«Κάποιοι στο εσωτερικό επιμένουν να ερμηνεύουν με ένα δικό τους τρόπο τα μακροοικονομικά δεδομένα της χώρας επιμένοντας σε δυσοίωνες προβλέψεις που συστηματικά πέφτουν έξω τα τελευταία χρόνια. Η τελευταία αιχμή αυτής της κριτικής συνοψίζεται στο ερώτημα «ωραία όλα αυτά, αλλά μετά το ταμείο ανάκαμψης τι;».  Υπονοείται ή λέγεται ευθέως ότι λίγο πολύ η διπλάσια ή τριπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας οφείλεται αποκλειστικά στο ΤΑΑ κι ότι όταν αυτό λήξει, η ελληνική οικονομία περίπου θα καταστραφεί»» τονίζει ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος σε ανάρτησή του,  απαντώντας εμμέσως πλην σαφώς σε όσα είπαν ο Ευάγγελος Βενιζέλος και ο Τάσος Γιαννίτσης για την οικονομία και τις επενδύσεις στο πλαίσιο της παρουσίασης του νέου βιβλίου του τελευταίου στη Θεσσαλονίκη.

Μάλιστα, ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ χτύπησε «καμπανάκι» για τις επενδύσεις το 2026, μετά το Ταμείο Ανάκαμψης, λέγοντας μεταξύ άλλων:  «Δείτε τώρα το εντυπωσιακό στοιχείο, το συγκλονιστικό, το οποίο απορώ, δηλαδή, τι στο καλό κάνουν όλοι και, βεβαίως και η αντιπολίτευση. Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, δηλαδή οι επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών, των ακινήτων, διότι ο πλούτος είναι στα ακίνητα, προβλέπεται να είναι 10,2% το 2026, που ολοκληρώνεται το Ταμείο Ανάκαμψης, 4,1% το 2027, το 2028 θα είναι 0,9% και 0,8% το 2029. Αυτή είναι η πρόβλεψη για την αύξηση των επενδύσεων. Καταλαβαίνετε; Η χώρα υπνοβατεί. Δεν έχουμε καμιά αίσθηση του τι έχουμε περάσει και του πως εισερχόμαστε στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Έχουμε πρόβλημα ανταγωνιστικότητας, έχουμε πρόβλημα παραγωγικότητας, πρόβλημα δημογραφικό».

«Η κριτική για την επόμενη μέρα του ΤΑΑ εκπορεύεται επίσης από μια σχολή σκέψης που βρίσκεται καθηλωμένη στην προχρεωκοπική Ελλάδα. Όταν δηλαδή οι κοινοτικοί πόροι δεν είχαν τον υβριδικό χαρακτήρα του ΤΑΑ που συνδυάζει τις δημόσιες επενδύσεις με δεκάδες μεταρρυθμίσεις, με ένα και μοναδικό στόχο: τη βελτίωση του οικονομικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος αλλά και της δημόσιας διοίκησης για την προσέλκυση και υλοποίηση περισσότερων ιδιωτικών επενδύσεων», σημειώνει μεταξύ άλλων ο κ. Σκέρτσος, ενώ σε άλλο σημείο υπογραμμίζει:  «Οι προκλήσεις παραμένουν πολλές και είναι γνωστές. Ας εστιάσουμε όμως στα πραγματικά προβλήματα αντί να ισοπεδώνουμε την υπαρκτή και ουσιαστική πρόοδο που έχει σημειώσει η ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια αλλά και τη δουλειά βάσης που γίνεται ώστε η πατρίδα μας να αλλάξει πίστα τα επόμενα χρόνια προς μια οικονομία ανοιχτή, εξωστρεφή, παραγωγική, ψηφιακή και πράσινη».

Ολόκληρη η ανάρτηση του Άκη Σκέρτσου

«Και μετά το ταμείο ανάκαμψης, τι;

Σε μια συγκυρία που η πορεία της ελληνικής οικονομίας αναγνωρίζεται και αξιολογείται στο εξωτερικό από τους μεγαλύτερους ξένους επενδυτικούς οίκους και τους πιο έγκυρους διεθνείς αναλυτές ως μια ιστορία επιτυχίας -με επιστέγασμα αυτής της εξαετούς θετικής πορείας ανάκαμψης τις αλλεπάλληλες αναβαθμίσεις της ή την υποψηφιότητα του Κυριάκου Πιερρακάκη για την ηγεσία του Eurogroup-, κάποιοι στο εσωτερικό επιμένουν να ερμηνεύουν με ένα δικό τους τρόπο τα μακροοικονομικά δεδομένα της χώρας επιμένοντας σε δυσοίωνες προβλέψεις που συστηματικά πέφτουν έξω τα τελευταία χρόνια.

