Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί, ξεκαθάρισε σήμερα ότι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν έχουν το δικαίωμα ούτε να ενεργοποιήσουν τον μηχανισμό αυτόματης επαναφοράς κυρώσεων που προβλέπει η συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, ούτε να παρατείνουν την προθεσμία του Οκτωβρίου για την εφαρμογή του.

Οι δηλώσεις του Ιρανού υπουργού έρχονται λίγο μετά τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο ανάμεσα σε Ιρανούς διπλωμάτες και απεσταλμένους της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Βρετανίας. Ήταν η πρώτη επαφή αυτού του είδους μετά τον 12ήμερο πόλεμο Ιράν – Ισραήλ τον Ιούνιο, ο οποίος εκτροχίασε κάθε συζήτηση για το πυρηνικό πρόγραμμα και έφερε σε αδιέξοδο τις προσπάθειες επαναπροσέγγισης με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Τεχεράνη, σε αντίδραση, ανέστειλε τη συνεργασία της με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ).

Την περασμένη εβδομάδα, η Γερμανία, η Γαλλία και η Βρετανία απέστειλαν επιστολή στον ΟΗΕ, με την οποία προειδοποιούν ότι είναι έτοιμες να θέσουν σε ισχύ το λεγόμενο «snapback» σε βάρος του Ιράν, εάν δεν υπάρξει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα έως το τέλος Αυγούστου. Οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες συμμετέχουν, μαζί με την Κίνα, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, στη συμφωνία του 2015, η οποία προέβλεπε περιορισμό των πυρηνικών δραστηριοτήτων της Τεχεράνης με αντάλλαγμα την άρση των διεθνών κυρώσεων.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποχώρησαν μονομερώς από τη συμφωνία το 2018 και επανέφεραν τις κυρώσεις τους, αλλά οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες παρέμειναν δεσμευμένες στη συμφωνία και προσπάθησαν να συνεχίσουν τις εμπορικές συναλλαγές με την Τεχεράνη. Παρά ταύτα, ούτε ο ΟΗΕ ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν προχωρήσει σε επαναφορά κυρώσεων, ενώ οι Ευρωπαίοι κατηγορούν το Ιράν ότι δεν τηρεί τις δεσμεύσεις του. Στο πλαίσιο αυτό απείλησαν να ενεργοποιήσουν τον μηχανισμό επαναφοράς, που λήγει τον Οκτώβριο, κάτι που η Τεχεράνη προσπαθεί να αποτρέψει.

Μιλώντας στο επίσημο πρακτορείο ειδήσεων IRNA, ο Αραγτσί δήλωσε: «Από τη στιγμή που θεωρούμε ότι (οι ευρωπαϊκές δυνάμεις) δεν έχουν το δικαίωμα να εφαρμόσουν το snapback, είναι φυσικό να μην έχουν ούτε το δικαίωμα να παρατείνουν την προθεσμία». Ο ίδιος πρόσθεσε: «Δεν έχουμε επιτύχει ακόμη μια βάση για διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους».

Ο Ιρανός υπουργός τόνισε επίσης ότι η χώρα του δεν μπορεί να διακόψει ολοκληρωτικά τη συνεργασία με τον ΔΟΑΕ, παρά την αναστολή των επιθεωρήσεων. Υπογράμμισε, τέλος, ότι η επιστροφή των επιθεωρητών στις πυρηνικές εγκαταστάσεις εξαρτάται από απόφαση του ανώτατου θεσμού ασφαλείας του Ιράν.