Η Χαμάς ετοιμάζεται να απαντήσει θετικά στο σχέδιο του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα, αν και σκοπεύει να ζητήσει τροποποιήσεις σε βασικά σημεία του, σύμφωνα με πηγή που μίλησε στους Times of Israel.
Η απάντηση αναμένεται να δοθεί ακόμη και μέσα στις επόμενες ώρες, με τους διαμεσολαβητές από την Αίγυπτο, το Κατάρ και την Τουρκία να έχουν πραγματοποιήσει εντατικές και εποικοδομητικές συνομιλίες με την ηγεσία της Χαμάς στη Ντόχα.
Το σχέδιο Τραμπ παρουσιάστηκε τη Δευτέρα και έγινε αποδεκτό από τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ενώ σε δηλώσεις του τόνισε ότι το Ισραήλ θα «τελειώσει τη δουλειά» εάν η Χαμάς απορρίψει την πρόταση ή επιβραδύνει την εφαρμογή της.
Οι αλλαγές της Χαμάς και του Νετανιάχου
Η πηγή σημείωσε στην ισραηλινή εφημερίδα ότι οι τροποποιήσεις που θα προτείνει η Χαμάς στοχεύουν στο να μετριάσουν τους όρους που ο Νετανιάχου πρόσθεσε την τελευταία στιγμή, κυρίως σε ό,τι αφορά την απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα και τον αφοπλισμό της Χαμάς.
Ο Νετανιάχου εξασφάλισε αλλαγές που καθυστερούν και περιορίζουν την αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα, ενώ ταυτόχρονα έθεσε αυστηρές προϋποθέσεις για τον αφοπλισμό και την αποστρατιωτικοποίηση της ισλαμιστικής οργάνωσης.
Η πηγή που μίλησε στους Times of Israel ανέφερε ότι το Κατάρ, το οποίο έχει διαδραματίσει καίριο ρόλο, βρίσκεται σε επαφή με τις ΗΠΑ σχετικά με πιθανές τροποποιήσεις. Διπλωμάτης από μία από τις χώρες-μεσολαβητές δήλωσε ότι τόσο η Αίγυπτος όσο και το Κατάρ δυσαρεστήθηκαν με τις αλλαγές που οι ΗΠΑ επέτρεψαν στον Νετανιάχου λίγο πριν την ανακοίνωση του σχεδίου.
Σύμφωνα με το σχέδιο Τραμπ, η Χαμάς καλείται να απελευθερώσει όλους τους ομήρους μέσα σε 72 ώρες, να αφοπλιστεί και να μην έχει κανένα ρόλο στη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας. Σε αντάλλαγμα, θα τερματιστεί ο πόλεμος και ο ισραηλινός στρατός θα αποσυρθεί σταδιακά, με την περιοχή να διοικείται από μια διεθνή δύναμη, αόριστης διάρκειας.
Η ηγεσία της Χαμάς είναι διασπασμένη ανάμεσα στην Κωνσταντινούπολη, τη Ντόχα και τη Γάζα, γεγονός που περιπλέκει τις συζητήσεις για την απάντηση στο σχέδιο. Η Τουρκία και το Κατάρ πιέζουν την οργάνωση να κάνει υποχωρήσεις.
Ανάμεσα στο «κακό και το χειρότερο»
Ο Μκχαϊμάρ Αμπουσάντα, πολιτικός επιστήμονας από τη Γάζα, που εδρεύει στο Κάιρο, τόνισε στον Guardian ότι η Χαμάς πλέον πρέπει να «επιλέξει ανάμεσα στο κακό και το χειρότερο».
Ο Χιου Λόβατ, ανώτερος ερευνητής στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, σχολίασε ότι θα είναι πολύ δύσκολο για τη Χαμάς να αποδεχθεί άνευ όρων τους όρους του σχεδίου. «Αυτό είναι κατανοητό. Το σχέδιο στερείται λεπτομερειών. Αλλά οποιαδήποτε απάντηση διαφορετική από την πλήρη και οριστική αποδοχή θα χρησιμοποιηθεί εναντίον της Χαμάς από το Ισραήλ, την κυβέρνηση Τραμπ και πιθανώς τους Ευρωπαίους», είπε.
«Υπάρχουν διαφορετικές τάσεις μέσα στο κίνημα. Τα στελέχη στη Ντόχα τείνουν να είναι πιο πραγματιστές, ειδικά σε σύγκριση με τη στρατιωτική ηγεσία στη Γάζα. Είναι προφανές ότι χρειάζεται η αποδοχή της στρατιωτικής πτέρυγας και των απλών μαχητών», ανέφερε ο Λόβατ.
Ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν ότι οι εσωτερικές διαφωνίες στη Χαμάς συχνά είναι υπερβολές.
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει πραγματικό χάσμα ανάμεσα στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη και την εξωτερική ηγεσία. Όλοι συμφωνούν στην αντίθεση στον αφοπλισμό, γιατί ο ένοπλος αγώνας είναι τόσο βαθιά ριζωμένος στη φύση και την ταυτότητά τους», δήλωσε ο Μάικλ Μιλστάιν, ειδικός στη Χαμάς από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ.
Πιέσεις
Ο Τραμπ τόνισε την Τρίτη ότι δίνει στη Χαμάς «τρεις ή τέσσερις ημέρες να απαντήσει» και πως υπάρχει ελάχιστο περιθώριο για περαιτέρω διαπραγματεύσεις.
