Το άρθρο της Wall Street Journal αναλύει τη στρατηγική του Ντόναλντ Τραμπ για την επίτευξη εκεχειρίας στη Λωρίδα της Γάζας, την οποία χαρακτηρίζει ως «ανατρεπτική διπλωματία».
Ο Τραμπ ανακοίνωσε τη «νίκη» πριν ολοκληρωθούν οι λεπτομέρειες της συμφωνίας, βασιζόμενος στην υπόθεση ότι κανείς δεν θα αρνηθεί την ανακοίνωσή του.
Η στρατηγική του, που παρακάμπτει τις παραδοσιακές διπλωματικές διαδικασίες, δημιούργησε πίεση για την επίτευξη συμφωνίας, αν και οι λεπτομέρειες παραμένουν υπό διαπραγμάτευση.
Παρά την αρχική επιτυχία, οι επόμενες φάσεις της συμφωνίας, όπως η αποστράτευση της Χαμάς, αναμένεται να είναι πιο δύσκολες.
Η προσέγγιση του Τραμπ, που βασίζεται σε άτομα με ικανότητες συμφωνίας όπως ο Στιβ Γουίτκοφ και ο Τζάρεντ Κούσνερ, θύμιζε επιχειρηματική συμφωνία υψηλού ρίσκου.
Πιο αναλυτικά
Η ανακοίνωση του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ότι έθεσε τέλος στον διετή πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας βασίστηκε σε μια ασυνήθιστη στρατηγική, ή αλλιώς -κατά τη Wall Street Journal– «ανάποδη διπλωματία»: πρώτα δήλωσε τη «νίκη» και μετά άφησε τους υπόλοιπους να διευθετήσουν τις λεπτομέρειες ώστε αυτή να γίνει πραγματικότητα.
«Τελειώσαμε τον πόλεμο στη Γάζα», τόνισε ο ίδιος από τον Λευκό Οίκο, επιβραβεύοντας τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ, τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, και τον γαμπρό του, Τζάρεντ Κούσνερ, για τον ρόλο τους.
Σύμφωνα με την WSJ, η κίνηση αυτή ανατρέπει το παραδοσιακό διπλωματικό playbook, στο οποίο οι διαπραγματευτές εργάζονται πίσω από τις κάμερες για να επιλύσουν τις διαφορές πριν οι ηγέτες ανακοινώσουν μια συμφωνία.
Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί κάτι που ανακοινώθηκε
Καθώς οι διαμεσολαβητές εξέταζαν χάρτες και λίστες κρατουμένων στην αιγυπτιακή παραθαλάσσια πόλη Σαρμ ελ-Σέιχ μέχρι αργά το βράδυ της Τετάρτης, ο Τραμπ σήμανε ότι θα ταξιδέψει στην περιοχή για να σηματοδοτήσει μια συμφωνία που δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τις διαπραγματεύσεις, η στρατηγική του βασίζεται στην υπόθεση ότι κανείς, ούτε οι σκληροπυρηνικοί και από τις δύο πλευρές, δεν θα αρνηθεί την ανακοίνωσή του και ότι οι τεχνικές ομάδες θα τακτοποιήσουν τις λεπτομέρειες.
Παρά τη δημόσια επιτυχία, οι διπλωματικές ομάδες εξακολουθούσαν να προσπαθούν να επιλύσουν κρίσιμα ζητήματα που είχαν προκαλέσει αποτυχία σε προηγούμενους γύρους διαπραγματεύσεων, όπως οι γραμμές αποχώρησης των ισραηλινών στρατευμάτων και η λίστα Παλαιστινίων κρατουμένων που θα απελευθερωθούν σε αντάλλαγμα με Ισραηλινούς ομήρους, σύμφωνα με ανθρώπους που παρακολουθούν τις συνομιλίες.
Όπως αναφέρουν πηγές της WSJ, οι διαπραγματευτές των ΗΠΑ στην Αίγυπτο κατέληξαν ότι η συμφωνία ήταν «αρκετά κοντά» ώστε ο Τραμπ να την ανακοινώσει την Τετάρτη το βράδυ, ενώ ακόμη την επόμενη ημέρα επικεντρώνονταν στην ολοκλήρωση των λεπτομερειών. «Υπάρχουν ακόμα… πολλοί τρόποι που αυτό μπορεί να στραβώσει», σχολίασε ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος στην WSJ.
