Οι ΗΠΑ ακύρωσαν τη σχεδιαζόμενη σύνοδο κορυφής του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στη Βουδαπέστη, όταν έλαβαν ένα ρωσικό υπόμνημα που επέμεινε στις σκληρές απαιτήσεις για την Ουκρανία — εξέλιξη που ακολούθησε μια τεταμένη τηλεφωνική επικοινωνία ανάμεσα στους επικεφαλής διπλωμάτες των δύο χωρών, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν το θέμα, όπως γράφουν οι Financial Times.

Νωρίτερα, ο Τραμπ και ο Πούτιν είχαν συμφωνήσει τηλεφωνικά να συναντηθούν στην πρωτεύουσα της Ουγγαρίας, προκειμένου να συζητήσουν τρόπους για τον τερματισμό του πολέμου του Ρώσου προέδρου στην Ουκρανία.

Τα σταθερά αιτήματα του Κρεμλίνου

Λίγες ημέρες αργότερα, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών απέστειλε στην Ουάσινγκτον το εν λόγω σημείωμα που επανέλαβε τις ίδιες απαιτήσεις, τις οποίες ο Πούτιν αποκαλεί «βασικές αιτίες» του πολέμου που διαρκεί 3,5 χρόνια, σύμφωνα με τρεις πηγές που έχουν γνώση του ζητήματος.

Αυτές περιλάμβαναν εδαφικές παραχωρήσεις, δραστική μείωση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και εγγυήσεις ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ.

Οι ΗΠΑ ακύρωσαν τη σύνοδο, όμως έπειτα από τηλεφωνική επικοινωνία ανάμεσα στον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, και τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο. Για την ακρίβεια, όταν έκλεισε το τηλέφωνο ο Ρούμπιο ενημέρωσε αμέσως τον Τραμπ ότι η Μόσχα δεν έδειχνε καμία διάθεση για διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με μία από τις πηγές.

«Ο Τραμπ δεν εντυπωσιάστηκε από τη στάση τους», είπε άλλη πηγή που γνωρίζει το θέμα.

Η αλλαγή στην αλλαγή πολιτικής

Η απόφαση να ματαιωθεί η σύνοδος της Βουδαπέστης σηματοδότησε μια εντυπωσιακή αναστροφή της αμερικανικής πολιτικής, λιγότερο από μία εβδομάδα αφότου ο Τραμπ φαινόταν να έχει στραφεί υπέρ του Πούτιν, εγκαταλείποντας μεταξύ άλλων την ιδέα να προμηθεύσει την Ουκρανία με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς Tomahawk.

Ήδη τότε, Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν αρχίσει να αμφιβάλλουν για το αν περαιτέρω συνομιλίες με τη Ρωσία θα μπορούσαν να αποφέρουν καρπούς, εκτός αν η Μόσχα άλλαζε στάση. Ιδιαίτερα εντυπωσιασμένοι είχαν μείνει από την αδιαλλαξία του Λαβρόφ, ο οποίος σε μια σύντομη, ψυχρή συνάντηση με τον Ρούμπιο στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο είχε επαναλάβει ψευδείς ισχυρισμούς ότι η Ουκρανία βρίσκεται «υπό την εξουσία Ναζί».

Η εικόνα του Λαβρόφ και η οργή του Τραμπ

«Ο Λαβρόφ δείχνει ξεκάθαρα κουρασμένος και φαίνεται να πιστεύει πως έχει καλύτερα πράγματα να κάνει από το να συναντάται ή να ασχολείται με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ό,τι κι αν θέλει ο Πούτιν», είπε ένα άτομο με γνώση της κατάστασης.

Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι ο Τραμπ παραμένει διατεθειμένος να συναντηθεί με τους Ρώσους «όταν και όπου θεωρεί ότι μπορεί να υπάρξει πρόοδος».

Αν και ο Τραμπ χαρακτήρισε την τηλεφωνική του επικοινωνία της 16ης Οκτωβρίου με τον Πούτιν «πολύ παραγωγική», ο Ρώσος ηγέτης τον εξόργισε εξυμνώντας τις υποτιθέμενες επιτυχίες της Μόσχας κοντά στην πόλη Κουπιάνσκ και στον ποταμό Όσκιλ, σύμφωνα με δύο άτομα που ενημερώθηκαν για τη συνομιλία.

Την πλήρωσε ο Ζελέσνκι

Την επόμενη ημέρα, ο Τραμπ πίεσε τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να κάνει παραχωρήσεις στη Ρωσία, κατά τη διάρκεια μιας τεταμένης συνάντησης στον Λευκό Οίκο, όπου φέρεται να πέταξε χάρτες της Ουκρανίας, λέγοντας πως είχε «βαρεθεί να τους βλέπει», σύμφωνα με τους Financial Times.

