Δύο χρόνια μετά την εφιαλτική επίθεση της Χαμάς που βύθισε τη Μέση Ανατολή σε έναν από τους πιο καταστροφικούς πολέμους της ιστορίας της, το Ισραήλ ετοιμάζεται να τιμήσει τους νεκρούς της 7ης Οκτωβρίου ενώ, την ίδια στιγμή, στο Κάιρο διεξάγονται έμμεσες συνομιλίες μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς με φόντο μια ενδεχόμενη συμφωνία ανταλλαγής αιχμαλώτων και κατάπαυσης του πυρός.

Η κύρια τελετή μνήμης πραγματοποιείται την Τρίτη, με πρωτοβουλία των οικογενειών των θυμάτων και όχι της κυβέρνησης, γεγονός που αντικατοπτρίζει τις βαθιές διαιρέσεις στο εσωτερικό της χώρας σχετικά με την ηγεσία του Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Πολλοί τον θεωρούν υπεύθυνο για την αποτυχία επίτευξης μιας εκεχειρίας που θα οδηγούσε στην απελευθέρωση των τελευταίων ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς στη Γάζα.

Παράλληλα, ανεπίσημες εκδηλώσεις μνήμης πραγματοποιούνται στα μικρά κιμπούτς του νότιου Ισραήλ, όπου οι κάτοικοι σκοτώθηκαν ή απήχθησαν κατά την επίθεση, ενώ στο Τελ Αβίβ διοργανώνεται μεγάλη συγκέντρωση με συναυλίες και ομιλίες, ζητώντας την απελευθέρωση των ομήρων. Τη διοργάνωση έχει αναλάβει ο Γιονάταν Σαμρίζ, του οποίου ο αδελφός, Αλόν, ήταν ανάμεσα στους τρεις ομήρους που σκοτώθηκαν κατά λάθος από τις ισραηλινές δυνάμεις αφού είχαν καταφέρει να διαφύγουν από την αιχμαλωσία στις αρχές του πολέμου.

Η επίσημη εθνική τελετή μνήμης θα πραγματοποιηθεί στις 16 Οκτωβρίου, στο εθνικό κοιμητήριο του Ισραήλ στο Όρος Χερτσλ, μετά τη λήξη της εβραϊκής εορτής Σιμχάτ Τορά.

Η μνήμη του συλλογικού τραύματος της 7ης Οκτωβρίου -της πιο θανατηφόρας επίθεσης στην ιστορία του Ισραήλ- εξακολουθεί να βαραίνει τη χώρα. Τα πρόσωπα των ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται στη Γάζα είναι ακόμη αναρτημένα σε στάσεις λεωφορείων, ενώ τα σπίτια που πυρπολήθηκαν από τους ενόπλους παραμένουν εγκαταλελειμμένα.

Την Κυριακή, εκατοντάδες επιζώντες της επίθεσης στο μουσικό φεστιβάλ Nova συμμετείχαν σε τελετή μνήμης μαζί με πρώην ομήρους και συγγενείς των θυμάτων. «Αυτός ο άγγελος θα έκλεινε σήμερα τα 27. Το θυμάμαι σαν να συνέβη πριν από μία ώρα», είπε ο Οφίρ Ντορ, πατέρας του Ιντάν Ντορ, που σκοτώθηκε στο φεστιβάλ, στεκόμενος κάτω από ένα μνημείο με τα πρόσωπα των θυμάτων.

Ελπίδες για κατάπαυση του πυρός

Η επέτειος συμπίπτει με τις αυξανόμενες ελπίδες ότι ο πόλεμος στη Γάζα ίσως πλησιάζει στο τέλος του. Εκπρόσωποι του Ισραήλ και της Χαμάς ξεκίνησαν τη Δευτέρα στο Κάιρο έμμεσες διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση όλων των ομήρων που κρατούνται στη Γάζα, την ανταλλαγή σχεδόν 2.000 Παλαιστινίων κρατουμένων, καθώς και την αρχική αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα.

Αν και οι συνομιλίες απέχουν πολύ από μια συμφωνία, έχουν δημιουργήσει περισσότερη αισιοδοξία από κάθε προηγούμενη προσπάθεια ειρήνευσης από τη διάλυση της τελευταίας εκεχειρίας στα μέσα Μαρτίου.

Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε πως ελπίζει να ανακοινώσει την απελευθέρωση των ομήρων «τις προσεχείς ημέρες», ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, απείλησε τη Χαμάς με «ολοκληρωτική εξόντωση» αν η συμφωνία δεν προχωρήσει.

Πολλές εκδηλώσεις μνήμης έχουν μετατραπεί σε διαδηλώσεις που ζητούν από την κυβέρνηση να συναινέσει στην πρόταση του Τραμπ, ώστε να επιστρέψουν οι όμηροι και να τερματιστεί ο πόλεμος.

