Έπειτα από έξι εβδομάδες παράλυσης της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και έντονων αντιπαραθέσεων στο Κογκρέσο, οι ΗΠΑ βγήκαν το βράδυ της Τετάρτης από τον μακροβιότερο κυβερνητικό «λουκέτο» (shutdown) στην ιστορία τους, με τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να υπογράφει νομοθετική πρόταση που δίνει προσωρινό τέλος σε μία κρίση που παρέλυσε αεροδρόμια, διέκοψε προγράμματα επισιτιστικής βοήθειας και βύθισε εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους στην αβεβαιότητα.

Ο Τραμπ υπέγραψε το βράδυ της Τετάρτης το νομοσχέδιο που τερματίζει το μεγαλύτερο shutdown στην αμερικανική ιστορία, λίγες ώρες αφότου η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε το πακέτο δαπανών για την επανεκκίνηση των ομοσπονδιακών υπηρεσιών, την καταβολή μισθών σε εκατοντάδες χιλιάδες ομοσπονδιακούς υπαλλήλους και την επαναλειτουργία του εναέριου συστήματος ελέγχου πτήσεων που είχε αποδιοργανωθεί.

Λαβωμένοι

Η Βουλή, υπό τον έλεγχο των Ρεπουμπλικανών, ενέκρινε τη δέσμη μέτρων με ψήφους 222 υπέρ και 209 κατά, με την υποστήριξη του Τραμπ να συμβάλλει στη συνοχή του κόμματός του, παρά τη σφοδρή αντίδραση των Δημοκρατικών, οι οποίοι επέκριναν έντονα τη μακρά αντιπαράθεση που ξεκίνησε από τους συναδέλφους τους στη Γερουσία χωρίς να καταλήξει σε συμφωνία για την παράταση των ομοσπονδιακών επιδοτήσεων στην υγειονομική ασφάλιση.

Οι Δημοκρατικοί δεν κατάφεραν να εντάξουν τις διατάξεις για την ασφάλιση υγείας που απαιτούσαν στη συμφωνία δαπανών, ενώ και οι Ρεπουμπλικανοί, που ελέγχουν τους βασικούς μοχλούς εξουσίας στην Ουάσιγκτον, δεν βγήκαν αλώβητοι, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις και τις πρόσφατες πολιτειακές εκλογές που δεν εξελίχθηκαν υπέρ τους.

Η υπογραφή του νομοσχεδίου από τον Τραμπ, το οποίο είχε εγκριθεί από τη Γερουσία νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, σημαίνει ότι οι ομοσπονδιακοί υπάλληλοι που έμειναν χωρίς εργασία για 43 ημέρες θα επιστρέψουν στα καθήκοντά τους από την Πέμπτη, αν και παραμένει ασαφές το πόσο γρήγορα θα μπορέσουν να επανέλθουν πλήρως οι λειτουργίες του κράτους.

Η συμφωνία παρατείνει τη χρηματοδότηση του κράτους έως τις 30 Ιανουαρίου, τοποθετώντας τα δημόσια οικονομικά σε πορεία αύξησης του ομοσπονδιακού χρέους κατά περίπου 1,8 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, ανεβάζοντας το συνολικό χρέος στα 38 τρισεκατομμύρια.

«Αυτός δεν είναι τρόπος να διοικείται μια χώρα»

«Δεν μπορούμε ποτέ να αφήσουμε κάτι τέτοιο να συμβεί ξανά», δήλωσε ο Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο κατά τη διάρκεια της τελετής υπογραφής, την οποία εκμεταλλεύτηκε για να επικρίνει τους Δημοκρατικούς. «Αυτός δεν είναι τρόπος να διοικείται μια χώρα».

«Νιώθω σαν να έζησα ένα επεισόδιο του “Seinfeld”. Πέρασαν 40 μέρες και ακόμα δεν ξέρω ποια ήταν η πλοκή», σχολίασε ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής από την Αριζόνα, Ντέιβιντ Σβάικερτ, παρομοιάζοντας τη διαχείριση του Κογκρέσου με τις σουρεαλιστικές περιπέτειες της δημοφιλούς σειράς της δεκαετίας του ’90.

«Πραγματικά πίστευα ότι θα κρατούσε 48 ώρες: θα έλεγαν όλοι τη γνώμη τους, θα ξεσπούσαν, και θα επιστρέφαμε στη δουλειά». Και πρόσθεσε: «Τι συμβαίνει τώρα όταν η οργή γίνεται πολιτική;»

43 ημέρες παράλυσης

Η ψηφοφορία στη Βουλή πραγματοποιήθηκε την 43η ημέρα του shutdown, λίγες ημέρες αφότου οκτώ γερουσιαστές των Δημοκρατικών παραβίασαν το μπλόκο του κόμματός τους και ενώθηκαν με τους Ρεπουμπλικανούς για να επιτρέψουν την πρόοδο της νομοθετικής πρότασης, προκαλώντας έντονη εσωκομματική αντίδραση.

Ήταν η πρώτη φορά που η Βουλή προχώρησε σε ψηφοφορία έπειτα από σχεδόν δύο μήνες, λόγω του shutdown.