Η τελευταία αιχμή αυτής της κριτικής συνοψίζεται στο ερώτημα «ωραία όλα αυτά, αλλά μετά το ταμείο ανάκαμψης τι;».  Υπονοείται ή λέγεται ευθέως ότι λίγο πολύ η διπλάσια ή τριπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας οφείλεται αποκλειστικά στο ΤΑΑ (λες και οι άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες δεν έχουν τα δικά τους εθνικά προγράμματα ΤΑΑ) κι ότι όταν αυτό λήξει, η ελληνική οικονομία περίπου θα καταστραφεί.

Ας ξεκινήσουμε από το γεγονός πως είναι μια πρόοδος ότι η αντιπολίτευση αρχίζει έστω να προεξοφλεί την επιτυχή ολοκλήρωση του ελληνικού σχεδίου «Ελλάδα 2.0», περίπου σε ένα χρόνο από σήμερα. Καθώς έως τώρα μιλούσε για ανυπόστατες καθυστερήσεις στην υλοποίηση κρίσιμων ορόσημων ή στην απορρόφηση πόρων, αγνοώντας ότι η Ελλάδα βρίσκεται συστηματικά μεταξύ των 5-7 πρώτων ευρωπαϊκών χωρών στην επιτυχή εκταμίευση των 6 έως σήμερα δόσεων του ΤΑΑ.

Επίσης αξιοσημείωτο -και ίσως αυτό είναι το σημαντικότερο- είναι ότι μέσα σε μόλις 3 χρόνια η χώρα μας έχει απορροφήσει 23,4 δις, όσο δηλαδή ένα ΕΣΠΑ που υπό κανονικές συνθήκες απορροφάται σε 9 χρόνια. Πρόκειται για μια επίδοση αξιοζήλευτη συγκριτικά με τις συνήθεις επιδόσεις της ελληνικής διοίκησης που έως το 2019 συστηματικά υποεκτελούσε τα προγράμματα ΕΣΠΑ και κινδύνευε με απώλεια πόρων ή έργων.

Η κριτική για την επόμενη μέρα του ΤΑΑ εκπορεύεται επίσης από μια σχολή σκέψης που βρίσκεται καθηλωμένη στην προχρεωκοπική Ελλάδα. Όταν δηλαδή οι κοινοτικοί πόροι δεν είχαν τον υβριδικό χαρακτήρα του ΤΑΑ που συνδυάζει τις δημόσιες επενδύσεις με δεκάδες μεταρρυθμίσεις, με ένα και μοναδικό στόχο: τη βελτίωση του οικονομικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος αλλά και της δημόσιας διοίκησης για την προσέλκυση και υλοποίηση περισσότερων ιδιωτικών επενδύσεων.

Οι αλλαγές στη δικαιοσύνη για την ταχύτερη απονομή της, η ολοκλήρωση του κτηματολογίου και ο νέος χωροταξικός και πολεοδομικός χάρτης για τις χρήσεις γης, η ραγδαία ψηφιοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών και συναλλαγών, η αλλαγή του εκπαιδευτικού χάρτη σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και ειδικά στην τριτοβάθμια, η κωδικοποίηση και απλοποίηση της νομοθεσίας με έμφαση στους διεθνώς εμπορεύσιμους κλάδους της οικονομίας, η σταθερή μείωση του φορολογικού, ασφαλιστικού και γραφειοκρατικού κόστους για το επιχειρείν στη χώρα μας συνδυαστικά με παρεμβάσεις που στοχεύουν στη βελτίωση της παραγωγικότητας επιχειρήσεων και ανθρώπινου δυναμικού, αποτελούν μερικά μόνο παραδείγματα μεταρρυθμίσεων που υλοποιούνται σήμερα υπό το ΤΑΑ με ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος του 2026, αλλά δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθουν ακόμη ως προς την επίδραση που θα έχουν μελλοντικά στην βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος ή της παραγωγικότητας της χώρας μας.

