουθεί να νοσηλεύεται ο 13χρονος από τη Ρόδο που τραυματίστηκε σοβαρά στο κεφάλι ενώ δοκίμαζε το Superman Challenge που έχει γίνει trend στο TikTok.

Μάλιστα, λίγες ώρες μετά τον σοβαρό τραυματισμό του 13χρονου από τη Ρόδο και ένας ακόμα μαθητής από την Πάτρα τραυματίστηκε, ελαφρά, επιχειρώντας τη δοκιμασία του TikTok.

Η περίπτωση του 13χρονου, όμως, δεν είναι μοναδική, αφού το TikTok ασκεί τεράστια επιρροή στους εφήβους παγκοσμίως, με αποτέλεσμα να έχουν κινδυνεύσει από challenges και trends πολλά παιδιά.

Σύμφωνα με την ένωση Depression and Bipolar Support Alliance, η μέση ηλικία κατά την οποία ένα παιδί ανοίγει λογαριασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι τα 12,5 χρόνια. Και οι έρευνες διαπιστώνουν ότι όσο περισσότερο χρόνο περνάει ένα άτομο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τόσο πιο πιθανό είναι να εμφανίσει συμπτώματα ψυχικής υγείας, όπως άγχος, απομόνωση και απελπισία. Σύμφωνα δε με μια πρόσφατη μελέτη, τα υψηλά επίπεδα χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε διάστημα τεσσάρων ετών συνδέθηκαν με αυξημένη κατάθλιψη μεταξύ των παιδιών γυμνασίου και λυκείου.

Σύμφωνα με τον John Piacentini, καθηγητή στο Τμήμα Ψυχιατρικής και Βιοσυμπεριφορικών Επιστημών του UCLA, το βάρος της πανδημίας ήταν ιδιαίτερα βαρύ για τους εφήβους. Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες έχουν αυξημένη ανάγκη για αλληλεπίδραση με συνομηλίκους και μεγαλύτερη ευαισθησία στον κοινωνικό αποκλεισμό. Τα lockdown, τα διαδικτυακά μαθήματα και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης διατάραξαν τη ζωή τους. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υποστηρίζει, βοήθησαν να καλυφθούν αυτά τα κενά και το TikTok εξελίχθηκε σε στρατηγική αντιμετώπισης.

Το TikTok, μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες πλατφόρμες βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σήμερα, κυριαρχεί στη νεανική κουλτούρα και προσελκύει περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο χρήστες παγκοσμίως, εκ των οποίων σχεδόν οι μισοί είναι ηλικίας 10 έως 29 ετών. Το TikTok εκθρόνισε πρόσφατα το Instagram ως την πιο συχνά χρησιμοποιούμενη εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης μεταξύ των παιδιών ηλικίας 12 έως 17 ετών, με το 63% αυτών να χρησιμοποιούν την εφαρμογή σε εβδομαδιαία βάση. Στοιχεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας δείχνουν ότι, το 2021, ένας στους επτά εφήβους ηλικίας 10 έως 19 ετών είχε προβλήματα ψυχικής υγείας. Η ομάδα αυτή αποτελεί βασικό μέρος του κοινού του TikTok.

Καθώς το TikTok γίνεται όλο και πιο δημοφιλές μεταξύ των νέων, αυξάνεται η ανησυχία σχετικά με τον πραγματικό αντίκτυπο που έχει η πλατφόρμα στην ψυχική υγεία τους. Όπως συμβαίνει σχεδόν με τα πάντα, κάθε νόμισμα έχει δύο πλευρές…

Το TikTok μπορεί να ενισχύσει την απομόνωση και τη μοναξιά των εφήβων

Για τους εφήβους, η εύρεση μιας κοινότητας και επιβεβαίωση στο TikTok δεν είναι απλώς φυσιολογική, αλλά και απαραίτητη για την ανάπτυξή τους.

«Υπάρχουν νέοι, ειδικά εκείνοι με κοινωνικό άγχος ή κατάθλιψη, που μπορεί να έχουν την τάση να περνούν περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο, μειώνοντας την πραγματική, πρόσωπο με πρόσωπο επαφή τους με άλλους ανθρώπους», λέει η Anne Marie Albano, διευθύντρια της Κλινικής για το Άγχος και τις Συναφείς Διαταραχές του Πανεπιστημίου Columbia. «Όταν ένα άτομο δεν συμμετέχει στον κόσμο με υγιή τρόπο -στην αλληλεπίδραση με τους άλλους, στη διαχείριση δύσκολων καταστάσεων… τη συμμετοχή στην τάξη, την αντιμετώπιση συγκρούσεων με τους συνομηλίκους του- αυτό μπορεί να επιδεινώσει τα αισθήματα αποξένωσης, απελπισίας, απομόνωσης, άγχους και κατάθλιψης».

Η νοοτροπία της «κουλτούρας της σύγκρισης» που ενθαρρύνεται από πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης όπως το TikTok μπορεί να είναι πολύ δύσκολη για ένα νέο άτομο, επισημαίνει η ίδια.

«Κάθε παιδί που είναι επιρρεπές σε ανησυχίες για την αυταξία του και για το ποιος είναι, έχει άγχος για την προσαρμογή ή για το τι σκέφτονται οι άλλοι γι’ αυτό, αναπόφευκτα θα συγκρίνει τον εαυτό του με τον αριθμό των likes, των φίλων ή των followers που έχουν άλλοι άνθρωποι όταν μπαίνουν στο διαδίκτυο», είπε. «Κοιτάζουν αυτές τις ιστοσελίδες μέσα από τον αρνητικό φακό του «δεν πρόκειται ποτέ να γίνω τόσο καλός όσο αυτοί» και αυτή η νοοτροπία τους θέτει σε κίνδυνο αυξανόμενης κατάθλιψης και απομόνωσης».