Ο τερματισμός του shutdown δημιουργεί ελπίδες ότι κρίσιμες υπηρεσίες, ιδίως όσες σχετίζονται με τα αεροπορικά ταξίδια, θα έχουν χρόνο να ανακάμψουν πριν από το κύμα μετακινήσεων της γιορτής των Ευχαριστιών, που απέχει μόλις δύο εβδομάδες. Η αποκατάσταση της επισιτιστικής βοήθειας σε εκατομμύρια οικογένειες μπορεί επίσης να ανακουφίσει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς καθώς η εορταστική περίοδος των Χριστουγέννων μπαίνει στην τελική της φάση.

Η συμφωνία σημαίνει επίσης την επανέναρξη, μέσα στις επόμενες ημέρες, της ροής κρίσιμων οικονομικών δεδομένων από τις στατιστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, η απουσία των οποίων είχε αφήσει επενδυτές, φορείς χάραξης πολιτικής και νοικοκυριά στο σκοτάδι όσον αφορά την κατάσταση της αγοράς εργασίας, τον ρυθμό του πληθωρισμού και τη συνολική πορεία της οικονομίας.

Ωστόσο, ορισμένα δεδομένα ενδέχεται να χαθούν οριστικά, με τον Λευκό Οίκο να δηλώνει ότι οι εκθέσεις για την απασχόληση και τον δείκτη τιμών καταναλωτή του Οκτωβρίου ίσως να μην δημοσιευθούν ποτέ.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις πολλών οικονομολόγων, το shutdown αφαίρεσε περισσότερο από 1/10 της ποσοστιαίας μονάδας από το ΑΕΠ για κάθε μία από τις έξι εβδομάδες που διήρκεσε, αν και αναμένεται ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτής της απώλειας παραγωγής θα ανακτηθεί τους επόμενους μήνες.

Η συμφωνία χρηματοδοτεί την κυβέρνηση έως τις 30 Ιανουαρίου, εγκρίνει τρία νομοσχέδια δαπανών, ανατρέπει πάνω από 4.000 απολύσεις ομοσπονδιακών υπαλλήλων που είχε επιχειρήσει να επιβάλει η διοίκηση Τραμπ και αποτρέπει νέες απολύσεις μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου.

Παράλληλα, εξασφαλίζει τη χρηματοδότηση του προγράμματος επιδομάτων σίτισης Supplemental Nutrition Assistance Program (SNAP), έως τον Σεπτέμβριο του 2026.

Ευθύνες

Η ψηφοφορία διεξήχθη οκτώ ημέρες μετά τη νίκη των Δημοκρατικών σε αρκετές σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις, οι οποίες, κατά την άποψη πολλών στελεχών τους, ενίσχυσαν τις πιθανότητες για παράταση των επιδοτήσεων ασφάλισης υγείας που λήγουν στο τέλος του έτους. Αν και η συμφωνία προβλέπει ψηφοφορία στη Γερουσία τον Δεκέμβριο για τις επιδοτήσεις αυτές, ο πρόεδρος της Βουλής, Μάικ Τζόνσον, δεν έχει δώσει ανάλογη υπόσχεση.

Μιλώντας από τον Λευκό Οίκο αργά το βράδυ της Τετάρτης, ο Τραμπ απέδωσε την ευθύνη για το shutdown και τις επιπτώσεις του αποκλειστικά στο Δημοκρατικό Κόμμα και παρουσίασε τη λήξη του ως νίκη των Ρεπουμπλικανών.

Παράλληλα, κάλεσε τους ψηφοφόρους να θυμούνται το shutdown ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2026 – μία σαφής προσπάθεια να αξιοποιήσει πολιτικά τη συγκυρία, αν και πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν πως περισσότεροι Αμερικανοί θεωρούν υπεύθυνους τους Ρεπουμπλικανούς.

Παρά τις εκατέρωθεν κατηγορίες, καμία από τις δύο πλευρές δεν φαίνεται να εξασφάλισε καθαρή νίκη. Δημοσκόπηση του Reuters/Ipsos που δημοσιοποιήθηκε την Τετάρτη έδειξε ότι το 50% των Αμερικανών θεωρεί τους Ρεπουμπλικανούς υπεύθυνους για το shutdown, ενώ το 47% κατηγορεί τους Δημοκρατικούς.

Περίπου 6 στους 10 Αμερικανούς θεωρούν ότι ο Τραμπ και οι Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο φέρουν «μεγάλη» ή «σημαντική» ευθύνη για το κλείσιμο της κυβέρνησης, ενώ το 54% αποδίδει αντίστοιχη ευθύνη στους Δημοκρατικούς, σύμφωνα με έρευνα του Associated Press-NORC Center for Public Affairs Research.

Τουλάχιστον τα 3/4 των Αμερικανών πιστεύουν ότι και τα δύο κόμματα αξίζουν «τουλάχιστον μέτριο» μερίδιο ευθύνης, υπογραμμίζοντας ότι κανείς δεν κατάφερε να αποφύγει την πολιτική φθορά.