Δεν είναι σαφές αν η Ουάσινγκτον θα δεχθεί να συζητήσει τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, καθώς την τελευταία φορά που η Χαμάς απάντησε με ένα «ναι, αλλά», ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, αρνήθηκε να συνεχίσει τη συζήτηση, αποσύροντας την αμερικανική διαπραγματευτική ομάδα από τη Ντόχα – κίνηση στην οποία ακολούθησε και το Ισραήλ.
Παρ’ όλα αυτά, τόσο η Αίγυπτος όσο και το Κατάρ έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι χρειάζονται κάποιες αλλαγές στο αμερικανικό σχέδιο, ενώ εξακολουθούν να πιέζουν τη Χαμάς να το αποδεχθεί. Την Πέμπτη, οι υπουργοί Εξωτερικών της Αιγύπτου και της Γαλλίας ζήτησαν από τη Χαμάς να αποδεχθεί την πρόταση.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν σχολίασε επίσης ότι το σχέδιο ίσως αποτελεί «ένα φως στο τέλος του τούνελ». Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν-Νοέλ Μπαρό, δήλωσε στο AFP στη Σαουδική Αραβία: «Η Χαμάς φέρει μια πολύ βαριά ευθύνη για την καταστροφή που βιώνουν οι Παλαιστίνιοι. Έχει χάσει. Πρέπει να αποδεχθεί τη δική της παράδοση».
Ωστόσο, το BBC μετέδωσε την Πέμπτη ότι ο ντε φάκτο ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα εξέφρασε στους διαμεσολαβητές την αντίθεσή του στο σχέδιο Τραμπ. Σύμφωνα με την έκθεση, ο Ιζ αλ-Ντιν Χαντάντ, θεωρεί πως το σχέδιο έχει στόχο να τερματίσει την ύπαρξη της Χαμάς, ανεξάρτητα από το αν το αποδεχθεί, και είναι έτοιμος να συνεχίσει να πολεμά το Ισραήλ.
Νωρίτερα, ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς είχε δηλώσει στο Associated Press ότι ορισμένα σημεία του σχεδίου είναι «απαράδεκτα και πρέπει να τροποποιηθούν», χωρίς όμως να διευκρινίσει ποια. Όπως σημείωσε, η επίσημη απάντηση θα δοθεί μόνο έπειτα από διαβουλεύσεις με τις υπόλοιπες παλαιστινιακές οργανώσεις.
Ο ίδιος, μιλώντας ανώνυμα επειδή δεν είχε εξουσιοδότηση να κάνει δηλώσεις στα ΜΜΕ, είπε ότι η Χαμάς έχει ήδη μεταφέρει τις ανησυχίες της στο Κατάρ και την Αίγυπτο.
«Υπάρχουν πολλές τρύπες που πρέπει να καλυφθούν. Χρειαζόμαστε περισσότερες συζητήσεις για την εφαρμογή του, ειδικά σε δύο σημαντικά ζητήματα – τη διακυβέρνηση και τις ρυθμίσεις ασφαλείας», δήλωσε ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών, Μπαντρ Αμπντελατί στο Παρίσι την Πέμπτη. «Υποστηρίζουμε το σχέδιο Τραμπ και το όραμα για τον τερματισμό του πολέμου και πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά».
Ο Αμπντελατί πρόσθεσε ότι το Κατάρ, η Αίγυπτος και η Τουρκία εργάζονται για να πείσουν τη Χαμάς να αποδεχθεί το σχέδιο, προειδοποιώντας ότι η σύγκρουση θα κλιμακωθεί εάν το απορρίψει.
«Εάν η Χαμάς αρνηθεί, τότε θα είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα. Και φυσικά, θα έχουμε περισσότερη κλιμάκωση. Για αυτό καταβάλλουμε εντατικές προσπάθειες ώστε να εφαρμοστεί το σχέδιο και να λάβουμε την έγκριση της Χαμάς», τόνισε.
Παράλληλα, άσκησε σκληρή κριτική στο Ισραήλ, επαναλαμβάνοντας την κατηγορία του ότι διαπράττει «γενοκτονία» στη Γάζα, κάτι που το Ισραήλ απορρίπτει κατηγορηματικά. Τόνισε, όμως, και ότι η Χαμάς πρέπει να κατανοήσει πως «δεν έχει κανέναν ρόλο στην επόμενη ημέρα» του πολέμου.
Το Κατάρ εξακολουθεί να βρίσκεται σε διάλογο για το σχέδιο Τραμπ. Την Τετάρτη, ο σεΐχης Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ-Θάνι συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Τραμπ, επαναλαμβάνοντας την υποστήριξή του στις ειρηνευτικές προσπάθειες.
Σύμφωνα με το ανακοινωθέν της Ντόχας, εξέφρασε επίσης την πεποίθηση ότι οι χώρες που στηρίζουν την πρόταση μπορούν να καταλήξουν σε μια δίκαιη συμφωνία που θα εγγυάται την περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα, ενώ θα προστατεύει τα παλαιστινιακά δικαιώματα.
Παράλληλα, και η παλαιστινιακή ισλαμική Τζιχάντ, που αρχικά είχε απορρίψει το σχέδιο, δείχνει τώρα σημάδια ευελιξίας. Αν και τη Δευτέρα εξέδωσε ανακοίνωση απόρριψης, ο αναπληρωτής επικεφαλής της οργάνωσης, Μοχάμεντ αλ-Χίντι, δήλωσε στο Al Arabiya ότι η ομάδα ζητά «σημαντικές αλλαγές» στο σχέδιο, περιλαμβανομένου ενός σαφούς χρονοδιαγράμματος για την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων που θα συνδέεται με την απελευθέρωση των ομήρων, ένδειξη ότι δεν το απορρίπτει πλέον συνολικά.
