Το Ισραήλ ετοιμάζεται να πραγματοποιήσει την πρώτη παγκοσμίως μεταμόσχευση ανθρώπινου νωτιαίου μυελού χρησιμοποιώντας τα ίδια τα κύτταρα του ασθενούς, μια ιατρική ανακάλυψη που θα μπορούσε να επιτρέψει σε παραπληγικούς ασθενείς να σταθούν και να περπατήσουν ξανά, ανακοίνωσε την Τετάρτη το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ.

Η επέμβαση, η οποία αναμένεται να γίνει τους επόμενους μήνες, θα πραγματοποιηθεί στο Ισραήλ και σηματοδοτεί ένα ιστορικό ορόσημο στην αναγεννητική ιατρική, σύμφωνα με δημοσίευμα της Jerusalem Post.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότεροι από 15 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με τραυματισμούς στον νωτιαίο μυελό, με την πλειοψηφία να προέρχεται από τραυματικά αίτια όπως πτώσεις, τροχαία ατυχήματα και βία.

Προς το παρόν, οι τραυματισμοί του νωτιαίου μυελού δεν μπορούν να θεραπευτούν πλήρως, επομένως η θεραπεία επικεντρώνεται στη σταθεροποίηση του ασθενούς, την πρόληψη περαιτέρω ζημιών και τη μεγιστοποίηση της λειτουργικότητας. Η επείγουσα φροντίδα περιλαμβάνει συχνά την ακινητοποίηση της σπονδυλικής στήλης, τη μείωση της φλεγμονής και σε ορισμένες περιπτώσεις τη χειρουργική επέμβαση για αποκατάσταση καταγμάτων ή ανακούφιση από πίεση. Η αποκατάσταση περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία και εργοθεραπεία, καθώς και βοηθήματα όπως αναπηρικά αμαξίδια και νάρθηκες. Αν και διερευνώνται πειραματικές θεραπείες – συμπεριλαμβανομένων βλαστοκυττάρων και ρομποτικών συσκευών – καμία θεραπεία δεν έχει αποδείξει ακόμα ότι μπορεί να αποκαταστήσει πλήρως τη λειτουργία του νωτιαίου μυελού.

Οι τραυματισμοί του νωτιαίου μυελού είναι ένας από τους λίγους τραυματισμούς στον άνθρωπο όπου το σώμα δεν μπορεί να επουλωθεί φυσικά, και ο ιστός είναι τόσο δομικά περίπλοκος όσο και εξαιρετικά ευαίσθητος.

«Ο νωτιαίος μυελός μεταδίδει ηλεκτρικά σήματα από τον εγκέφαλο σε όλα τα μέρη του σώματος. Όταν διακοπεί από τραύμα – όπως τροχαίο ατύχημα, πτώση ή τραύμα μάχης – η αλυσίδα διακόπτεται. Σκεφτείτε ένα ηλεκτρικό καλώδιο που έχει κοπεί: όταν τα δύο άκρα δεν έρχονται πλέον σε επαφή, το σήμα δεν μπορεί να περάσει και ο ασθενής παραμένει παράλυτος κάτω από το σημείο του τραυματισμού», εξήγησε ο καθηγητής Ταλ Ντβίρ, επικεφαλής του Κέντρου Αναγεννητικής Βιοτεχνολογίας Σαγκόλ και του Κέντρου Νανοτεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, ο οποίος ηγείται της προσπάθειας. Ο Ντβίρ είναι επίσης ο επικεφαλής επιστήμονας της Matricelf, της ισραηλινής βιοτεχνολογικής εταιρείας που εμπορευματοποιεί την τεχνολογία.

Σε αντίθεση με άλλους ιστούς, οι νευρώνες του νωτιαίου μυελού δεν μπορούν να αναγεννηθούν φυσικά, και με την πάροδο του χρόνου, ο ουλώδης ιστός εμποδίζει τα εναπομείναντα σήματα. Η νέα διαδικασία στοχεύει στην αντικατάσταση του κατεστραμμένου τμήματος με εργαστηριακά καλλιεργημένο νωτιαίο μυελό που συγχωνεύεται με τον υγιή ιστό πάνω και κάτω από το σημείο του τραυματισμού.

Μελέτες σε ζώα – συγκεκριμένα σε αρουραίους – έδειξαν εντυπωσιακά αποτελέσματα, με τα ζώα να ανακτούν την ικανότητα να περπατούν κανονικά.

