Το Χρηματιστήριο Αθηνών ήταν το μόνο χρηματιστήριο της ευρωζώνης που ήταν υποβαθμισμένο από το 2013. Στις 12 Ιουνίου 2013, υποβαθμίστηκε από τον σημαντικότερο οίκο αξιολόγησης παγκοσμίως, τον MSCI, με ενεργητικό 12 τρισ. δολάρια, τον οποίο παρακολουθούν οι μεγαλύτεροι διεθνείς οίκοι.

Ανάλογη υποβάθμιση δεν έχει υπάρξει για κανένα άλλο χρηματιστήριο ανεπτυγμένων αγορών. Την περασμένη Τρίτη (7.10.2025) ο διεθνής οίκος αξιολόγησης FTSE Russell αναβάθμισε την ελληνική κεφαλαιαγορά από την κατηγορία των Προηγμένων Αναδυόμενων Αγορών στην κατηγορία των Ανεπτυγμένων Αγορών (Developed Markets). Η αναβάθμιση του Χρηματιστηρίου Αθηνών αποτελεί ορόσημο για την εγχώρια κεφαλαιαγορά και αντανακλά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια.

Η κίνηση αυτή αναμένεται να διευρύνει σημαντικά τη δεξαμενή των διεθνών επενδυτών που θα μπορούν πλέον να επενδύσουν στην ελληνική αγορά, προσελκύοντας σημαντικές εισροές κεφαλαίων που παρακολουθούν τους παγκόσμιους δείκτες Ανεπτυγμένων Αγορών. Είναι μια εξέλιξη που δημιουργεί νέες ευκαιρίες ανάπτυξης και χρηματοδότησης για τις εισηγμένες εταιρείες.

Στα θετικά της αναβάθμισης να αναφέρουμε και την διαφορά των κεφαλαίων που διακινούνται στις αναδυόμενες και στις ανεπτυγμένες αγορές. Στην πρώτη κατηγορία διακινούνται περίπου 2 τρισ. δολάρια και στις ανεπτυγμένες περί τα 15 τρισ. Άρα η «λίμνη» κεφαλαίων στις αναπτυγμένες αγορές είναι πολύ μεγαλύτερη.

Όμως αξίζει να σημειωθεί ότι το 70% των funds ακολουθούν τους δείκτες MSCI, καθιστώντας την αναβάθμιση από τον οίκο MSCI κρίσιμο παράγοντα. Όμως ο σημαντικότερος οίκος ο MSCI, τον οποίο ακολουθούν τα περισσότερα κεφάλαια είναι ο μόνος οίκος που δεν έχει θέσει την ελληνική αγορά σε watch list.

Η αναβάθμιση του ΧΑ θα αποτελέσει ορόσημο για την εισροή κεφαλαίων των ξένων επενδυτών.

Όπως σημείωνε ο CEO του Ομίλου Χρηματιστήριο Αθηνών κ. Γ. Κοντόπουλος, από τα τέλη του 2024, μετά την απόφαση του οίκου FTSE να εντάξει το ελληνικό χρηματιστήριο σε watch list, ξεκίνησε η μετακίνηση κεφαλαίων στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, με funds που επενδύουν σε αναδυόμενες αγορές να δίνουν τη θέση τους σε αντίστοιχα που επενδύουν στα ώριμα χρηματιστήρια.

Η σημαντική αύξηση της συναλλακτικής δραστηριότητας που παρατηρείται το 2025, σε σημαντικό βαθμό συνδέεται και με την προσδοκία αναβάθμισης. Η συναλλακτική δραστηριότητα βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2010 με τη μέση ημερησία αξία συναλλαγών το 2025 να βρίσκεται στα 190 εκατ,. ευρώ από 140 εκατ, το 2024, αυξημένη κατά 35%. Την τελευταία τριετία έχει αυξηθεί κατά 167%, από τα 71 εκατ. ευρώ το 2021 στα 190 εκατ. ευρώ σήμερα.

