ΓΕΝΕΥΗ – Καθώς πλησιάζουμε την επόμενη εβδομάδα στο θλιβερό ορόσημο των 1.000 ημερών από την εισβολή πλήρους κλίμακας της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουκρανία, οι ανάγκες των αμάχων επιδεινώνονται με φόντο τις έντονες επιθέσεις και έναν ακόμα ιδιαίτερα σκληρό χειμώνα να πλησιάζει.

Η καταστροφή των ενεργειακών υποδομών από τη Ρωσία έχει οδηγήσει σε συνολική απώλεια του 65 τοις εκατό της ικανότητας παραγωγής ενέργειας τους τελευταίους μήνες. Παράλληλα, οι επιθέσεις συνεχίζονται, διακόπτοντας την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, θέρμανσης και νερού.

Όταν επισκέφθηκα τη χώρα την περασμένη εβδομάδα διαπίστωσα από κοντά την επιδεινούμενη ψυχική κατάσταση του άμαχου πληθυσμού. Οι εντατικές επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές και μη στρατιωτικούς χώρους – και οι συνεχείς προειδοποιήσεις για αεροπορικές επιδρομές –  έχουν τεράστιο αντίκτυπο στη σωματική και ψυχική υγεία.

Από τον Αύγουστο, περίπου 170.000 άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους στα ανατολικά, με πολλούς να έχουν απομακρυνθεί από τις περιοχές όπου σημειώνονται εχθροπραξίες. Ο πληθυσμός αυτός προστίθεται στα σχεδόν 4 εκατομμύρια που παραμένουν εκτοπισμένοι εντός της Ουκρανίας και σε άλλα 6,7 εκατομμύρια που έχουν αναζητήσει καταφύγιο εκτός της χώρας. Σε αυτούς περιλαμβάνονται 400.000 νέοι πρόσφυγες που έχουν περάσει στην Ευρώπη από τις αρχές έως τον Αύγουστο του 2024 για να αναζητήσουν ασφάλεια από τον πόλεμο και τις βόμβες.

Στο Χάρκοβο, μια από τις περιοχές της χώρας που έχει πληγεί περισσότερο από τον πόλεμο, ακούγονταν εκρήξεις την ώρα που επισκεπτόμασταν ένα συλλογικό κέντρο το οποίο υποστηρίζεται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Εκεί, συνάντησα τη Svitlana, μια 65χρονη γυναίκα της οποίας το διαμέρισμα είχε καταστραφεί από κατευθυνόμενη βόμβα λίγες εβδομάδες νωρίτερα. Η ήρεμη αποφασιστικότητά της ήταν μια ισχυρή υπενθύμιση του σθένους της Ουκρανίας, ακόμη και όταν το τραύμα του πολέμου διαπερνά την καθημερινότητα.

Το Uzhhorod, κοντά στα σύνορα με την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, έχει γλιτώσει μέχρι στιγμής από άμεσες επιθέσεις, αλλά η περιοχή φιλοξενεί εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους ανθρώπους. Η δυνατότητα να υποδεχτεί περισσότερους, ιδίως όσους έχουν ιδιαίτερες ανάγκες, γίνεται όλο και πιο περιορισμένη.

Αμέτρητα παιδιά συνεχίζουν τις σπουδές τους μέσω διαδικτύου, χάνοντας την κοινωνική αλληλεπίδραση και την εμπειρία της τάξης. Σε μέρη όπως το Χάρκοβο, τα παιδιά φοιτούν σε υπόγεια καταφύγια για να γλιτώσουν τις συχνές αεροπορικές επιδρομές που φέρνουν αναστάτωση. Αυτά τα υπόγεια σχολεία δεν έχουν φυσικό φως ούτε παιδικές χαρές.

Η επίσκεψή μου συνέπεσε με το πρώτο χιόνι της εποχής, κάτι που μας θύμισε με τον πλέον σκληρό τρόπο τις δυσκολίες που έρχονται καθώς ο πόλεμος πλήρους κλίμακας μπαίνει στον τρίτο χειμώνα του. Πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα για να βοηθήσουμε τους αμάχους να επιβιώσουν τους επόμενους μήνες, καθώς οι ενεργειακές εγκαταστάσεις και άλλες πολιτικές υποδομές συνεχίζουν να πλήττονται. Τώρα δεν είναι η ώρα για τους εταίρους να αποσυρθούν.

