Το άρθρο αναλύει τα σημάδια και τους κινδύνους του προδιαβήτη, μια κατάσταση όπου τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι αυξημένα αλλά όχι αρκετά για να διαγνωστεί ως διαβήτης.

Σχεδόν 1 στους 10 Έλληνες ενήλικες έχει διαβήτη, αλλά η έγκαιρη ανίχνευση του προδιαβήτη μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξή του σε διαβήτη τύπου 2.

Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν το υπερβολικό βάρος, την καθιστική ζωή, την ανθυγιεινή διατροφή και το οικογενειακό ιστορικό. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κόπωση, θολή όραση και αυξημένη πείνα.

Η αλλαγή στον τρόπο ζωής, όπως η υγιεινή διατροφή και η τακτική άσκηση, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο και να οδηγήσει σε ύφεση της κατάστασης, αποφεύγοντας την ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή.

Πιο αναλυτικά

Εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες ζουν με διαβήτη, όμως κάποιες φορές η έγκαιρη ανίχνευση μπορεί να αντιστρέψει το πρόβλημα και όχι μόνο να το ελέγξει. Αν εντοπίσετε τα συμπτώματα του προδιαβήτη εγκαίρως, μπορείτε να κάνετε απλές αλλαγές για να μην εξελιχθεί σε διαβήτη τύπου 2. Διαβάστε τι συμβουλεύουν ειδικοί.

Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια του προδιαβήτη και πώς μπορεί να αντιστραφεί

Σχεδόν 1 στους 10 ενήλικες στην Ελλάδα έχει διαβήτη, όμως όσοι έχουν διαγνωστεί με προδιαβήτη έχουν την ευκαιρία να δράσουν πριν εξελιχθεί η νόσος. Ο προδιαβήτης, γνωστός και ως μη διαβητική υπεργλυκαιμία, είναι η κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι υψηλότερα από το φυσιολογικό – αλλά όχι αρκετά υψηλά για να διαγνωστεί ως διαβήτης.

Αυτό το στάδιο, που περιγράφεται από τους ειδικούς ως «σοβαρό ζήτημα υγείας», αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, καρδιοπάθειας και εγκεφαλικού.

Προδιαβήτης: Αιτίες και παράγοντες κινδύνου

Ο προδιαβήτης προκύπτει όταν το σάκχαρο στο αίμα σας είναι υψηλότερο απ’ όσο θα έπρεπε – αλλά όχι αρκετά ώστε να χαρακτηριστεί διαβήτης. Συνήθως αναπτύσσεται αργά, επηρεάζεται από καθημερινές συνήθειες, ιατρικές παθήσεις και, μερικές φορές, από το οικογενειακό ιστορικό ή το περιβάλλον στο οποίο ζείτε.

Σύμφωνα με μελέτη του 2025 με τίτλο «Risk factor assessment of prediabetes and diabetes based on epidemic characteristics in new urban areas», ερευνητές μελέτησαν πάνω από 47.000 ενήλικες που ζούσαν σε πόλεις και διαπίστωσαν ότι η ηλικία, το υπερβολικό βάρος και τα μεταβολικά προβλήματα ήταν οι βασικοί λόγοι εμφάνισης προδιαβήτη ή διαβήτη.

Καθώς η νόσος προχωρούσε, συχνά επηρέαζε ήπαρ, καρδιά και νεφρά. Οι ερευνητές δημιούργησαν επίσης ένα υπολογιστικό μοντέλο που μπορούσε να προβλέψει με μεγάλη ακρίβεια ποιοι διατρέχουν κίνδυνο, δείχνοντας ότι τα προβλήματα αυτά συνεργούν και γίνονται πιο σοβαρά με την πάροδο του χρόνου.

