Ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, στην Βρετανία, ετοιμάζεται να αναγνωρίσει το παλαιστινιακό κράτος ακόμη και από τον Σεπτέμβριο, εκτός αν το Ισραήλ πληροί βασικές προϋποθέσεις, όπως η επίτευξη εκεχειρίας και η δέσμευση σε μια μακροπρόθεσμη ειρηνευτική διαδικασία.

Η ανακοίνωση του Βρετανού πρωθυπουργού την Τρίτη σηματοδότησε μια σημαντική στροφή από τη διαχρονική θέση του Ηνωμένου Βασιλείου ότι θα αναγνωρίσει την Παλαιστίνη στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής διαδικασίας, και σε στιγμή μέγιστης πολιτικής επιρροής, σχολιάζει σε ανάλυσή του, ο Guardian.

Η Ντάουνινγκ Στριτ δήλωσε ότι ο Στάρμερ θα αποφασίσει τον βαθμό στον οποίο το Ισραήλ και η Χαμάς έχουν εκπληρώσει τις προϋποθέσεις του, πριν λάβει σχετική απόφαση, ενόψει της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο. Είναι η πρώτη φορά που η βρετανική κυβέρνηση θέτει σαφείς προϋποθέσεις και χρονοδιάγραμμα για την αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους.

Τι σημαίνει η αναγνώριση της Παλαιστίνης;

Η αναγνώριση είναι ένα συμβολικό βήμα, αλλά αναμένεται να εξοργίσει την ισραηλινή κυβέρνηση, η οποία υποστηρίζει ότι κάτι τέτοιο ενθαρρύνει τη Χαμάς και ανταμείβει την τρομοκρατία. Πρακτικά, αποτελεί επίσημη, πολιτική αναγνώριση του δικαιώματος της Παλαιστίνης στην αυτοδιάθεση – χωρίς να χρειάζεται να καθοριστούν περίπλοκα ζητήματα, όπως τα σύνορα ή η πρωτεύουσα του κράτους.

Επιπλέον, επιτρέπει την εγκαθίδρυση πλήρων διπλωματικών σχέσεων, με αποτέλεσμα την τοποθέτηση Παλαιστίνιου πρέσβη (αντί απλώς επικεφαλής αποστολής) στο Λονδίνο και Βρετανού πρέσβη στην Παλαιστίνη. Οι υποστηρικτές της αναγνώρισης λένε ότι πρόκειται για έναν τρόπο να ξεκινήσει μια πολιτική διαδικασία προς μια μελλοντική λύση δύο κρατών.

Από τα 193 κράτη μέλη του ΟΗΕ, περίπου 140 έχουν ήδη αναγνωρίσει την Παλαιστίνη, μεταξύ των οποίων η Κίνα, η Ινδία και η Ρωσία, καθώς και η πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Κύπρος, η Ιρλανδία, η Νορβηγία, η Ισπανία και η Σουηδία. Ωστόσο, μέχρι την Πέμπτη, όταν η Γαλλία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να προχωρήσει σε αναγνώριση, κανένα μέλος της G7 δεν είχε δεσμευτεί επίσημα.

Γιατί τώρα;

Δύο βασικοί διεθνείς παράγοντες και έντονες εσωτερικές πιέσεις επηρέασαν τον χρόνο της ανακοίνωσης του Στάρμερ. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν έδωσε το έναυσμα την προηγούμενη εβδομάδα, ανακοινώνοντας ότι η Γαλλία θα αναγνωρίσει την Παλαιστίνη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο. Ο Στάρμερ έθεσε πλέον την ίδια προθεσμία, αν και – σε αντίθεση με τον Μακρόν – θέτει συγκεκριμένες προϋποθέσεις προς το Ισραήλ και τη Χαμάς.

Ο άλλος διεθνής παράγοντας ήταν η σιωπηρή στήριξη που έδωσε ο Ντόναλντ Τραμπ στον Στάρμερ τη Δευτέρα. Όταν ρωτήθηκε αν ο πρωθυπουργός πρέπει να υποκύψει στις πιέσεις βουλευτών να αναγνωρίσει την Παλαιστίνη, ο πρόεδρος των ΗΠΑ απάντησε: «Δεν θα πάρω θέση. Δεν με πειράζει να πάρει εκείνος μια θέση. Αυτό που με νοιάζει είναι να βρούμε τροφή για τον κόσμο τώρα».

Η αντίδραση του Τραμπ στην ανακοίνωση της Γαλλίας ήταν επίσης υποτονική – είπε ότι η θέση του Μακρόν για παλαιστινιακό κράτος «δεν έχει σημασία» ή «δεν φέρει βάρος».

