Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών απέρριψε την αίτηση 400 και πλέον πιστών που ζητούσαν την απαγόρευση της έκθεσης «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου» στην Εθνική Πινακοθήκη, επικαλούμενοι ότι τα έργα τέχνης προσβάλλουν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις και ενδέχεται να προκαλέσουν μίσος και βία. Το δικαστήριο έκρινε ότι δεν υπήρχε επείγουσα ανάγκη για την έκδοση προσωρινής διαταγής, καθώς δεν τεκμηριώθηκε επικείμενος κίνδυνος. Η Εθνική Πινακοθήκη και το Υπουργείο Πολιτισμού υποστήριξαν ότι η έκθεση παρουσιάζει σύγχρονα έργα τέχνης με καλλιτεχνική πρόθεση και ότι η ελευθερία της τέχνης προστατεύεται από το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ.
Πιο αναλυτικά
Το Δικαστήριο απέρριψε την αίτηση κατά της Εθνικής Πινακοθήκης και της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη για την έκθεση «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου». Τα ασφαλιστικά μέτρα υπέγραφαν 400 και πλέον πιστοί, ζητώντας να απαγορευτεί η έκθεση.
Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών απέρριψε την Πέμπτη (18.09.2025) την αίτηση των 400 και πλέον πιστών κατά της Εθνικής Πινακοθήκης και της υπουργού Πολιτισμού, με την οποία ζητούσαν να εκδοθεί προσωρινή διαταγή που να απαγορεύει την έκθεση «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου» και να τοποθετηθεί πινακίδα στον χώρο της έκθεσης που να προειδοποιεί τους επισκέπτες για το ενδεχόμενο προσβολής της προσωπικότητάς τους.
Όπως αναφέρει ανακοίνωση της Εθνικής Πινακοθήκης, «το Δικαστήριο, με την από 17.09.2025 απόφασή του απέρριψε την ως άνω αίτηση, προεχόντως, λόγω μη πιθανολόγησης των προϋποθέσεων του επικείμενου κινδύνου που πρέπει να αποτραπεί και της επείγουσας περίπτωσης, που πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί, με τη λήψη των αιτούμενων μέτρων, αναφορικά με το πρόσωπο των αιτούντων».
Ακολουθεί ολόκληρη η ανακοίνωση της Εθνικής Πινακοθήκης:
«Την 15.09.2025 συζητήθηκε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, αίτηση 400 και πλέον πιστών κατά της Εθνικής Πινακοθήκης και της Υπουργού Πολιτισμού, με την οποία ζήτησαν να εκδοθεί προσωρινή διαταγή που να απαγορεύει την έκθεση υπό την ονομασία Η Σαγήνη του Αλλόκοτου, που φιλοξενείται στην Εθνική Πινακοθήκη από 22.01.2025 και επικουρικά να τοποθετηθεί πινακίδα στο χώρο της έκθεσης που να προειδοποιεί τους επισκέπτες για το ενδεχόμενο προσβολής της προσωπικότητάς τους. Ως λόγος λήψης των αιτηθέντων ασφαλιστικών μέτρων, προβλήθηκε από την πλευρά των αιτούντων ότι τα εκτιθέμενα στην Εθνική Πινακοθήκη έργα τέχνης είναι βλάσφημα, προσβάλλουν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις και είναι άμεσος ο κίνδυνος πρόκλησης μίσους και βίας. Παρών στη δίκη ήταν και ο πρώην βουλευτής της Νίκης Νικόλαος Παπαδόπουλος, ο οποίος εξετάσθηκε ως μάρτυρας των αιτούντων.
Η Εθνική Πινακοθήκη και το ΥΠΠΟ υποστήριξαν ότι η έκθεση υπό την ονομασία Η Σαγήνη του Αλλόκοτου, που φιλοξενείται στην Εθνική Πινακοθήκη, από τις 22 Ιανουαρίου 2025, παρουσιάζει σύγχρονα έργα τέχνης, δεν προτρέπει σε μίσος ή προσβολή ομάδων, και η παρουσίαση γίνεται με σαφή καλλιτεχνική πρόθεση και τεκμηρίωση. Η ελευθερία της τέχνης προστατεύεται από το άρθρο 16 παρ. 1 του Συντάγματος, καθώς και από το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ. Οποιαδήποτε παρέμβαση σε καλλιτεχνική έκφραση απαιτεί ιδιαίτερα αυστηρή στάθμιση, ειδικά όταν δεν υφίσταται προφανής πρόκληση βίας ή μίσους. Η απλή ενόχληση ή προσωπική αντίρρηση ακόμη και προσβολής από έργο τέχνης δεν αρκεί για να θεμελιώσει δικαίωμα απαγόρευσής του. Μόνο αν πρόκειται για προσβολή της αξίας του ανθρώπου κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 του Συντάγματος ή αντίθεσης στους γενικούς νόμους ή σε άλλες διατάξεις του Συντάγματος μπορεί να θεμελιωθεί δικαίωμα απαγόρευσής του. Ουδεμία επείγουσα ή αιφνίδια ανάγκη συντρέχει, όπως απαιτεί ο νόμος για τη λήψη προσωρινής διαταγής ούτε επικαλέστηκαν οι αιτούντες κάποιο αιφνίδιο γεγονός που να δημιουργεί κατεπείγουσα ανάγκη για προστασία.
Το Δικαστήριο, με την από 17.09.2025 απόφασή του απέρριψε την ως άνω αίτηση, προεχόντως, λόγω μη πιθανολόγησης των προϋποθέσεων του επικείμενου κινδύνου που πρέπει να αποτραπεί και της επείγουσας περίπτωσης, που πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί, με τη λήψη των αιτούμενων μέτρων, αναφορικά με το πρόσωπο των αιτούντων».
Συνοπτικά
- Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών απέρριψε την αίτηση 400 πιστών για την απαγόρευση της έκθεσης «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου» στην Εθνική Πινακοθήκη.
- Το δικαστήριο έκρινε ότι δεν υπήρχε επείγουσα ανάγκη ή επικείμενος κίνδυνος που να απαιτεί την έκδοση προσωρινής διαταγής.
- Η Εθνική Πινακοθήκη και το Υπουργείο Πολιτισμού τόνισαν ότι η έκθεση παρουσιάζει σύγχρονα έργα τέχνης χωρίς πρόθεση πρόκλησης μίσους.
- Η ελευθερία της τέχνης προστατεύεται από το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ, και η απλή ενόχληση δεν αρκεί για την απαγόρευση ενός έργου τέχνης.