Το βέβαιο είναι ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις έχουν ήδη διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην καλύτερη πορεία της ελληνικής οικονομίας από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές. Και εξίσου βέβαιο είναι ότι υλοποιούνται παρότι απασχολούν ελάχιστα το δημόσιο διάλογο, κάτι που πιστοποιείται από τον αυστηρό έλεγχο που πραγματοποιεί σε μηνιαία βάση η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να εγκρίνει την εκταμίευση των πόρων κάθε δόσης του ΤΑΑ.

Πρόκειται για μεταρρυθμίσεις που έχουν υιοθετηθεί από το σώμα των προτάσεων της Έκθεσης Πισσαρίδη (2020) που αποτελεί και την πρώτη μελέτη για τον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας που όχι μόνο ζητήθηκε από μια κυβέρνηση αλλά τελικά αξιοποιήθηκε πολιτικά και επιχειρησιακά για να αποτελέσει τον βασικό μεταρρυθμιστικό κορμό του ελληνικού σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο με βάση τις επισημάνσεις των ευρωπαίων εταίρων μας είναι ένα από τα πιο μεταρρυθμιστικά σχέδια σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Τέλος, για όσους ανησυχούν για την πορεία των επενδύσεων (ιδιωτικών και δημοσίων) από το 2027 και μετά, θα ήταν χρήσιμο να μελετήσουν λίγο πιο προσεκτικά τα μεγέθη του νέου πολυετούς σχεδίου. Αν το κάνουν θα διαπιστώσουν ότι οι δημόσιες επενδύσεις το 2026 εκτιμώνται σε 18 δισ. ευρώ (39% του συνόλου) και οι ιδιωτικές σε 28 δισ. ευρώ (61% του συνόλου), σε σύνολο επενδύσεων 46 δισ. ευρώ.

Η εκτίμηση στο ΠΔΠ είναι ότι έως το 2029 ο λόγος αυτός θα αυξηθεί σημαντικά υπέρ των ιδιωτικών επενδύσεων, ακριβώς λόγω του μετασχηματισμού της οικονομίας. Πιο συγκεκριμένα η εκτίμηση για το 2029 είναι ότι οι δημόσιες επενδύσεις θα ανέρχονται σε περίπου 11,2 δισ. ευρώ (22% του συνόλου) και οι ιδιωτικές σε 40,5 δισ. ευρώ (78% του συνόλου), σε σύνολο επενδύσεων 51,7 δισ. ευρώ.

Μετά τη μεγάλη αύξηση επενδύσεων του 2026 η Ελλάδα θα έχει συγκλίνει σε μεγάλο βαθμό με την EE στο μερίδιο επενδύσεων προς ΑΕΠ με τις άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες περιορίζοντας σημαντικά το μεγάλο επενδυτικό κενό της κρίσης.
Επομένως αυτό στο οποίο αναφέρεται η κριτική είναι χαμηλότεροι ρυθμοί αύξησης επενδύσεων επί ενός υψηλότερου πλέον μεριδίου επενδύσεων επί του ΑΕΠ.

Κι ας μην ξεχνάμε επίσης ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα σημειώνει ρεκόρ ΑΞΕ με τριπλάσιο ετήσιο μερίδιο ξένων επενδύσεων στο ΑΕΠ σε μια πενταετία συγκριτικά με την προηγούμενη 20ετια αλλά και τον υψηλότερο ρυθμό αύξησης των επενδύσεων σε όλη την Ευρώπη.

Εν κατακλείδι: έχουν λυθεί όλα τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας; Σε καμία περίπτωση. Οι προκλήσεις παραμένουν πολλές και είναι γνωστές. Ας εστιάσουμε όμως στα πραγματικά προβλήματα αντί να ισοπεδώνουμε την υπαρκτή και ουσιαστική πρόοδο που έχει σημειώσει η ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια αλλά και τη δουλειά βάσης που γίνεται ώστε η πατρίδα μας να αλλάξει πίστα τα επόμενα χρόνια προς μια οικονομία ανοιχτή, εξωστρεφή, παραγωγική, ψηφιακή και πράσινη».