Η Ύπατη Αρμοστεία έχει απευθύνει έκκληση για 1 δισεκατομμύριο δολάρια για το 2024 προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανθρωπιστικές ανάγκες των ανθρώπων που έχουν πληγεί από τον πόλεμο και έχουν εκτοπιστεί εντός της Ουκρανίας, καθώς και των προσφύγων από την Ουκρανία στην περιοχή. Η χρηματοδότηση της έκκλησης έχει μόλις ξεπεράσει το 50 τοις εκατό.

Μέσα στα ερείπια του πολέμου, υπάρχουν κάποια σημάδια ελπίδας.

Η συνεργασία μας με την κυβέρνηση της Ουκρανίας είναι σταθερή σε όλα τα επίπεδα, επιτρέποντάς μας να υποστηρίξουμε την ανθρωπιστική ανταπόκριση καθώς και τις προσπάθειες ανοικοδόμησης σε ολόκληρη τη χώρα. Η κυβέρνηση ηγείται των ανθρωπιστικών προσπαθειών και των προσπαθειών ανάκαμψης με εντυπωσιακή ταχύτητα. Οι τοπικοί φορείς απομακρύνουν γρήγορα τα συντρίμμια και οχυρώνουν τις πληγείσες περιοχές, αναδεικνύοντας τη δύναμη και την αποφασιστικότητα της Ουκρανίας.

Σε στενή συνεργασία με εταίρους του ΟΗΕ και μη κυβερνητικές οργανώσεις, η Ύπατη Αρμοστεία προσαρμόστηκε γρήγορα στο ασταθές περιβάλλον της Ουκρανίας – καθώς και στην κλίμακα και τον ρυθμό της κρίσης – συνδυάζοντας την επείγουσα βοήθεια με τις προσπάθειες για μακροπρόθεσμη ανάκαμψη. Από την αρχή, εργαστήκαμε δίνοντας έμφαση στην εξεύρεση λύσεων και δοκιμάσαμε πιλοτικά νέες προσεγγίσεις, όπως η επείγουσα χρηματική βοήθεια, οι παρεμβάσεις στη στέγαση και οι μικρές επιδοτήσεις για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να ανακτήσουν την ανεξαρτησία τους και να συνεισφέρουν, ακόμη κι ενώ ο πόλεμος συνεχίζεται.

Η ανθεκτικότητα έχει κάνει ορισμένους ανθρώπους να στραφούν σε νέα εγχειρήματα. Η Olena, μια μητέρα από το Χάρκοβο, ξεκίνησε να λειτουργεί ένα πλυντήριο αυτοκινήτων με την υποστήριξη της Ύπατης Αρμοστείας, παρέχοντας σταθερότητα στην οικογένειά της. Η Inna, μια άλλη εκτοπισμένη γυναίκα, ξεκίνησε μια επιχείρηση ραπτικής στη Zakarpattia, εκπαιδεύοντας γυναίκες Ρομά και δημιουργώντας δεσμούς με την κοινότητα ενώ μοιράζεται τις δεξιότητές της. Στην περιοχή του Κιέβου, η Liudmila είχε ανοικοδομήσει το σπίτι της με τη βοήθεια της Ύπατης Αρμοστείας μετά την καταστροφή του. Ξαναχτίζει τη ζωή της – και τώρα εκτρέφει χήνες – χαμογελώντας παρά τις δυσκολίες.

Οι εργαζόμενοι στις ανθρωπιστικές οργανώσεις στην Ουκρανία δίνουν το παράδειγμα. Πολλοί από τους ντόπιους συναδέλφους μας είναι και οι ίδιοι εκτοπισμένοι και προσπαθούν να ισορροπήσουν τις προσωπικές τους δυσκολίες με τη δέσμευσή τους να βοηθήσουν τους άλλους. Υποφέρουν από άγχος, κατάθλιψη και δευτερογενές τραύμα, όμως παραμένουν ανθεκτικοί, θαρραλέοι και αφοσιωμένοι.

Τίποτα από όσα έχουμε καταφέρει δεν θα ήταν δυνατό χωρίς τη γενναιόδωρη υποστήριξη των δωρητών της Ύπατης Αρμοστείας από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Οι συνεργασίες που έχουμε χτίσει, έχοντας εδώ και τρεις δεκαετίες παρουσία στην Ουκρανία, είναι ουσιαστικές. Μαζί, κάνουμε τη διαφορά.