Ένα μικρό τραπέζι, μια γλάστρα με βασιλικό, πέντε παιδιά και δύο δασκάλες. Στη μικρή Ψέριμο, απέναντι από την Κάλυμνο στα Δωδεκάνησα, το δημοτικό σχολείο λειτούργησε ξανά σχεδόν δύο δεκαετίες μετά, μετατρεπόμενο σε σύμβολο αντίστασης και αισιοδοξίας για την τοπική κοινωνία.

Την Πέμπτη (11.09.2025), ο αγιασμός σήμανε την επαναλειτουργία του μοναδικού δημοτικού σχολείου της Ψερίμου, στα Δωδεκάνησα, που ήταν κλειστό για 17 χρόνια. Γύρω από τους μαθητές και τη δασκάλα τους, Αθηνά Σχοινά, συγκεντρώθηκαν εκπαιδευτικοί από την Κάλυμνο για να δείξουν τη στήριξή τους, αλλά και παραθεριστές που παρέμειναν στο νησί με τα παιδιά τους. «Ήταν πολύ συγκινητικό», δήλωσε η εκπαιδευτικός στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Κατάγεται από τη Λέρο και υπηρέτησε ως αναπληρώτρια στην Κάλυμνο τα δύο προηγούμενα χρόνια. Φέτος, η Αθηνά Σχοινά διορίστηκε μόνιμη, όμως η τοποθέτησή της στο μικρό νησί των 25 κατοίκων αποτέλεσε έκπληξη: «Στην αρχή ήταν σοκ, ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα όταν έμαθα πού θα διοριστώ», λέει. Σύντομα όμως το αρχικό ξάφνιασμα έδωσε τη θέση του στη χαρά και την πεποίθηση ότι υπηρετεί κάτι μεγαλύτερο: «Οι οικογένειες με αγκάλιασαν, τα παιδιά έχουν όρεξη για μάθηση και μεγάλο σεβασμό για τον δάσκαλο. Είναι πραγματικοί ήρωες που κρατούν το νησί ζωντανό».

Μια πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς στα απομονωμένα νησιά

Η καθημερινότητα στην Ψέριμο μόνο εύκολη δεν είναι. Τον χειμώνα, το νησί απομονώνεται, όλα τα καταστήματα κλείνουν και η μοναξιά βαραίνει. «Η απομόνωση είναι δύσκολη, γι’ αυτό και έχουμε τακτική επικοινωνία με τους εκπαιδευτικούς», εξηγεί ο Χαράλαμπος Ψαράς, αναπληρωτής Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Νοτίου Αιγαίου. Για τον ίδιο, «η ανθεκτικότητα είναι η πιο σημαντική δεξιότητα που πρέπει να αναπτύξει ένας εκπαιδευτικός σε μια τέτοια θέση» και οι αρχές δηλώνουν έτοιμες να τους στηρίξουν.

Η επαναλειτουργία του σχολείου χαρακτηρίζεται «ιστορικό γεγονός». Σήμερα, η σχολική κοινότητα αριθμεί πέντε παιδιά: τρία στο νηπιαγωγείο και δύο στο δημοτικό. «Ελπίζουμε ότι περισσότερες οικογένειες θα επιστρέψουν, ώστε να δημιουργηθούν στο μέλλον και γυμνασιακές τάξεις», σημειώνει ο κ. Ψαράς. Η λειτουργία σχολείου και η παρουσία γιατρού στο νησί δημιουργούν αίσθημα ασφάλειας και ενθαρρύνουν ορισμένους να γυρίσουν μόνιμα.

Ένα ζωτικό διακύβευμα για τα μικρά νησιά

Η Ψέριμος δεν είναι η μόνη περίπτωση. Στα Δωδεκάνησα, αρκετά δυσπρόσιτα νησιά διατηρούν τα σχολεία τους ανοιχτά παρά τον ελάχιστο αριθμό μαθητών. Στην Τέλενδο, υπάρχει μόλις ένας μαθητής στο δημοτικό. Στο Αγαθονήσι, δύο παιδιά φοιτούν στο νηπιαγωγείο, δύο στο δημοτικό και τρία στο γυμνάσιο-λύκειο. Στην Κάρπαθο, στο Διαφάνι λειτουργούν νηπιαγωγείο και δημοτικό, ενώ στον Όλυμπο γυμνάσιο με λυκειακές τάξεις.

«Τα κρατάμε ανοιχτά με υπερηφάνεια», τονίζει ο Χαράλαμπος Ψαράς. «Εκεί όπου ανάβει η γνώση, φωτίζει το μέλλον των κοινοτήτων». Η πρόσφατη παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας στον αγιασμό της Τελένδου υπογραμμίζει τη σημασία που δίνει η Πολιτεία στην εκπαίδευση ακόμη και στα πιο απομονωμένα νησιά.