Η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα από το βουλευτικό αξίωμα σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου πολιτικού σχεδίου, με την ίδρυση ενός νέου κόμματος που αναμένεται να ανακοινωθεί την άνοιξη του 2026.
Ο πρώην πρωθυπουργός, απογοητευμένος από την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, επιδιώκει να δημιουργήσει έναν σύγχρονο προοδευτικό φορέα με κοινωνικό ρίζωμα και σαφή ρήξη με τις παθογένειες του παρελθόντος.
Στο εγχείρημα αυτό θα συμμετάσχουν στενοί συνεργάτες του, ενώ το πολιτικό του βιβλίο, που θα κυκλοφορήσει τον Δεκέμβριο, θα λειτουργήσει ως ιδεολογική πλατφόρμα.
Η παραίτησή του έχει προκαλέσει αναταράξεις στον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ το νέο κόμμα αναμένεται να επηρεάσει το πολιτικό τοπίο, επανακαθορίζοντας την ατζέντα της Κεντροαριστεράς.
Πιο αναλυτικά
Σαν σεισμός πολλών Ρίχτερ, η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα από το βουλευτικό αξίωμα συγκλόνισε το πολιτικό σκηνικό. Η απόφαση αυτή, αιφνιδιαστική για το ευρύ κοινό αλλά καλά προετοιμασμένη στο παρασκήνιο, σηματοδοτεί όχι απλώς τη ρήξη με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά την έναρξη ενός νέου, προσωπικού πολιτικού σχεδίου. Πλέον είναι ξεκάθαρο: ο πρώην πρωθυπουργός δεν αποχωρεί από την πολιτική, αλλά ετοιμάζεται να επιστρέψει με νέο κόμμα, το οποίο αναμένεται να ανακοινωθεί επισήμως την άνοιξη του 2026 – πιθανότατα τον Απρίλιο.
Η παραίτηση, που συνοδεύτηκε από ένα λιτό αλλά φορτισμένο πολιτικά κείμενο, λειτουργεί ως πρελούδιο μιας νέας πορείας που επιδιώκει να υπερβεί το κόμμα που ο ίδιος ίδρυσε και ανέδειξε σε κυβερνητική δύναμη. Ταυτόχρονα, πυροδότησε μια νέα περίοδο εσωστρέφειας και ρήξεων στον ήδη κλυδωνιζόμενο ΣΥΡΙΖΑ. Το αποχαιρετιστήριο κείμενο του Αλ. Τσίπρα στον πρόεδρο της Βουλής ξεκινούσε με το βαρύ φορτίο των 16 ετών κοινοβουλευτικής παρουσίας και κατέληγε με μία φράση που προϊδέαζε για τη συνέχεια: «Δεν παραιτούμαι από την πολιτική δράση. Αντιθέτως, επανέρχομαι στην ελπιδοφόρα ανασφάλεια της κοινωνικής δράσης». Η φράση αυτή μεταφράστηκε άμεσα ως το «άνοιγμα» της επόμενης φάσης. Ο Αλ. Τσίπρας δεν θέλει να παραμείνει στη στατικότητα μιας Βουλής που δεν τον εκφράζει, ούτε σε έναν ΣΥΡΙΖΑ που -κατά την εκτίμησή του- έχει χάσει τα πολιτικά του χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, η παραίτηση εντάσσεται σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό που περιλαμβάνει:
- Την κυκλοφορία του πολιτικού του βιβλίου στις αρχές Δεκεμβρίου, το οποίο θα λειτουργήσει ως ιδεολογική «πλατφόρμα εκκίνησης».
- Περιοδείες σε πόλεις-κλειδιά (Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Ιωάννινα) με «διαλόγους με την κοινωνία».
- Συστάσεις πρωτοβουλιών βάσης από τον Ιανουάριο, που θα λειτουργήσουν ως πυρήνες συγκρότησης.
- Την επίσημη αναγγελία του νέου κόμματος, πιθανότατα τον Απρίλιο του 2026, με ιδρυτικό συνέδριο εντός της άνοιξης.
