Σε πλέον κρίσιμη καμπή εισέρχονται το επόμενο διάστημα οι συζητήσεις Ελλάδας – Ιταλίας για να αποκτήσει το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό δύο μεταχειρισμένες φρεγάτες τύπου FREMM κλάσης Bergamini.

Στόχος είναι η υπογραφή της πρώτης διακρατικής συμφωνίας ακόμα και μέσα 2025, η οποία θα αφορά την αυτοψία των πλοίων, την οικονομική διαπραγμάτευση για τον οπλισμό και την υποστήριξη, αλλά και τη διαμόρφωση της τελικής εικόνας του προγράμματος για τις ιταλικές φρεγάτες που έχει βάλει στο στόχαστρο το Πολεμικό Ναυτικό.

Η συμφωνία αυτή, εφόσον ολοκληρωθεί, δεν θα αποτελέσει απλώς μια ενίσχυση του Στόλου με δύο σύγχρονες μονάδες.

Θα σηματοδοτήσει μια νέα στρατηγική συνεργασία με την Ιταλία, θα επηρεάσει την ισορροπία δυνάμεων στη Μεσόγειο και θα καθορίσει το ναυτικό δόγμα της χώρας μέχρι τα μέσα της επόμενης δεκαετίας, με δεδομένη και την απόκτηση των γαλλικών φρεγατών FDI.

Η πρώτη διακρατική συμφωνία – Μη δεσμευτική αλλά καθοριστική

Το πρώτο βήμα που αναμένεται μέσα στους επόμενους μήνες είναι η υπογραφή μιας μη δεσμευτικής διακρατικής συμφωνίας. Πρόκειται για έγγραφο που δεν θα περιλαμβάνει οριστικό τίμημα ούτε τελικές δεσμεύσεις, αλλά θα καθορίζει το πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.

Για την Αθήνα, η συμφωνία αυτή είναι ζωτικής σημασίας. Αφενός διασφαλίζει το πολιτικό υπόβαθρο της συζήτησης, αφετέρου ανοίγει τον δρόμο ώστε να γίνουν τα ουσιαστικά βήματα: αυτοψία των πλοίων, τεχνική αξιολόγηση, οικονομική διαπραγμάτευση.

Το Πολεμικό Ναυτικό έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να κινηθεί «στα τυφλά». Θέλει να γνωρίζει σε ποια ακριβώς κατάσταση βρίσκονται οι φρεγάτες, τι θα χρειαστεί σε επίπεδο συντήρησης, και σε ποια διαμόρφωση θα παραδοθούν στην Ελλάδα.

Η αυτοψία και η Σούδα στο προσκήνιο

Η πρώτη επιθεώρηση θα γίνει στη φρεγάτα F-590 Carlo Bergamini, πλοίο γενικής χρήσης. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, στόχος είναι το πλοίο να καταπλεύσει στη Ναυτική Βάση Σούδας σε αποστολή στη Μεσόγειο, δίνοντας την ευκαιρία σε ελληνική ομάδα ειδικών να πραγματοποιήσει πλήρη τεχνικό έλεγχο.

Η αποστολή θα περιλαμβάνει αξιωματικούς μηχανικούς, ειδικούς ηλεκτρονικών και οπλικών συστημάτων, στελέχη επιχειρησιακών διευθύνσεων.

Ο έλεγχος θα αφορά μηχανές, συστήματα πρόωσης, ηλεκτρονικά, ραντάρ, όπλα, συντήρηση και καταπόνηση υλικών. Αντίστοιχη διαδικασία αναμένεται να ακολουθηθεί και για τη δεύτερη φρεγάτα, F-591 Virginio Fasan, είτε στη Σούδα είτε σε ιταλικό λιμάνι ή ναύσταθμο.

Η Σούδα δεν επιλέχθηκε τυχαία. Εκτός από το ότι διευκολύνει την αυτοψία, στέλνει και το μήνυμα ότι η Ελλάδα θέλει διαφάνεια και σοβαρότητα σε κάθε βήμα.

Τα χαρακτηριστικά των φρεγατών Bergamini

Οι φρεγάτες FREMM κλάσης Bergamini θεωρούνται από τις πιο επιτυχημένες ευρωπαϊκές σχεδιάσεις των τελευταίων 20 ετών. Συνδυάζουν μεγάλη αυτονομία, προηγμένα ραντάρ, ισχυρό οπλισμό και πλήρη δικτυοκεντρική αρχιτεκτονική. Έχουν:

• Μήκος: 144 μέτρα.
• Πλάτος: 20 μέτρα.
• Εκτόπισμα: 6.700 τόνοι.
• Πλήρωμα: 145 άτομα (με δυνατότητα επιπλέον 20 για ειδικές αποστολές).
• Σύστημα πρόωσης: CODLAG (Combined Diesel-Electric and Gas) με μία τουρμπίνα General Electric LM2500 και τέσσερις ηλεκτροκινητήρες.
• Ταχύτητα: άνω των 27 κόμβων.
• Αυτονομία: 6.000 ναυτικά μίλια με 15 κόμβους.

