Οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες που υπαγορεύονται από το αναθεωρημένο Σύμφωνο Σταθερότητας, με αιχμή το όριο (3%) στις πρωτογενείς δαπάνες, οι απρόβλεπτες γεωπολιτικές εξελίξεις λόγω των συρράξεων σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία, καθώς και το μεγάλο στοίχημα της αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάπτυξης, «στιγματίζουν» το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, το οποίο κατατίθεται σήμερα στη Βουλή.

Ρεπορτάζ Κώστας Τσάβαλος

Εστία προβληματισμού και ο επίμονος πληθωρισμός (3% τον Σεπτέμβριο) απόρροια του οποίου είναι η διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων, σε μια περίοδο που τα περιθώρια για παρεμβάσεις στήριξης των ευάλωτων οικονομικά κοινωνικών ομάδων, είναι ουσιαστικά ανύπαρκτα εξαιτίας των νέων περιοριστικών  κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας.

Είναι χαρακτηριστική η αναφορά για «ενδογενείς κινδύνους», οι οποίοι περιλαμβάνουν το ενδεχόμενο πιο επίμονου πληθωρισμού στις υπηρεσίες για μεγαλύτερο διάστημα του εκτιμώμενου, που θα διατηρούσε υψηλότερα τον γενικό πληθωρισμό ασκώντας πίεση στα πραγματικά εισοδήματα, καθώς και το ενδεχόμενο απωλειών της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας από μία ταχύτερη του αναμενομένου αύξηση ονομαστικών μισθών έναντι των κύριων εμπορικών εταίρων.

Στο ενεργειακό μέτωπο, τον άγνωστο «Χ» αποτελεί η διεθνής τιμή του πετρελαίου. Αναλυτές εκφράζουν φόβους για εκτίναξη των τιμών ακόμα και στα 100 δολάρια το βαρέλι (Brent) τη στιγμή που το προσχέδιο συντάχθηκε με την πρόβλεψη για μέση τιμή αργού πετρελαίου 80 δολάρια το βαρέλι το 2025, από 85,4 δολάρια φέτος και 82,5 δολάρια το 2023.

Όσον αφορά στα βασικά μεγέθη της οικονομίας, το προσχέδιο προβλέπει ότι:

*Φέτος η ελληνική οικονομία θα κλείσει με ανάπτυξη κοντά στο 2,2%, αισθητά χαμηλότερα από την αρχική εκτίμηση για επιτάχυνση του ΑΕΠ κατά 2,9%. Για το 2025 ο πήχης τοποθετείται στο 2,3%.

*Το δημόσιο χρέος θα περιοριστεί περαιτέρω το 2025 ως ποσοστό του ΑΕΠ. Θα αποκλιμακωθεί  στο 149,1% από 153,7%, που θα διαμορφωθεί το 2024 ανοίγοντας το δρόμο για νέες αναβαθμίσεις του ελληνικού αξιόχρεου. 

Με βάση και τις προβλέψεις που περιλαμβάνονται και στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό – Διαρθρωτικό Σχέδιο 2025-2028:

*Ο πληθωρισμός από 2,7% φέτος θα υποχωρήσει στο 2,1% το 2025.

*Το πρωτογενές πλεόνασμα θα ανέλθει φέτος στο 2,4% (έναντι στόχου για 2,1%), ενώ του χρόνου θα διαμορφωθεί στο 2,5%.

*Το ισοζύγιο του προϋπολογισμού (συμπεριλαμβανομένων των τοκοχρεολυσίων) θα είναι ελλειμματικό 1% το τρέχον έτος και 0,6% το 2025 αρκετά, πάντως, κάτω από το όριο του 3% που θέτει το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας.

*Η ανεργία από 18% το 2019 εκτιμάται ότι θα μειωθεί στο 10,3% το 2024 και 9,7% το 2025.

*Οι επενδύσεις θα «τρέξουν» με ρυθμό 8,4% το 2025 από 6,7% το 2024 ως αποτέλεσμα της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας, της έγκαιρης και αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και των άλλων ευρωπαϊκών κονδυλίων αλλά και λόγω της ταχύτερης από την αναμενόμενη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων μέσω των μεταρρυθμίσεων που έχουν δρομολογηθεί με τα φορολογικά κίνητρα για τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές.