Οι εσωτερικές πιέσεις

Ο Στάρμερ, που έχει εκφράσει φρίκη για τις εικόνες λιμού στη Γάζα, δέχεται επίσης έντονες πιέσεις στο εσωτερικό. Αρκετοί από τους ανώτερους υπουργούς του – όπως η Άντζελα Ρέινερ και η Γιβέτ Κούπερ – υποστηρίζουν άμεση αναγνώριση.

Άλλοι επιδραστικοί υπουργοί, όπως ο Γουές Στρίτινγκ και η Σαμπάνα Μαχμούντ, έχουν θέσει το ζήτημα σε υπουργικά συμβούλια. Περισσότεροι από 250 βουλευτές διακομματικά έχουν υπογράψει επιστολή υπέρ της άμεσης αναγνώρισης, περιλαμβανομένου άνω του ενός τρίτου των Εργατικών.

Δημοσκοπήσεις δείχνουν επίσης ότι η κοινή γνώμη στηρίζει την αναγνώριση. Σε δημοσκόπηση που παρήγγειλε η Ecotricity, η εταιρεία του δωρητή των Εργατικών Ντέιλ Βινς, και διεξήγαγε η Survation, το 49% απάντησε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να αναγνωρίσει την Παλαιστίνη ως κράτος, ενώ το 13% ήταν αντίθετο.

Ποιο είναι το σχέδιο;

Επίσημη κυβερνητική ανακοίνωση το βράδυ της Τρίτης αναφέρει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα αναγνωρίσει την Παλαιστίνη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, εκτός αν το Ισραήλ,

• συμφωνήσει σε εκεχειρία,
• ξεκαθαρίσει ότι δεν θα προσαρτήσει τη Δυτική Όχθη, και
• «λάβει ουσιαστικά μέτρα» για τον τερματισμό της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένης της παροχής βοήθειας από τον ΟΗΕ.

Αυτό απαιτεί ουσιαστικά την αναβίωση της προοπτικής λύσης δύο κρατών, μια ιδέα την οποία ο Μπενιαμίν Νετανιάχου απορρίπτει εδώ και καιρό.

Οι όροι στην Χαμάς

Η δήλωση της κυβέρνησης επαναλαμβάνει επίσης τα αιτήματά της προς τη Χαμάς να απελευθερώσει άμεσα όλους τους ομήρους, να συμφωνήσει σε άμεση εκεχειρία με το Ισραήλ, να αποδεχθεί τον αφοπλισμό και να δεσμευθεί ότι δεν θα έχει κανέναν ρόλο στη διακυβέρνηση της Γάζας.

Ο Στάρμερ θα αξιολογήσει σε ποιον βαθμό τα δύο μέρη – Ισραήλ και Χαμάς – έχουν ανταποκριθεί στις προϋποθέσεις του τον Σεπτέμβριο. Η κυβέρνηση δήλωσε επίσης ότι πέρα από την αναγνώριση, εργάζεται με συμμάχους για ένα «αξιόπιστο ειρηνευτικό σχέδιο», που θα περιλαμβάνει μεταβατική διακυβέρνηση, ρυθμίσεις ασφαλείας στη Γάζα, και θα διασφαλίζει τη διανομή βοήθειας από τον ΟΗΕ.

Αυτό το σχέδιο θα πρέπει να περιλαμβάνει την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων και την απομάκρυνση της ηγεσίας της Χαμάς από τη Γάζα ως βήματα προς διαπραγματευτική λύση δύο κρατών.

Ποιοι άλλοι ενδέχεται να ακολουθήσουν;

Η δήλωση της κυβέρνησης ανοίγει τον δρόμο για κοινή αναγνώριση της Παλαιστίνης από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία τον Σεπτέμβριο. Αρκετές άλλες χώρες συμμετέχουν σε συνομιλίες στον ΟΗΕ για το θέμα αυτό, με διαμεσολάβηση της Γαλλίας και της Σαουδικής Αραβίας στη Νέα Υόρκη.

Η Γαλλία αναμένει ότι αρκετές αραβικές χώρες θα καταδικάσουν τη Χαμάς και θα ζητήσουν τον αφοπλισμό της – για πρώτη φορά – με στόχο να ενθαρρύνουν περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες να προβούν σε αναγνώριση.

Ευρωπαϊκές χώρες που δεν έχουν ακόμη αναγνωρίσει την Παλαιστίνη ενδέχεται να επανεξετάσουν τις θέσεις τους τις επόμενες εβδομάδες – η κυβέρνηση του Βελγίου δήλωσε ότι θα λάβει την απόφασή της τον Σεπτέμβριο.

Κάποιες χώρες, όπως η Γερμανία και οι ΗΠΑ, δηλώνουν ότι θα αναγνωρίσουν το παλαιστινιακό κράτος μόνο στο πλαίσιο μιας μακροπρόθεσμης πολιτικής λύσης στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή.