Η αναφυλαξία είναι μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση που μπορεί να αποβεί μοιραία αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα. Χαρακτηρίζεται από αιφνίδια εμφάνιση συμπτωμάτων, όπως δερματικές αντιδράσεις, αναπνευστικά προβλήματα και πτώση αρτηριακής πίεσης.
Η διάγνωση βασίζεται σε συγκεκριμένα κριτήρια, ενώ οι αιτίες περιλαμβάνουν τροφές, δήγματα εντόμων, φάρμακα και άλλους παράγοντες. Η αδρεναλίνη είναι το κύριο φάρμακο για την αντιμετώπιση, και η έγκαιρη χορήγησή της είναι κρίσιμη.
Ασθενείς με ιστορικό αναφυλαξίας πρέπει να έχουν πάντα μαζί τους αυτόματη ένεση αδρεναλίνης.
Πιο αναλυτικά
Η αναφυλαξία αποτελεί μια επικίνδυνη για τη ζωή κατάσταση, καθώς πρόκειται για αλλεργική αντίδραση, που απαιτεί άμεση και ορθή αντιμετώπιση. Συχνά είναι δύσκολο να διαφοροποιηθεί από άλλες παθήσεις, καθώς μπορεί να εμφανίζεται με ποικίλα συμπτώματα.
Η αναφυλαξία για μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση με αιφνίδια έναρξη και πολλά συμπτώματα, η οποία μπορεί να αποβεί μοιραία, όπως δυστυχώς συνέβη με την 28χρονη έγκυο στην Άρτα, με πολλά ερωτήματα να παραμένουν αναπάντητα.
Για τη διάγνωση της πρέπει να ισχύει ένα από τα 3 παρακάτω κριτήρια:
1. Οξεία εμφάνιση ασθένειας (εντός λεπτών ή λίγων ωρών) που περιλαμβάνει βλάβες από το δέρμα, τους βλεννογόνους ή και τα δύο (πχ γενικευμένους
πομφούς, κνησμό, οίδημα χειλέων, γλώσσας κα).
ΚΑΙ τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα:
• Συμπτώματα από το αναπνευστικό (πχ δύσπνοια, συριγμός, βρογχόσπασμος, υποξυγοναιμία κα)
• Πτώση της αρτηριακής πίεσης
Τα συμπτώματα από το δέρμα εμφανίζονται σε περίπου 90% των αναφυλακτικών αντιδράσεων.
2. Τουλάχιστον δύο από τα παρακάτω όταν αυτά εκδηλώνονται μέσα σε λεπτά ή λίγες ώρες μετά από έκθεση του ασθενή σε πιθανό αλλεργιογόνο:
• Συμπτώματα από δέρμα ή βλεννογόνους (πχ γενικευμένους πομφούς, κνησμό, οίδημα χειλέων, γλώσσας κα)
• Αναπνευστικά συμπτώματα (πχ δύσπνοια, συριγμός, βρογχόσπασμος, υποξυγοναιμία κα)
• Πτώση αρτηριακής πίεσης
• Επίμονα συμπτώματα από το γαστρεντερικό (πχ κοιλιακό άλγος, έμετοι κα)
3. Πτώση της αρτηριακής πίεσης μετά από έκθεση σε γνωστό για τον ασθενή αλλεργιογόνο (μετά από λεπτά ή λίγες ώρες)
• Για ενήλικες συστολική ΑΠ <90 mmHg ή πτώση περισσότερο από 30% κάτω από τις συνήθεις τιμές
• Για παιδιά πτώση της συστολικής ΑΠ κάτω από τη φυσιολογική τιμή με βάση την ηλικία
Συμπτώματα και σημεία
• Δέρμα (περίπου 90% των ασθενών)
• Αναπνευστικό (σχεδόν το 70%)
• Γαστρεντερικό (περίπου 40%)
• Καρδιαγγειακό (35%)
Η αναφυλαξία μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους συνδυασμούς από περίπου 40(!) πιθανα συμπτώματα.
Αλλεργικό ή αναφυλακτικό σοκ ονομάζεται η αναφυλακτική αντίδραση όπου υπάρχει πτώση της αρτηριακής πίεσης.
Η αναφυλαξία μπορεί να είναι ήπια και να αποδράμει αυτόματα λόγω της ενδογενούς παραγωγής διαμεσολαβητών (πχ αδρεναλίνης)
• Συνήθως οι σοβαρότερες αντιδράσεις εκδηλώνονται σε σύντομο χρόνο μετά την έκθεση στο αλλεργιογόνο (έως δύο ώρες)
• Ένα ποσοστό ασθενών με αναφυλαξία (σχεδόν 20%) παρουσιάζει υποτροπή των συμπτωμάτων συνήθως μέσα σε 8 ώρες από το πρώτο επεισόδιο (διφασική αναφυλαξία), γι΄αυτό πάντα οι ασθενείς με αναφυλαξία πρέπει να παρακολουθούνται.
Αίτια αναφυλαξίας
• Τροφές: ξηροί καρποί, θαλασσινά, αυγό, γάλα
• Δήγματα εντόμων
• Φυσικό lattex
• Φάρμακα: β-λακταμικά αντιβιοτικά κα
• Βιολογικοί παράγοντες: εμβόλια, ορμόνες
• Συστατικά τροφών: καρυκεύματα, χρωστικές κα
• Φυσικοί παράγοντες: άσκηση, ψύχος, έκθεση στον ήλιο κα
• Αλκοόλ
Πώς αντιμετωπίζεται
Το κύριο φάρμακο αντιμετώπισης της αναφυλαξίας είναι η αδρεναλίνη.
Η έγκαιρη χορήγηση της αδρεναλίνης είναι καθοριστική για το αποτέλεσμα.
Να σημειωθεί ότι ο μέσος χρόνος από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι την ανακοπή σε μια μελέτη σε ασθενείς που πέθαναν ήταν λιγότερο από 30 λεπτά.
Οι ασθενείς που έχουν ιστορικό αναφυλαξίας πρέπει να φέρουν αυτόματη ένεση αδρεναλίνης που κάνουν οι ίδιοι σε περίπτωση νέου επεισοδίου.
Πηγή: iatropedia