Οι φρεγάτες αυτές διαθέτουν προηγμένους αισθητήρες και συστήματα μάχης:

• Ραντάρ AESA KRONOS Grand Naval (4 σταθερές κεραίες AESA, δυνατότητα παρακολούθησης >300 στόχων σε αποστάσεις >250 χλμ).
• Σόναρ γάστρας και συρόμενο CAPTAS-4 (στην ASW έκδοση Fasan).
• Σύστημα διαχείρισης μάχης ATHENA (21 σταθμοί εργασίας, πλήρης δικτυοκεντρική λειτουργία).
• Συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου Elettronica RESM/CESM.
• Δορυφορικές επικοινωνίες SATCOM, Link 11/16/22.

Ο εξοπλισμός των φρεγατών κλάσης Bergamini GP περιλαμβάνει:

• Πυροβόλο OTO Melara 127/64 LW Vulcano (με κατευθυνόμενα βλήματα Vulcano ER – ακρίβεια έως 100 χιλιόμετρα).
• Δύο πυροβόλα OTO 76/62 Super Rapid STRALES (κατευθυνόμενα βλήματα DART για αντιπυραυλική άμυνα).
• Σύστημα κάθετης εκτόξευσης Sylver A50 με 16 κελιά για ASTER 15/30 (μέγιστο βεληνεκές 120 χιλιόμετρα).
• Αντιαεροπορικοί πύραυλοι SAAM-ESD.
• Αντιπλοϊκοί πύραυλοι Teseo/Otomat Mk2A (πιθανή αντικατάσταση με Exocet).
• Τορπιλοσωλήνες 324 χιλιοστών για τορπίλες τύπου MU90.
• Ελικοδρόμιο για 2 ελικόπτερα NH90 ή MH-60R.

Ο εξοπλισμός των φρεγατών κλάσης Bergamini για ανθυποβρυχιακό πόλεμο (Virginio Fasan) περιλαμβάνει:

• Πυροβόλο OTO Melara 76/62 STRALES.
• Δεύτερο πυροβόλο OTO 76/62 STRALES στη θέση του 127 χιλιοστών.
• VLS Sylver A50 με Aster 15/30.
• Αντιπλοϊκοί πύραυλοι τύπου Teseo.
• Τορπιλοσωλήνες MU90.
• Συστήματα ECM ενισχυμένα.
• CAPTAS-4 σόναρ (υψηλής απόδοσης στον ανθυποβρυχιακό αγώνα).

Στόχος η υπεροχή έναντι τουρκικών ναυπηγικών προγραμμάτων

Οι Bergamini προσφέρουν στο Πολεμικό Ναυτικό δυνατότητες και μαζί με τις FDI υπερτερούν ξεκάθαρα των τουρκικών αντιτορπιλικών κλάσης TF-2000 που βρίσκονται ακόμη υπό ανάπτυξη. Τα πλεονεκτήματα είναι:

1. Δικτυοκεντρική επιχειρησιακή εικόνα μέσω ATHENA και Link 22.
2. Ραντάρ AESA πολλαπλής αποστολής, με δυνατότητα ταυτόχρονης καθοδήγησης πυραύλων και έγκαιρης προειδοποίησης.
3. Ανθυποβρυχιακές δυνατότητες CAPTAS-4, που θεωρούνται κορυφαίες παγκοσμίως.
4. Οπλισμός Aster 30 με ικανότητα αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής.
5. Ενσωμάτωση κατευθυνόμενων πυρομαχικών Vulcano, που δίνουν νέα διάσταση στη ναυτική υποστήριξη ξηράς.

Το οικονομικό σκέλος 

Το κόστος των δύο πλοίων ως πλατφόρμες εκτιμάται γύρω στα 480 εκατομμύρια ευρώ. Όμως το τελικό πακέτο θα εξαρτηθεί από:

• τον αριθμό και τον τύπο των πυραύλων Aster 30,
• την πιθανή αντικατάσταση Teseo με Exocet ή Harpoon,
• την ενσωμάτωση CIWS (Phalanx ή RAM),
• τα πυρομαχικά Vulcano,
• τα προγράμματα εκπαίδευσης και τεχνικής υποστήριξης.

