Στην Αρχαία Αθήνα, η θέση της γυναίκας ήταν αυστηρά περιορισμένη λόγω της πατριαρχικής δομής της κοινωνίας.
Οι Αθηναίες δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα, δεν μπορούσαν να κατέχουν ιδιοκτησία και η ζωή τους ήταν υπό την κηδεμονία ανδρών, αρχικά του πατέρα και στη συνέχεια του συζύγου.
Ο ρόλος τους περιοριζόταν στη φροντίδα του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών, ενώ δεν συμμετείχαν στην κοινωνική ζωή, εκτός από θρησκευτικές τελετές.
Αντίθετα, οι εταίρες, που συχνά ήταν μορφωμένες, είχαν μεγαλύτερη ελευθερία και μπορούσαν να συμμετέχουν σε κοινωνικές εκδηλώσεις, προκαλώντας θαυμασμό και αντιδράσεις.
Με την πάροδο του χρόνου, η ύπαρξη μορφωμένων γυναικών άρχισε να αλλάζει τις αντιλήψεις, οδηγώντας σε μια αργή αναγνώριση της αξίας της γυναικείας εκπαίδευσης.
Πιο αναλυτικά
Ποια ήταν θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα; Η πατριαρχική κοινωνία της εποχής είχε πολλές ελευθερίες για στους άντρες και περιόριζε σε μεγάλο βαθμό τον ρόλο της γυναίκας. Σε αντίθεση με τη Σπάρτη, στην Αρχαία Αθήνα η γυναίκες ήταν κλεισμένες στο σπίτι και δεν συμμετείχαν στη κοινωνική ζωή.
Η Αθηναία δεν είχε πολιτικά δικαιώματα, δεν είχε το δικαίωμα να κατέχει ιδιοκτησία και στο μόνο γεγονός που συμμετείχε ήταν οι θρησκευτικές τελετές. Σε όλη της τη ζωή βρισκόταν υπό τη κηδεμονία του πατέρα και αφότου παντρευόταν, υπό τη κηδεμονία του συζύγου.
Ακόμα και εάν πέθαινε ο σύζυγος δεν ελευθερωνόταν. Την κηδεμονία της αναλάμβανε το πιο κοντινό αρσενικό μέλος της οικογένειας.
Η επιλογή του γαμπρού γινόταν από τον πατέρα και σκοπός του γάμου ήταν η τεκνοποίηση. Στην αρχαία Αθήνα η γυναίκα μπορούσε να παντρευτεί από την ηλικία των δεκαπέντε, τον θείο ή άλλον συγγενή της, εκτός από αδερφό που προερχόταν από την ίδια μητέρα.
Οι ασχολίες των γυναικών περιοριζόταν στην παρακολούθηση του υπηρετικού προσωπικού, τη φροντίδα του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών. Στο μεγάλωμα των αγοριών όμως, δεν είχαν λόγο καθώς μετά τα εφτά του χρόνια, το αγόρι απομακρυνόταν από τη μητέρα για να μην επηρεαστεί από την ατμόσφαιρα του γυναικωνίτη.
Η μητέρα αναλάμβανε να αναθρέψει τις κόρες και να τους μεταλαμπαδεύσει όλες τις αρετές της σωστής Αθηναίας. Να υποτάσσεται δηλαδή στον σύζυγο να έχει διακριτική παρουσία και να μην προκαλεί το ανδρικό φύλο. Παλλακίδες «Έχουμε τις παλλακίδες για την απόλαυση και τις συζύγους για να μας δίνουν νόμιμα τέκνα και να είναι πιστοί φύλακες του οίκου», η φράση του Αθηναίου ρήτορα περικλείει με απόλυτο τρόπο τις απόψεις που κυριαρχούσαν στην αγορά της Αθήνας για τις γυναίκες.
H πιο γνωστή εταίρα που εξόργιζε τους Αθηναίους, σε σημείο που πίστευαν ότι εξαιτίας της κηρύχτηκε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, ήταν η Ασπασία του Περικλή. Ο Περικλής για χάρη της χώρισε τη νόμιμη σύζυγό του και όλοι τη μισούσαν, γιατί θεωρούσαν ότι τον επηρέαζε αρνητικά. Οι παλλακίδες προερχόταν από τους μετοίκους ή τις αγόραζαν ως δούλες στα σκλαβοπάζαρα. Οι «αγοραίες» γυναίκες, σε αντίθεση με τις συζύγους και τις κόρες των Αθηναίων, κυκλοφορούσαν ελεύθερα στην αγορά και συμμετείχαν στα συμπόσια.
Είχαν τη δυνατότητα να μάθουν μουσική και χορό και να γνωρίσουν σπουδαίους σοφιστές και φιλοσόφους.
Οι Αθηναίοι γοητευόταν από την ευφυΐα και το πνεύμα των εταίρων, αν διέθεταν αυτά τα προσόντα και πολύ συχνά έκαναν κανονικό δεσμό μαζί τους. Οι νόμιμες σύζυγοι κατά τη διάρκεια της ζωής τους δεν μορφωνόταν και δεν μπορούσαν να συζητήσουν για φιλοσοφία, πολιτική και τέχνες, θέματα που απασχολούσαν τους άντρες.
Σταδιακά, η ύπαρξη μορφωμένων γυναικών έκανε τους Αθηναίους να καταλάβουν ότι οι γυναίκες δεν ήταν κατώτερες λόγω φύλου, αλλά επειδή τους στερούσαν την εκπαίδευση.
Μετά τον 5ο αι., πολλοί ποιητές αρχίζουν να παρουσιάζουν στα έργα τους γυναίκες με έντονη προσωπικότητα, με πρόδρομους τον Πλάτωνα και τον Σωκράτη.
Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr
Συνοπτικά
- Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα ήταν αυστηρά περιορισμένη λόγω της πατριαρχικής κοινωνίας, χωρίς πολιτικά δικαιώματα και ιδιοκτησία.
- Οι γυναίκες περιορίζονταν στη φροντίδα του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών, ενώ συμμετείχαν μόνο σε θρησκευτικές τελετές.
- Οι εταίρες, σε αντίθεση, είχαν μεγαλύτερη ελευθερία, συμμετείχαν σε κοινωνικές εκδηλώσεις και προκαλούσαν θαυμασμό και αντιδράσεις.
- Η ύπαρξη μορφωμένων γυναικών άρχισε να αλλάζει τις αντιλήψεις, οδηγώντας σε αναγνώριση της αξίας της γυναικείας εκπαίδευσης.