Στο Παρίσι, υπουργοί Εξωτερικών της Ευρώπης και του Αραβικού κόσμου συναντήθηκαν για να συζητήσουν την εφαρμογή του σχεδίου και το μέλλον της Γάζας μετά τον πόλεμο, χωρίς τη συμμετοχή του Ρούμπιο, ο οποίος ακύρωσε ξαφνικά το ταξίδι του.
Σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα, η δημόσια πίεση του Τραμπ δημιούργησε ένα αίσθημα αναπόφευκτου. «Ποιος θέλει να είναι η πλευρά που θα τον εμποδίσει να ανακοινώσει από το βήμα της Κνεσέτ ότι αξίζει ένα βραβείο ειρήνης;», δήλωσε ο Ντάνιελ Κούρτζερ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Τα δύσκολα έρχονται
Παρά το γεγονός ότι η στρατηγική του Τραμπ φαίνεται να πέτυχε για την πρώτη φάση της συμφωνίας, η οποία προβλέπει αρχική κατάπαυση του πυρός για την ανταλλαγή ομήρων, οι διπλωμάτες επισημαίνουν ότι θα είναι πιο δύσκολο να χρησιμοποιήσει την ίδια τακτική για τις επόμενες φάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν την αποστράτευση της Χαμάς και την εισαγωγή πολυεθνικών ειρηνευτικών δυνάμεων στη Γάζα.
Σύμφωνα με πηγές της WSJ, αυτά τα ζητήματα ήταν τόσο περίπλοκα που οι διαπραγματευτές στην Αίγυπτο επέλεξαν να μην τα αγγίξουν αυτή την εβδομάδα.
«Δεν είναι πια πρώτο και τελικό, είναι ήδη γκολ, ακόμα και αν η μπάλα δεν έχει περάσει τη γραμμή», δήλωσε ο Χάλεντ Ελγκίντι, πρώην σύμβουλος της Παλαιστινιακής ηγεσίας στη Ραμάλα σε προηγούμενους γύρους διαπραγματεύσεων με το Ισραήλ. «Η ιδέα να προηγηθείς των διαπραγματευτών και να τους αναγκάσεις, νομίζω, έχει δουλέψει μέχρι στιγμής».
Πίεση στον Νετανιάχου
Σύμφωνα με την WSJ, καθοριστικό για τη συμφωνία ήταν η άμεση πίεση του Τραμπ προς τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος αρχικά ήταν απρόθυμος να τερματίσει τον πόλεμο.
Αμερικανοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι ο Τραμπ έκανε «εξαιρετικές τηλεφωνικές κλήσεις και συναντήσεις που απαιτούσαν υψηλό βαθμό έντασης και δέσμευσης και το έκαναν να συμβεί», όπως δήλωσε ο Ρούμπιο.
«Ο Τραμπ είναι ο μόνος Αμερικανός Πρόεδρος, και έχω δουλέψει σε δεκάδες κυβερνήσεις από τον Κάρτερ έως τον Μπους, που μπόρεσε να αναγκάσει έναν Ισραηλινό πρωθυπουργό να αποδεχθεί μια αμερικανική ειρηνευτική πρόταση», τόνισε ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ, πρώην διαπραγματευτής για τη Μέση Ανατολή. «Ο Τραμπ πήγε εκεί που κανένας Αμερικανός Πρόεδρος δεν έχει πάει».
Η επίθεση του Ισραήλ σε ηγέτες της Χαμάς στην Ντόχα τον περασμένο μήνα προκάλεσε έντονη αραβική οργή, ενώ οι αξιωματούχοι του Κατάρ και των ΗΑΕ στράφηκαν σε έντονη διπλωματία με τον Λευκό Οίκο για να πιέσουν το Ισραήλ, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τις διαπραγματεύσεις.