Συνολικά, το πακέτο όπως εκτιμάται θα μπορούσε να φτάσει ακόμα και έως 1 δισ. ευρώ, αν επιλεγεί πλήρης οπλικός φόρτος και πλήρης υποστήριξη. Η ελληνική πλευρά, ωστόσο, δείχνει διάθεση για εξορθολογισμό και συμπίεση του τελικού κόστους αρκετά χαμηλότερα. Και αυτό είναι ένα από τα ζητούμενα της διαπραγμάτευσης.

Η πρόσφατη απόφαση της Ιταλίας να εκσυγχρονίσει τις FREMM μέσω της συμφωνίας TLSM 2 με την OCCAR και την Orizzonte Sistemi Navali, δημιουργεί ερωτήματα.

Αν οι Carlo Bergamini και Virginio Fasan συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα, ενδέχεται να καθυστερήσει η παράδοσή τους ή να αναπροσαρμοστεί το κόστος. Αν δεν συμπεριληφθούν, η Ιταλία θα έχει δύο πλοία εκτός προγράμματος, τα οποία μπορεί να αποδεσμευτούν πιο γρήγορα αλλά πιθανότατα με αυξημένες ανάγκες υποστήριξης.

Η γεωπολιτική διάσταση – Ελλάδα και Ιταλία στον ίδιο άξονα

Η συμφωνία για τις Bergamini ξεπερνά το επίπεδο μιας αγοράς πλοίων. Δημιουργεί έναν άξονα συνεργασίας Ελλάδας – Ιταλίας στη Μεσόγειο αν και η Ρώμη κρατά ανοιχτό τον δίαυλο και με την Άγκυρα, με την ελληνική πλευρά να στοχεύει στην απόκτηση ακόμη δύο μεταχειρισμένων Bergamini τα επόμενα χρόνια.

Η συνεργασία αυτή θα έχει και βιομηχανική διάσταση, καθώς η Fincantieri βλέπει τα ελληνικά ναυπηγεία ως πιθανό εταίρο σε έργα συντήρησης και μελλοντικές ναυπηγήσεις.

Η στρατηγική του ΓΕΝ είναι ξεκάθαρη: έως το 2035 ο Στόλος να διαθέτει 12 κύριες μονάδες επιφανείας:

• 4 φρεγάτες Belharra,
• 4 φρεγάτες Bergamini,
• 4 εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ 200HN.

Ένας τέτοιος στόλος θα μπορεί να επιχειρεί ταυτόχρονα σε Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειο και Ιόνιο, ενώ θα έχει τη δυνατότητα να παρέχει αντιαεροπορική ομπρέλα περιοχής και να εκτελεί ανθυποβρυχιακές επιχειρήσεις υψηλής έντασης.

Τα επόμενα βήματα

Το χρονοδιάγραμμα είναι συγκεκριμένο:

1. Υπογραφή μη δεσμευτικής διακρατικής συμφωνίας.
2. Αυτοψία – επιθεώρηση πλοίων.
3. Οικονομοτεχνική διαπραγμάτευση.
4. Καθορισμός τελικής διαμόρφωσης.
5. Υπογραφή δεσμευτικής συμφωνίας.
6. Παράδοση πλοίων – πιθανότατα το 2029, με option για δύο ακόμη στις αρχές της επόμενης δεκαετίας.

Οι φρεγάτες Bergamini, όπως εκτιμά το Ναυτικό Επιτελείο, αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία για το Πολεμικό Ναυτικό να αποκτήσει δύο υπερσύγχρονες μονάδες με ικανότητες που μέχρι σήμερα δεν διαθέτει και μαζί με τις FDI αλλά και τις αναβαθμισμένες MEKO να αποτελέσουν την «ραχοκοκαλιά» του Στόλου.

Η επιτυχία της διαπραγμάτευσης θα κριθεί όχι μόνο στο κόστος, αλλά στη δυνατότητα να διαμορφωθεί ένα ολοκληρωμένο πακέτο που θα ενισχύσει τον Στόλο, θα ενδυναμώσει τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας και θα ανοίξει νέους δρόμους συνεργασίας με την Ιταλία.

Σε μια περίοδο όπου η τουρκική απειλή παραμένει ορατή και οι ισορροπίες στη Μεσόγειο είναι εύθραυστες, η απόκτηση των Bergamini μπορεί να εξελιχθεί σε μια από τις πιο στρατηγικές κινήσεις της τελευταίας εικοσαετίας για την ελληνική αποτροπή.

Πηγή: OnAlert.gr – Ρεπορτάζ: Κώστας Σαρικάς