Όπως λένε άνθρωποι του περιβάλλοντός του, ο πρώην πρωθυπουργός σκοπεύει να δημιουργήσει «έναν σύγχρονο προοδευτικό φορέα, με κοινωνικό ρίζωμα και σαφή ρήξη με τις παθογένειες του παρελθόντος». Στον στενό πυρήνα του νέου εγχειρήματος βρίσκονται ο Μιχάλης Καλογήρου, νομικός, διευθυντής του Ινστιτούτου του Αλ. Τσίπρα και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης στη δεύτερη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ο Γιώργος Χουλιαράκης, οικονομολόγος, σύμβουλος στην Τράπεζα της Ελλάδος, πρώην αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, ο Δημήτρης Λιάκος, οικονομολόγος, πρώην υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και πρώην οικονομικός σύμβουλος του Αλ. Τσίπρα, ο Γιώργος Βασιλειάδης, πρώην αναπληρωτής γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ και, φυσικά, η Όλγα Γεροβασίλη, που παραμένει σταθερή συνομιλήτρια του Αλ. Τσίπρα. Το στίγμα θα είναι κεντροαριστερό και όχι περιχαρακωμένο, καθώς ο στόχος είναι η προσέλκυση δυσαρεστημένων προοδευτικών ψηφοφόρων, πρώην ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και κεντροαριστερών που αποστρέφονται τον νεοφιλελευθερισμό.
Η ανακοίνωση της παραίτησης δημιούργησε ισχυρούς κραδασμούς στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, με τον Σωκράτη Φάμελλο να προσπαθεί να ισορροπήσει στο τεντωμένο σχοινί. «Δύσκολη εξέλιξη. Μας προβληματίζει ιδιαίτερα. Εγώ τη συζήτησα με τον Αλέξη λίγο πριν από την ανακοίνωση αυτή… Δεν θα είμαστε αντίπαλοι. Δεν περισσεύει κανείς στην προσπάθεια ανατροπής της ελληνικής κοινωνίας».
«Διασπαστής»
Άλλοι, ωστόσο, δεν δίστασαν να τον χαρακτηρίσουν διασπαστή, όπως ο Παύλος Πολάκης, που έσπευσε να σχολιάσει πρώτος την παραίτηση Τσίπρα γράφοντας στο Facebook: «Άρα, η συζήτηση δεν γινόταν “ερήμην”… Καλές θάλασσες λοιπόν (με την πέμπτη διάσπαση…)». Σε άλλο μήκος κύματος πάντως αρκετοί από τους βουλευτές του κόμματος έδειξαν με τις δηλώσεις τους πως περιμένουν μόνο το νεύμα του πρώην πρωθυπουργού για να τον ακολουθήσουν. Ο Γιώργος Καραμέρος έγραψε πως «το μήνυμα σε όλους είναι η προοπτική για ένα ταξίδι σε πιο όμορφες θάλασσες», ο Συμεών Κεδίκογλου είπε πως το προσκλητήριο δεν πρόκειται να του πέσει από τα χέρια εφόσον το λάβει, ενώ ο Διονύσης Τεμπονέρας, από την Πολιτική Γραμματεία, πήγε ένα βήμα παρακάτω: «Αν η σύνθεση δεν προχωράει… είναι η ώρα της υπέρβασης. Γι’ αυτό είμαι αναφανδόν υπέρ της δημιουργίας ενός νέου πολιτικού φορέα». Ο Νικόλας Φαραντούρης, από την Ευρωβουλή, άνοιξε την αγκαλιά του: «Οποιοσδήποτε έχει εναλλακτική πρόταση, καλή ώρα ο κύριος Τσίπρας, είναι απολύτως καλοδεχούμενος», ενώ ο Ανδρέας Παναγιωτόπουλος, ανέφερε: «Κάνε εσύ το πρώτο βήμα, να κάνω εγώ το επόμενο».