Κύριες αιτίες και παράγοντες κινδύνου:

• Περιττό βάρος, ειδικά στην κοιλιά – το υπερβολικό λίπος δυσκολεύει το σώμα να χρησιμοποιεί σωστά την ινσουλίνη.
• Έλλειψη κίνησης – η καθιστική ζωή και η περιορισμένη σωματική δραστηριότητα αυξάνουν το σάκχαρο στο αίμα.
• Ανθυγιεινή διατροφή, όπως πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα, ζαχαρούχα ροφήματα και κόκκινο κρέας.
• Μέση ή μεγαλύτερη ηλικία – ο κίνδυνος αυξάνεται μετά τα 35 και συνεχίζει να αυξάνεται με την ηλικία.
• Οικογενειακό ιστορικό – η ύπαρξη στενών συγγενών με διαβήτη.
• Υψηλή αρτηριακή πίεση ή μη φυσιολογικά λιπίδια συχνά συνυπάρχουν με τον προδιαβήτη.
• Υπερβολικό στρες, άγχος ή κατάθλιψη – η ψυχική υγεία επηρεάζει το σάκχαρο και τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο.
• Άλλες ιατρικές παθήσεις ή φάρμακα, όπως ιστορικό διαβήτη κύησης, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, υπνική άπνοια ή λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων.

8 συμπτώματα του προδιαβήτη

Σύμφωνα με το Mayo Clinic, οκτώ είναι τα χαρακτηριστικά σημάδια που μπορεί να σας βοηθήσουν και να σας προτρέψουν να συζητήσετε με τον γιατρό σας. Αυτά περιλαμβάνουν:

1. Κόπωση – Οι διακυμάνσεις στα επίπεδα σακχάρου μπορούν να προκαλέσουν κόπωση.
2. Θολή όραση – Οι αλλαγές στο σάκχαρο μπορεί να προκαλέσουν θολή όραση.
3. Αυξημένη πείνα – Γνωστή και ως πολυφαγία, είναι σύμπτωμα του προδιαβήτη.
4. Ανεξήγητη απώλεια βάρους – Ακόμα και αν τρώτε περισσότερο, μπορεί να αποτελεί πρώιμο σημάδι προδιαβήτη.
5. Σκοτεινός αποχρωματισμός του δέρματος – Μπορεί να εμφανιστεί στον λαιμό, τις μασχάλες και τη βουβωνική χώρα.
6. Δερματικά θηλώματα – Αν και αβλαβή, η παρουσία πολλών μπορεί να αποτελεί ένδειξη διαβήτη τύπου 2.
7. Αργή επούλωση πληγών και τραυμάτων – Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου καταστρέφουν τα νεύρα και τα αιμοφόρα αγγεία, επηρεάζοντας την κυκλοφορία του αίματος.
8. Αυξημένη δίψα και συχνή ούρηση – Όταν το σάκχαρο είναι υψηλό, τα νεφρά δουλεύουν περισσότερο για να φιλτράρουν την περίσσεια γλυκόζης.

Με το να αναγνωρίσετε την κατάσταση και να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής, μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Αυτό περιλαμβάνει απώλεια βάρους, υγιεινή διατροφή, τακτική άσκηση, καλή ενυδάτωση, επαρκή ύπνο, μετριασμό της κατανάλωσης αλκοόλ, διακοπή καπνίσματος (όπου εφαρμόζεται) και μείωση της ζάχαρης.

Άλλες ωφέλιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής περιλαμβάνουν:

• Αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης πρόσθετων σακχάρων, περιορίζοντας ροφήματα, γλυκά, μπισκότα και σνακ.
• Περιορισμός των ποσοτήτων επεξεργασμένων υδατανθράκων, όπως λευκό ψωμί, ρύζι και ζυμαρικά.
• Ενσωμάτωση φυτικών ινών με στόχο 25-30 γραμμάρια την ημέρα μέσω ποικιλίας φρούτων, λαχανικών και δημητριακών ολικής άλεσης.
• Μείωση κορεσμένων λιπαρών με επιλογή άπαχης πρωτεΐνης και γαλακτοκομικών με χαμηλά λιπαρά.

Ο στόχος είναι η ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου ώστε να μην απαιτείται φαρμακευτική αγωγή. Αυτό συχνά αναφέρεται ως ύφεση του διαβήτη τύπου 2 – όταν τα επίπεδα σακχάρου πέφτουν κάτω από το διαβητικό εύρος και δεν απαιτείται πλέον φαρμακευτική αγωγή όπως η ινσουλίνη.