H επάνοδος του ΧΑ στις ανεπτυγμένες αγορές είναι ένα στοίχημα μεγάλης σημασίας για το ελληνικό χρηματιστήριο, που έχασε, λόγω της μεγάλης οικονομικής κρίσης και της υποβάθμισης του αξιόχρεου της χώρας, τη θέση του στους δείκτες των ανεπτυγμένων αγορών, με αποτέλεσμα έκτοτε να αντλεί κεφάλαια η ελληνική αγορά μόνο από τη μικρή «λίμνη» των επενδυτικών χαρτοφυλακίων και hedge funds που τοποθετούνται σε αναδυόμενες αγορές, κάτι που επηρεάζει αρνητικά τη συναλλακτική δραστηριότητα και τις αποτιμήσεις των μετοχών.

Με την αναβάθμιση θα ενισχυθεί το κύρος και η εικόνα του ΧΑ, προσελκύοντας περισσότερα επενδυτικά κεφάλαια. Οι εισηγμένες θα έχουν πρόσβαση σε περισσότερα κεφάλαια, που επενδύουν σε ανεπτυγμένες αγορές, ενισχύοντας και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.

Πάντως πολλές συζητήσεις έχει προκαλέσει έκθεση της JP Morgan σύμφωνα με την οποία Ελλάδα θα ήταν καλύτερο να παραμείνει στις Αναδυόμενες Αγορές. Σύμφωνα με τους αναλυτές του Οίκου, η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά έχει μόνο τρεις μετοχές (Εθνική , Eurobank και ΟΠΑΠ), που έχουν την ποιότητα για τον δείκτη MSCI Europe, ενώ σε περίπτωση μετάταξής της θα ήταν η μικρότερη Αγορά του MSCI Europe, πίσω από την Πορτογαλία και την Αυστρία.

Πρώτοι στο χωριό ή τελευταίοι στην πόλη; Η «απάντηση» του CEO του Ομίλου Χρηματιστήριο Αθηνών, Γίαννου Κοντόπουλου, την οποία αρέσκεται να δίνει είναι: Μία ομάδα της Super League 2 που βρίσκεται στις πρώτες θέσεις έχει στόχο να ανεβεί στην Super League 1.

Την ίδια ώρα ερωτηματικό υπάρχει για τα κεφάλαια που θα εισέλθουν στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά μετά από μία πιθανή μετάταξη στο club των ανεπτυγμένων αγορών.

Η JP Morgan εκτιμά, ότι σε περίπτωση αναβάθμισης της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς, θα υπάρξουν εκροές 1,83 δισ. δολαρίων λόγω εξόδου από τους δείκτες FTSE Emerging Market και εισροές 1,75 δισ. λόγω εισόδου στους δείκτες από τους δείκτες FTSEDeveloped Market. Επομένως, το ισοζύγιο θα είναι αρνητικό, δηλαδή εκροή περίπου 75 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με την Axia Research αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας IG είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις ενεργές ροές, ενώ το στάτους των αναπτυγμένων αγορών είναι πιο σχετικό για τις ροές των funds που παρακολουθούν δείκτες (indexed funds, κυρίως ETF). Ωστόσο, δεδομένου ότι η πλειονότητα των επενδυτικών κεφαλαίων (62% του συνόλου) εξακολουθεί να μην είναι indexed, αυτό σημαίνει ότι η πλειονότητα των κεφαλαίων μπορεί να επενδύσει στην Ελλάδα μετά την αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα και όχι στο καθεστώς των αναπτυγμένων αγορών.

Επίσης, τα παθητικά κεφάλαια που συνδέονται με το καθεστώς των αναπτυγμένων αγορών αντιπροσωπεύουν μόνο το 14% των επενδυμένων περιουσιακών στοιχείων της ΕΕ, δηλαδή είναι λιγότερο σημαντικά για τη συνολική εικόνα. Ως εκ τούτου, τονίζει η Axia, η επενδυτική βαθμίδα είναι αυτή που φέρνει την πλειονότητα των εισροών στο Χ.Α.