Τις τελευταίες ημέρες, ρωσικές δυνάμεις έχουν εισέλθει στην Κουπιάνσκ, με τον Ζελένσκι να δηλώνει την Τετάρτη ότι η κατάσταση «παραμένει δύσκολη», αλλά πως οι ουκρανικές δυνάμεις «έχουν αποκτήσει περισσότερο έλεγχο» και δεσμεύτηκαν να συνεχίσουν την άμυνα των θέσεών τους.

Το έρεισμα στη δυτική πλευρά του ποταμού Όσκιλ παρέχει στις ρωσικές δυνάμεις ένα ακόμη εφαλτήριο για επιθέσεις στο υπόλοιπο τμήμα του Ντονμπάς, το οποίο ο Πούτιν είχε απαιτήσει κατά τη σύνοδο με τον Τραμπ στην Αλάσκα τον Αύγουστο, καθώς και στην τελευταία τηλεφωνική τους επικοινωνία, ως προϋπόθεση για την επανέναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών.

Η παράδοση αυτών των εδαφών είναι αδιανόητη για τον Ζελένσκι.

Οι Tomahawk στην σκακιέρα

Μετά την επικοινωνία με τον Ρώσο ηγέτη, ο Τραμπ έδειξε να αποσύρει την ιδέα αποστολής Tomahawk στην Ουκρανία, λέγοντας πως πρόκειται για «πολύ επικίνδυνα όπλα» που «θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κλιμάκωση».

Ο Ζελένσκι είπε σε δημοσιογράφους στο Κίεβο ότι ο Πούτιν κάλεσε τον Αμερικανό πρόεδρο «λόγω της ρητορικής του Τραμπ σχετικά με τους Tomahawk».

Ωστόσο, μετά την ακύρωση της συνόδου της Βουδαπέστης, ο Τραμπ αύξησε ξανά την πίεση προς τη Μόσχα, επιβάλλοντας κυρώσεις στους δύο μεγαλύτερους αγοραστές πετρελαίου της Ρωσίας και επικρίνοντας τον Πούτιν για τις δοκιμές πυρηνικών όπλων αντί για ειρηνευτικές συνομιλίες.

Η Ρωσία έχει προσπαθήσει να κατηγορήσει την Ουκρανία και τους Ευρωπαίους συμμάχους της για την κατάρρευση της προόδου που, κατά τον Πούτιν, είχε σημειωθεί στην Αλάσκα, όπου ο Τραμπ φαινόταν να είχε εγκαταλείψει τις απαιτήσεις του για άμεση κατάπαυση του πυρός.

Η απογοήτευση του Πούτιν

Οι ΗΠΑ τερμάτισαν πρόωρα τη σύνοδο, αφού ο Πούτιν απέρριψε το ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ, απαίτησε επιπλέον εδάφη από την Ουκρανία και προχώρησε σε μια μακρά ιστορική αναδρομή.

Ο Ρώσος ηγέτης ήταν «απογοητευμένος» με τον Τραμπ, δήλωσε ο Πίτερ Σρέντερ, πρώην αναπληρωτής εθνικός αξιωματούχος πληροφοριών των ΗΠΑ για τη Ρωσία στο Εθνικό Συμβούλιο Πληροφοριών. «Δεν μπορεί να τον κάνει να κατανοήσει την κατάσταση από τη δική του σκοπιά, ούτε να τον πείσει να αλλάξει πολιτική».

Σε συνέντευξή του σε ουγγρικό κανάλι στο YouTube την Κυριακή, ο Λαβρόφ είπε ότι ο Πούτιν είχε πει στον Τραμπ στην Αλάσκα πως η Ρωσία θα συμφωνούσε με τις αμερικανικές ειρηνευτικές προτάσεις, αλλά «δεν υπήρξε άμεση απάντηση».

Αν και ο Τραμπ είχε εκφράσει υποστήριξη στο κάλεσμα του Πούτιν για μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία, οι ΗΠΑ έκτοτε έχουν επιστρέψει στη θέση ότι απαιτείται άμεση κατάπαυση του πυρός, κατά την Μόσχα.

«Όταν μιλούν μόνο για άμεση κατάπαυση του πυρός και αφήνουν την ιστορία να κρίνει — αυτό είναι ριζική αλλαγή», είπε ο Λαβρόφ. «Αυτό σημαίνει επίσης ότι οι Ευρωπαίοι ασκούν τεράστια πίεση σε αυτήν την κυβέρνηση».