Ωστόσο, ο Αλ. Τσίπρας δεν σκοπεύει να στείλει, σε αυτήν τη φάση τουλάχιστον, κανένα προσκλητήριο. Όπως έλεγαν συνομιλητές του πρώην πρωθυπουργού, ο ίδιος δεν έκλεισε το μάτι σε κανέναν, δεν έκανε καμία παρασκηνιακή συνεννόηση με κανέναν, δεν κάλεσε κανέναν να προβεί σε οποιαδήποτε κίνηση. Ο Αλ. Τσίπρας, σημείωναν, ήταν ξεκάθαρος στη δήλωσή του και δεν άφησε κανένα περιθώριο παρερμηνείας: «Είπε ότι ο ίδιος θα πάει να μιλήσει και να ακούσει τους πολίτες. Όσοι γράφουν τέτοια σενάρια δεν γνωρίζουν τον Αλ.Τσίπρα». Μάλιστα, τόνιζαν πως βασική επιλογή του σε όλη την πολιτική του διαδρομή ήταν η ανανέωση. «Μια μικρή αναδρομή στα πρόσωπα που αναδείχθηκαν κατά τη μακρόχρονη πολιτική του διαδρομή τόσο σε κομματικό όσο και σε κυβερνητικό επίπεδο το αποδεικνύει. Και είναι κάτι που δεν αλλάζει». Οσο «εκτός πλαισίου» ήταν η κίνησή του να αφήσει τη βουλευτική έδρα και τα προνόμιά της άλλο τόσο «εκτός πλαισίου» αναμένεται να είναι και οι κινήσεις του στο εγγύς μέλλον. Το νέο εγχείρημα, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, δεν θα είναι απλώς «ένας ΣΥΡΙΖΑ 2.0». Ο πρώην πρωθυπουργός σκοπεύει να διαμορφώσει έναν πολιτικό φορέα με:
- Προοδευτικό πρόσημο και έμφαση στα κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα.
- Ευρωπαϊκό προσανατολισμό, με σαφές αποτύπωμα στο περιβάλλον και στην κλιματική κρίση.
- Οργάνωση από τα κάτω, με νέες μορφές συμμετοχής πέρα από τα παλαιά κομματικά μοντέλα.
- Ισχυρό επικοινωνιακό στίγμα, βασισμένο στην τεχνογνωσία της νεότερης γενιάς του στενού του επιτελείου.
Ο στόχος είναι ένας χώρος ο οποίος θα μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός ανασύνθεσης της Κεντροαριστεράς, μακριά από φθαρμένα σχήματα, αλλά και από τη θεσμική κόπωση που αποπνέει ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ. Κεντρικό ρόλο στη στρατηγική επανόδου θα παίξει το βιβλίο του Αλ. Τσίπρα, που αναμένεται να κυκλοφορήσει στις αρχές Δεκεμβρίου, το οποίο δεν θα είναι μια απλή αυτοβιογραφία, αλλά ένα πολιτικό μανιφέστο που θα αφηγείται:
- Την εμπειρία της διακυβέρνησης 2015-2019.
- Τη ρήξη με τα «παλαιά κόμματα» αλλά και με την «παλαιότητα εντός του ΣΥΡΙΖΑ».
- Την ανάγκη ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου με την ελληνική κοινωνία.
Το βιβλίο θα παρουσιαστεί σε πολιτικές εκδηλώσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις, οι οποίες αναμένεται να λειτουργήσουν ως προσυνεδριακές συγκεντρώσεις με άτυπο χαρακτήρα: εκεί θα γίνει το ανεπίσημο προσκλητήριο. Το εγχείρημα Τσίπρα, αν και φιλόδοξο, δεν είναι χωρίς ρίσκο. Αφενός, κανείς δεν εγγυάται ότι ο νέος φορέας θα συγκροτηθεί γρήγορα, πειστικά και με κοινωνική απήχηση. Αφετέρου, το πολιτικό του προφίλ είναι διχασμένο: για πολλούς είναι ο άνθρωπος που τα έβαλε με την Ευρώπη και υπέκυψε. Για άλλους, ο μόνος αληθινός ηγέτης της προοδευτικής παράταξης εδώ και δεκαετίες. Ο ίδιος φαίνεται αποφασισμένος να απαντήσει σε όλα αυτά όχι με ρητορική, αλλά με πολιτική παρουσία στην κοινωνία, μακριά από τηλεοπτικά πάνελ και κομματικά γραφεία. Η παραίτηση Τσίπρα και η ίδρυση νέου κόμματος δημιουργούν πολλαπλές μετατοπίσεις.