Ωστόσο, η αποτυχία επιστροφής των ομήρων έχει διχάσει βαθιά την κοινωνία, προκαλώντας μαζικές εβδομαδιαίες διαδηλώσεις εναντίον του Νετανιάχου, ενώ η χώρα είναι σήμερα πιο απομονωμένη διεθνώς από κάθε άλλη φορά τις τελευταίες δεκαετίες.

Η επίθεση της Χαμάς

Πριν από δύο χρόνια, στις 7 Οκτωβρίου 2023, χιλιάδες μαχητές υπό τη Χαμάς εισέβαλαν αιφνιδιαστικά στο νότιο Ισραήλ, έπειτα από καταιγισμό ρουκετών. Επιτέθηκαν σε στρατιωτικές βάσεις, αγροτικούς οικισμούς και στο υπαίθριο μουσικό φεστιβάλ Nova, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους, κυρίως αμάχους – γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους.

Απήγαγαν 251 άτομα, οι περισσότεροι από τους οποίους απελευθερώθηκαν σε συμφωνίες εκεχειρίας ή ανταλλαγής. 48 παραμένουν στη Γάζα, εκ των οποίων περίπου 20 θεωρούνται ζωντανοί από το Ισραήλ.

Η Χαμάς έχει δηλώσει ότι θα τους απελευθερώσει μόνο σε αντάλλαγμα μιας μόνιμης εκεχειρίας και αποχώρησης του Ισραήλ από τη Γάζα, ενώ ο Νετανιάχου έχει δεσμευθεί να συνεχίσει τον πόλεμο «έως ότου επιστρέψουν όλοι οι όμηροι και η Χαμάς αφοπλιστεί».

Η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου πυροδότησε μια αλυσίδα γεγονότων που οδήγησε το Ισραήλ σε πολεμική σύγκρουση με το Ιράν και τους συμμάχους του, συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, η οποία υπέστη βαριές απώλειες.

Οι ΗΠΑ συμμετείχαν στο πλευρό του Ισραήλ σε επιθέσεις εναντίον του στρατιωτικού και πυρηνικού προγράμματος του Ιράν κατά τη 12ήμερη πολεμική σύρραξη του Ιουνίου.

Σε αδιέξοδο οι Παλαιστίνιοι

Στον παλαιστινιακό θύλακα, όπου η ισραηλινή αντεπίθεση έχει σκοτώσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους και ισοπέδωσε ολόκληρες πόλεις, όσοι μπορούν προσπαθούν να διαφύγουν από τη νέα εισβολή του Ισραήλ στην Πόλη της Γάζας, ενώ άλλοι παραμένουν εγκλωβισμένοι.

Πολλοί αδυνατούν να αντέξουν το επικίνδυνο και δαπανηρό ταξίδι προς τον νότο.

Οι Παλαιστίνιοι περιμένουν με κομμένη την ανάσα να δουν αν θα επιτευχθεί εκεχειρία. Παρά τις απαιτήσεις του Τραμπ προς το Ισραήλ να σταματήσει τους βομβαρδισμούς ενόψει ενδεχόμενης απελευθέρωσης ομήρων, οι αεροπορικές επιθέσεις συνεχίζονται.

Το υπουργείο Υγείας της Γάζας ανακοίνωσε ότι τουλάχιστον 19 άτομα σκοτώθηκαν το τελευταίο 24ωρο από ισραηλινά πλήγματα, ανάμεσά τους και δύο άνθρωποι που αναζητούσαν ανθρωπιστική βοήθεια.

Η Τρίτη σηματοδοτεί επίσης τη δεύτερη επέτειο της έναρξης της ισραηλινής στρατιωτικής εκστρατείας στη Γάζα, που έχει προκαλέσει τεράστιες ανθρώπινες και υλικές απώλειες. Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, περισσότεροι από 67.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί και περίπου 170.000 έχουν τραυματιστεί.

Τουλάχιστον 460 άνθρωποι έχουν πεθάνει από λιμό, ενώ ο ΟΗΕ και ανθρωπιστικές οργανώσεις προειδοποιούν ότι «λιμός μαίνεται σε τμήματα της Λωρίδας», αποτέλεσμα, όπως λένε, του ισραηλινού αποκλεισμού. Το Ισραήλ έχει αρνηθεί αυτές τις κατηγορίες.

Επιπλέον, ερευνητική επιτροπή του ΟΗΕ και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν κατηγορήσει το Ισραήλ ότι έχει διαπράξει «γενοκτονία» στη Γάζα τα τελευταία δύο χρόνια – κατηγορία που το Ισραήλ απορρίπτει, δηλώνοντας ότι οι ενέργειές του αποτελούν άμυνα απέναντι στη Χαμάς.