Αυτή τη φορά, ο Τραμπ είπε στον Νετανιάχου ότι έπρεπε να αποδεχθεί τη συμφωνία, ενώ οι Καταριανοί, οι Αιγύπτιοι και οι Τούρκοι πίεσαν τη Χαμάς να πράξει το ίδιο. «Ο Νετανιάχου ήταν κλειδωμένος, και η Χαμάς ήταν κλειδωμένη», δήλωσε ο Γκερσον Μπάσκιν, Ισραηλινός διαπραγματευτής ομήρων σε προηγούμενες συνομιλίες.
Αμερικανοί αξιωματούχοι πιστώνουν την ταχύτητα της τελικής ώθησης στη συνάντηση του Τραμπ με Άραβες αξιωματούχους στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ τον προηγούμενο μήνα. Ο Τραμπ τους είπε ότι ήταν έτοιμος να βάλει όριο στον Νετανιάχου, σύμφωνα με Αραβες αξιωματούχους, οι οποίοι δήλωσαν ότι έφυγαν από τη συνάντηση αισιόδοξοι.
Η ανακοίνωση αυτή, σύμφωνα με την WSJ, εξέπληξε την ισραηλινή Δεξιά όταν ο Τραμπ δήλωσε λίγες ημέρες αργότερα ότι δεν θα επέτρεπε την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης: «Δεν πρόκειται να γίνει».
Γουίτκοφ και Κούσνερ
Ο Τραμπ, που πάντα προτιμά άτομα με ικανότητες συμφωνίας αντί για τεχνοκράτες, βασίστηκε στον Γουίτκοφ και τον Κούσνερ για να παρακάμψει τις παραδοσιακές διπλωματικές οδούς. Η προσέγγισή τους θύμιζε επιχειρηματική συμφωνία υψηλού ρίσκου: παρουσίασαν μια πρόταση, σήμαναν ότι ήταν έτοιμοι να φύγουν και περίμεναν την αντίδραση της άλλης πλευράς.
Τον Σεπτέμβριο, έπειτα από μήνες αδιεξόδου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, ο Τραμπ ανακοίνωσε ένα ευρύ σχέδιο 20 σημείων για την απελευθέρωση των ομήρων και το οριστικό τέλος του πολέμου στη Γάζα, μαζί με τον Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο, παρά την αντίσταση κάποιων μελών του σκληρού πυρήνα της κυβέρνησης.
Όταν η Χαμάς απάντησε με ένα «ναι, αλλά» νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ο Τραμπ εξέπληξε τον Νετανιάχου, αποδεχόμενος την απάντηση της παλαιστινιακής οργάνωσης, αφήνοντας τον Ισραηλινό πρωθυπουργό με λίγες δυνατότητες ελιγμού και προετοιμάζοντας τις συνομιλίες στην Αίγυπτο αυτή την εβδομάδα.
Σύμφωνα με την WSJ, ο Τραμπ δεν είναι ο πρώτος Πρόεδρος που επιχείρησε κάτι τέτοιο. Πέρυσι, ο τότε πρόεδρος Τζο Μπάιντεν παρουσίασε λεπτομέρειες ενός προτεινόμενου σχεδίου κατάπαυσης του πυρός σε τηλεοπτική ομιλία, αλλά οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν για μήνες καθώς ο Νετανιάχου αντιστάθηκε στις πιέσεις. Αυτή τη φορά, ο Τραμπ πήγε ένα βήμα παραπέρα, χρησιμοποιώντας την ίδια την ανακοίνωση ως μοχλό πίεσης.
«Αν περίμενε να διαπραγματευτούν όλες οι λεπτομέρειες, θα μπορούσε να πάρει εβδομάδες, μήνες και να μην καταλήξει σε τίποτα», δήλωσε ο Ντάνιελ Σεκ, πρώην πρέσβης του Ισραήλ στη Γαλλία και επικεφαλής διπλωματίας στο Hostages Families Forum. Αντίθετα, «ανακοίνωσε το αποτέλεσμα και είπε “τώρα σειρά σας να διευθετήσετε τις λεπτομέρειες”».