Ανοιχτά ερωτήματα
Ο ΣΥΡΙΖΑ μένει πληγωμένος, με ανοιχτά ερωτήματα για τη συνοχή και το μέλλον του, ενώ το ΠΑΣΟΚ παρακολουθεί με νευρικότητα, καθώς βλέπει έναν νέο παίκτη να διεκδικεί τον χώρο του. Η Ν.Δ. έχει κάθε λόγο να ανησυχεί για την πιθανότητα επανενεργοποίησης απογοητευμένων ψηφοφόρων του Τσίπρα, ενώ οι μικρότεροι σχηματισμοί της Αριστεράς (Νέα Αριστερά, Πλεύση Ελευθερίας) αναμένεται να αποδυναμωθούν. Η επόμενη εκλογική αναμέτρηση -ανεξαρτήτως του πότε θα έρθει- δεν θα έχει καμία σχέση με το σημερινό πολιτικό τοπίο. Και αυτό, κατά πολλούς, είναι ήδη το πρώτο μεγάλο στοίχημα που κέρδισε ο Τσίπρας: επανακαθόρισε την ατζέντα… απουσιάζοντας. Μάλιστα, η χρονική στιγμή της παραίτησης δεν είναι τυχαία. Η κοινοβουλευτική περίοδος είναι σε πλήρη εξέλιξη, ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε εσωκομματική αναδιοργάνωση και οι ευρωεκλογές -προ ολίγων μηνών- απέδειξαν τη διάχυτη δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων. Ο Αλ. Τσίπρας φαίνεται να εκτίμησε ότι η κοινωνία αναζητεί μια νέα έκφραση πέρα από τους υπάρχοντες σχηματισμούς και ότι ο ίδιος έχει ακόμη πολιτική ισχύ, που δεν πρέπει να μείνει αναξιοποίητη.
Η παραίτηση Τσίπρα δεν είναι μια έξοδος. Είναι μια παύση πριν από το επόμενο κύμα. Είναι η στιγμή όπου ένας ηγέτης, που κυβέρνησε στα 40 του και είδε τη φθορά πριν από τα 50, επιλέγει να επανεκκινήσει το δικό του πολιτικό αφήγημα, εκτός θεσμών, αλλά εντός κοινωνίας. Στην επίσημη επιστολή της παραίτησής του, ο Αλ. Τσίπρας δεν επέλεξε να κάνει απλώς έναν γραφειοκρατικό αποχαιρετισμό. Αντιθέτως, έστειλε ένα μήνυμα γεμάτο συμβολισμούς και ελπίδες, που αποκαλύπτει και το πολιτικό του σχέδιο. Η αναφορά στις «πιο όμορφες θάλασσες» λειτουργεί ως συμβολική υπόσχεση: το παλαιό μπορεί να φύγει, αλλά η αναζήτηση και η ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον συνεχίζεται – και ίσως, κάποια στιγμή, οι δρόμοι να ξανασυναντηθούν. Αυτό το ταξίδι ξεκινά τώρα. Πού θα βγάλει, δεν ξέρει κανείς. Αλλά, σίγουρα, για πρώτη φορά ύστερα από καιρό, κάτι κινείται πραγματικά στην Κεντροαριστερά.
Η πρώτη συνέντευξη
Το δικό του μήνυμα για την επόμενη ημέρα έστειλε ο Αλέξης Τσίπρας, στην πρώτη συνέντευξη που έδωσε μετά την παραίτησή του από το βουλευτικό αξίωμα. Ο πρώην πρωθυπουργός φωτογράφισε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» την τακτική που θα ακολουθήσει στις επόμενες κινήσεις του, προειδοποιώντας όσους σπεύδουν τα τελευταία εικοσιτετράωρα να δηλώσουν πως θα τον ακολουθήσουν ότι ο ίδιος θα πορευτεί με την κοινωνία. «Καμία συναλλαγή, κανένα παρασκήνιο, καμία προσπάθεια που αναπαράγει φθαρμένες πρακτικές. Στην κολυμπήθρα της κοινωνίας, με εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του λαού – αυτή είναι η απόφασή μου», δηλώνει χαρακτηριστικά, ενώ στη συνέχεια σημειώνει με νόημα πως «μόνο η πράξη των πολλών μπορεί να γίνει κινητήρας μιας πορείας προς την πρόοδο, έξω από το σημερινό τοξικό τέλμα. Σε αυτή θέλω να αφιερώσω την ενέργειά μου. Με παλιό διαβατήριο κανένας δεν πρόκειται να περάσει στη νέα εποχή και απλώς θα διαιωνίζεται η καθεστωτική στασιμότητα και ασυδοσία». Δεν λείπει βέβαια η επίθεση στον Κυριάκο Μητσοτάκη. «Η κυβέρνηση έχει οικοδομήσει ένα καθεστώς διαφθοράς με έναν πρωθυπουργό που λειτουργεί ως ολιγάρχης…», ανέφερε στη συνέντευξη.