*Η δημόσια κατανάλωση δεν θα σημειώσει καμία αξιολόγηση μεταβολή παραμένοντας στάσιμη και το 2025 από 0,4% το 2024 ενώ η ιδιωτική θα σημειώσει οριακή επιβράδυνση στο 1,6% από 1,7%.

*Οι εξαγωγές θα επιβραδύνουν περαιτέρω στο 4% για το 2025 από 4,2% φέτος ενώ οι εισαγωγές θα σημειώσουν αύξηση κατά 3,6% το 2025 από 3,8% το 2024 περιορίζοντας ελαφρώς την «ψαλίδα» στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.      

Τα μέτρα

Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού περιλαμβάνονται και όλα τα μέτρα τα οποία έχουν ήδη ανακοινωθεί, ύψους 1,45 δισ. ευρώ:

-Αύξηση συντάξεων ανάλογα με την πορεία του πληθωρισμού και του ρυθμού ανάπτυξης. Η αύξηση εκτιμάται κοντά στο 2,5%. 

– Έκτακτη οικονομική ενίσχυση 100-200 ευρώ το Δεκέμβριο σε συνταξιούχους που δεν θα δουν αύξηση στη σύνταξη τους λόγω προσωπικής διαφοράς. Αφορά περίπου 670.000 συνταξιούχους µε συντάξεις έως 1.600 ευρώ, που έχουν προσωπική διαφορά μεγαλύτερη των 10 ευρώ.

– Επιπλέον εντός του Δεκεμβρίου θα καταβληθούν: μία επιπλέον δόση στους δικαιούχους επιδόματος παιδιού του ΟΠΕΚΑ, ενίσχυση 200 ευρώ για δικαιούχους επιδομάτων αναπηρίας του e-ΕΦΚΑ, ενίσχυση 200 ευρώ για δικαιούχους επιδόματος ΑµεΑ του ΟΠΕΚΑ (αφορά περίπου 185.000 άτομα).

Οι ανασφάλιστοι υπερήλικες δικαιούχοι του αντίστοιχου επιδόματος του ΟΠΕΚΑ (περίπου 35.000) θα λάβουν ενίσχυση 200 ευρώ, επιπλέον 50% του μηνιαίου επιδόματος θα λάβουν και οι δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (περίπου 205.000).

-Οριζόντια αύξηση στους μισθούς του Δημοσίου από την 1η Απριλίου ώστε ο εισαγωγικός να µην υπολείπεται του επιπέδου του κατώτατου μισθού.

– Από 1η Απριλίου του 2025 θα τεθεί σε ισχύ ο νέος κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα ο οποίος τώρα ανέρχεται σε 830 ευρώ με ορίζοντα να αυξηθεί στα  950 ευρώ το 2027. Διεύρυνση του επιδόματος επίτευξης στόχων.

-Αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος για τα περιφερειακά πανεπιστήμια από τα 1.500 ευρώ σε 2.000 ευρώ ετησίως και 2.500 σε περίπτωση συγκατοίκησης, από το τρέχον ακαδημαϊκό έτος.

-Αύξηση κατά 20% της αποζημίωσης των νυχτερινών των ένστολων (Αστυνομία, Πυροσβεστική, Λιμενικό, Ένοπλες Δυνάμεις) από 1/1/2025.

-Νέα μείωση 1% στις ασφαλιστικές εισφορές από την αρχή του 2025. Κατά 0,5% από τις εισφορές εργαζομένων και κατά 0,5% από τις εργοδοτικές εισφορές κλάδου Υγείας

-Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες.

-Μονιμοποίηση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο µε την εφαρμογή µμηδενικού συντελεστή από το 2025.

-Τριετής απαλλαγή φόρου εισοδήματος για κενά ακίνητα που θα ενοικιαστούν.

-Απαλλαγή από ΦΠΑ και το 2025 στα νέα κτίρια.

-Απαλλαγή από τον φόρο ασφαλίστρου (15%) συμβολαίων υγείας για παιδιά έως 18 ετών. Φοροαπαλλαγή οικειοθελών παροχών επιχειρήσεων υπέρ νέων γονέων.

-Μείωση ΕΝΦΙΑ κατά 20% για κατοικίες έως 500.000 ευρώ που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές.

-Αυτοτελής φορολόγηση εφημεριών ιατρών ΕΣΥ µε συντελεστή 22%.