Η καινοτομία ξεκίνησε πριν από περίπου τρία χρόνια, όταν το εργαστήριο του Ντβίρ δημιούργησε έναν εξατομικευμένο τρισδιάστατο ανθρώπινο νωτιαίο μυελό στο εργαστήριο. Τα ευρήματα, τα οποία δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Advanced Science, έδειξαν ότι ποντίκια με χρόνια παράλυση ανέκτησαν την κινητικότητα μετά τη λήψη των εμφυτευμάτων. Η διαδικασία ξεκινά με αιμοσφαίρια του ασθενούς, τα οποία επαναπρογραμματίζονται ώστε να αποκτήσουν ιδιότητες παρόμοιες με βλαστοκύτταρα, ικανές να μετατραπούν σε οποιονδήποτε τύπο κυττάρου.

Επίσης, συλλέγεται λιπώδης ιστός για τη δημιουργία μιας προσαρμοσμένης υδρογέλης (scaffold), στην οποία τα κύτταρα αυτά αναπτύσσονται σε δομή νωτιαίου μυελού. Αυτός ο τεχνητός ιστός εμφυτεύεται, αντικαθιστώντας τις ουλές και επανασυνδέοντας το νευρικό σύστημα.

Το Υπουργείο Υγείας του Ισραήλ εγκρίνει δοκιμές  για «κατ’ εξαίρεση χορήγηση πειραματικής θεραπείας»

Πριν από μερικούς μήνες, ο καθηγητής Ντβίρ και η ομάδα του έλαβαν προκαταρκτική έγκριση από το Υπουργείο Υγείας του Ισραήλ για «κατ’ εξαίρεση χορήγηση πειραματικής θεραπείας» (compassionate use) σε οκτώ ασθενείς, καθιστώντας το Ισραήλ την πρώτη χώρα που θα επιχειρήσει αυτή τη διαδικασία.

«Αναμφίβολα πρόκειται για ζήτημα εθνικής υπερηφάνειας. Η τεχνολογία αναπτύχθηκε εδώ στο Ισραήλ, στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και στη Matricelf, και από την αρχή ήταν ξεκάθαρο για εμάς ότι η πρώτη επέμβαση θα πραγματοποιούνταν στο Ισραήλ, σε Ισραηλινό ασθενή», δήλωσε ο Ντβίρ. Η τεχνολογία στη συνέχεια εμπορευματοποιήθηκε μέσω της Matricelf, η οποία ιδρύθηκε το 2019 στο πλαίσιο συμφωνίας αδειοδότησης με την εταιρεία μεταφοράς τεχνολογίας του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, Ramot.

«Αυτό το ορόσημο σηματοδοτεί τη μετάβαση από την πρωτοποριακή έρευνα στη θεραπεία ασθενών. Η χρήση των ίδιων των κυττάρων του ασθενούς εξαλείφει βασικούς κινδύνους για την ασφάλεια και τοποθετεί τη Matricelf στην πρωτοπορία της αναγεννητικής ιατρικής. Αυτή η πρώτη επέμβαση είναι κάτι περισσότερο από μια επιστημονική ανακάλυψη – είναι ένα βήμα προς τον μετασχηματισμό μιας περιοχής της ιατρικής που εδώ και καιρό θεωρείται μη θεραπεύσιμη», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Matricelf, Γκιλ Χακίμ.

Πρόσθεσε: «Αν είναι επιτυχής, αυτή η θεραπεία θα μπορούσε να καθορίσει ένα νέο πρότυπο φροντίδας στην αποκατάσταση του νωτιαίου μυελού, απευθυνόμενη σε μια αγορά πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων χωρίς αποτελεσματικές λύσεις σήμερα. Είμαστε υπερήφανοι που το Ισραήλ ηγείται αυτής της παγκόσμιας προσπάθειας και είμαστε πλήρως δεσμευμένοι να φέρουμε αυτή την καινοτομία σε ασθενείς σε όλο τον κόσμο».

«Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε παραπληγικούς ασθενείς να σηκωθούν από τα αναπηρικά αμαξίδια. Τα πειράματα σε ζωικά μοντέλα έδειξαν εξαιρετική επιτυχία και ελπίζουμε ότι τα αποτελέσματα στους ανθρώπους θα είναι εξίσου ενθαρρυντικά», δήλωσε ο Ντβίρ.