Η χρήση του TikTok μπορεί να επιδεινώσει προβλήματα ψυχικής υγείας

Στην έρευνά του, ο Piacentini διαπίστωσε ότι ορισμένοι ασθενείς στην κλινική UCLA Child OCD, Anxiety and Tic Disorders Clinic και Tourette Assn. Center of Excellence παρουσίασαν επιδείνωση συμπτωμάτων που πιστεύει ότι μπορεί να είναι αποτέλεσμα της παρακολούθησης περιεχομένου του TikTok στο διαδίκτυο.

Έρευνες δείχνουν ότι ο διαδικτυακός εκφοβισμός, ο κοινωνικός αποκλεισμός και το δράμα που μπορεί να συμβεί σε αυτά τα δίκτυα έχουν συσχετιστεί με υψηλότερα ποσοστά προβλημάτων ψυχικής υγείας στους εφήβους.

Η έρευνα της Jaclyn Halpern, διευθύντριας του προγράμματος SOAR στο Behavioral Medicine Associates, ένα ιατρείο που προσφέρει ψυχοθεραπεία και εξετάσεις για παιδιά και εφήβους, φαίνεται να επιβεβαιώνει και αυτή ότι τα παιδιά με σύνθετη ψυχική υγεία και περιβαλλοντικούς στρεσογόνους παράγοντες ή τραύματα μπορεί να δουν προσωρινή, αν μη τι άλλο, αύξηση των συναισθηματικών συμπτωμάτων μετά τη χρήση του TikTok.

Το TikTok προσφέρει στους νέους επιβεβαίωση και κοινότητα

Τα παιδιά που μπορεί να αισθάνονται μόνα στις δυσκολίες τους μπορούν συχνά να βρουν την επιβεβαίωση που χρειάζονται μέσω του TikTok. Ο Kojo Sarfo, νοσηλευτής ψυχικής υγείας και ψυχοθεραπευτής με περισσότερους από 1,9 εκατομμύρια followers στο TikTok, πιστώνει στην εφαρμογή τη δημιουργία χώρων όπου τα άτομα με ψυχικές παθήσεις μπορούν να αισθάνονται ότι ανήκουν κάπου. Αυτή η σύνδεση είναι ιδιαίτερα σημαντική για κοινότητες όπου η ψυχική υγεία συζητείται σπάνια ή είναι θέμα ταμπού.

Και η ανάγκη εξεύρεσης μιας κοινότητας και επιβεβαίωσης δεν αφορά μόνο τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, αλλά ένα μεγάλο μέρος των παιδιών στην εφηβεία.

Πώς μπορούμε να δείξουμε στους νέους πώς να ασχολούνται με το TikTok με υγιή τρόπο

Δεδομένου ότι η έρευνα για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βρίσκεται σε πολύ πρώιμο στάδιο και δείχνει ότι έχουν αρνητικά, αλλά και θετικά αποτελέσματα, οι γιατροί προτείνουν διάφορους τρόπους για να αποκομίσουν τόσο οι έφηβοι όσο και οι γονείς τους τα πιο θετικά αποτελέσματα από την ενασχόληση με το TikTok.

«Στο πρόγραμμά μας για το κοινωνικό άγχος στο Πανεπιστήμιο Columbia διδάσκουμε σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες πώς να βάζουν υγιή όρια», λέει η Albano. «Δουλεύουμε μαζί τους για να δούμε τι είναι μέσα στη ζώνη άνεσής τους, τι είναι λογικό σε ό,τι αφορά τις αναρτήσεις και τα likes σε αναρτήσεις άλλων ανθρώπων και πώς να παραμείνουν ασφαλείς και να αποφύγουν να επικίνδυνα τεχνάσματα ή κόλπα που μπορεί να είναι trend. Δουλεύουμε επίσης το πώς απαντάμε σε σχόλια, αγνοώντας άλλα που μπορεί να είναι ακατάλληλα και μαθαίνοντας πότε να μπλοκάρουμε ανθρώπους», εξηγεί.

Οι ειδικοί συνιστούν επίσης να διδάσκονται οι νέοι πώς να θέτουν όρια στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι ώρες του φαγητού είναι μια πολύ καλή στιγμή για να αφήσετε στην άκρη τα τηλέφωνα. Μια άλλη υγιής συνήθεια είναι να ορίζουν μία ώρα κάθε βράδυ που θα αφήνουν στην άκρη όλες τις οθόνες για να δώσουν στον εαυτό τους αρκετό χρόνο να χαλαρώσει και να προετοιμαστεί το σώμα για ύπνο.

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς

Οι γονείς θα πρέπει να παρακολουθούν και να μάθουν πώς να περιορίζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τον συνολικό χρόνο που αφιερώνουν στα παιδιά τους στην οθόνη, ξεκινώντας από μικρή ηλικία. Θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο γονικού ελέγχου μέχρι να γνωρίζουν ότι το παιδί τους είναι αρκετά ώριμο για να διαχειρίζεται τους δικούς του λογαριασμούς. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η επιρροή των γονιών μεγαλώνει όταν εμπλέκονται στη ζωή των παιδιών τους και διαμορφώνουν την επιθυμητή συμπεριφορά. Οι γονείς μπορούν να δώσουν το παράδειγμα όταν απομακρύνουν τα τηλέφωνα και τις οθόνες τους και αφιερώνουν χρόνο για να μιλήσουν με τα παιδιά τους μετά το σχολείο. Αυτό το παράδειγμα καλής συμπεριφοράς από την πλευρά των γονέων είναι ζωτικής σημασίας για τα παιδιά.

Πηγή: iatropedia.gr