Τον εθνικό διάλογο, με στόχο την διαμόρφωση διακομματικής συναίνεσης, για το Εθνικό Απολυτήριο και το νέο σύστημα εισαγωγικών εξετάσεων άνοιξε σήμερα στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, η Υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη.

«Δεν θέλουμε να αιφνιδιάσουμε, δεν θέλουμε να αλλάξουμε εν κινήσει το σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων, αλλά να του δώσουμε προοπτική. Καμία αιφνιδιαστική αλλαγή και κανένας κίνδυνος για τις σημερινές τάξεις δεν θα υπάρξει.

Είναι ώρα, αλλά και ανάγκη, να αρχίσουμε να συζητάμε υπερκομματικά, ώστε να οδηγηθούμε προς το τέλος πλέον του 2026, σε μία άποψη και σε μία πρόταση, ειδικά για την εφαρμογή του Εθνικού Απολυτηρίου, που θα μπορεί να είναι εφαρμόσιμη από το 2029 -2030 και μετά», διαβεβαίωσε η Υπουργός Παιδείας, τα μέλη της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.

«Είναι σημαντικό να πούμε ότι ο,τιδήποτε γίνεται στην εκπαίδευση θέλει χρόνο. ‘Αρα τα παιδιά που είναι στο λύκειο αυτή τη στιγμή δεν πρόκειται να δώσουν εξετάσεις με κάποιο άλλο σύστημα, γιατί είναι παιδιά που έχουν ήδη αρχίσει να προετοιμάζονται. Θα ήταν τουλάχιστον ανεύθυνο από πλευράς μας να κάνουμε αλλαγές εν κινήσει όταν κάποιος είναι ήδη μέσα σε συγκεκριμένη βαθμίδα», επεσήμανε η κ. Ζαχαράκη.

Παράλληλα, συμφώνησε με τον τομεάρχη παιδείας του ΠΑΣΟΚ, Στέφανο Παραστατίδη, -το κόμμα του οποίου αιτήθηκε την σύγκλιση της Επιτροπής- ότι «η σημερινή συνεδρίαση πρέπει να αποτελέσει ένα εναρκτήριο λάκτισμα για το ξεκίνημα ενός θεσμικού, ουσιαστικού, ανοιχτού και αξιόπιστου διαλόγου με οδικό χάρτη και σαφές χρονοδιάγραμμα για την αναμόρφωση του Λυκείου, το Εθνικό Απολυτήριο και το Σύστημα πρόσβασης στα ΑΕΙ».

«Ο θεσμός των εισαγωγικών εξετάσεων, είναι ένα διαχρονικό σημείο αναφοράς για τη χώρα μας, έχει ισχυρό μορφωτικό κοινωνικό και συναισθηματικό αποτύπωμα, με δεκαετίες εφαρμογής διαφορετικών μοντέλων και με δοκιμασίες στον αριθμό μαθημάτων.

Η πρόταση λοιπόν για το Εθνικό Απολυτήριο, δεν είναι απλά μια κουβέντα για μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που θα ήθελε κάποιος υπουργός να φέρει σε πέρας, γιατί ξέρουμε ότι αυτά θέλουν χρόνο και συνήθως δεν συνδέονται με υπουργικές θητείες.

Έχουμε επίγνωση ότι είναι μια κουβέντα που θα τραβήξει καιρό και θέλει πολύ περισσότερο χρόνο για να αποδώσει καρπούς, αλλά έχουμε το εθνικό χρέος και καθήκον να ξεκινήσουμε και να γίνει αυτή η συζήτηση συγκεκριμένη και με χρονοπρογραμματισμό», υπογράμμισε η κ. Ζαχαράκη και συμπλήρωσε:

«Μαζί με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, αλλά κυρίως με μπροστάρηδες τους εκπαιδευτικούς μας, γιατί χωρίς αυτούς δεν μπορεί να γίνει τίποτα, θέλουμε να μετατοπίσουμε το βάρος από την «εξεταστικοκεντρική» λογική προς μία λογική που δίνει βάση και έμφαση στην συνολική διαδρομή και στην πρόοδο του μαθητή. Θέλουμε ο ρόλος του σχολείου να ενισχυθεί.

Γνωρίζουμε μέσα από πολλές διεθνείς μελέτες, ότι οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι μια στρεσογόνος διαδικασία η οποία, ειδικά για τα παιδιά σε ευαίσθητη ηλικία, τα αγχώνει πάρα πολύ όχι μόνο την ώρα της εξέτασης, αλλά και την περίοδο της προετοιμασίας. Δείχνουν ότι το 20% με 25% των εφήβων εμφανίζουν τα συμπτώματα αυτά, με τα κορίτσια και τους μαθητές από τις πιο κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, να επηρεάζονται περισσότερο».

Όπως τόνισε η Υπουργός Παιδείας, «είναι σωστός ο χρονισμός, πριν την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, για να έχουμε πολύ χρόνο μπροστά μας να αφιερώσουμε, και να συζητήσουμε πιο είναι αυτό το λύκειο που θέλουμε και επιθυμούμε, και τι κάνουμε».

Στη συνέχεια, μίλησε για «την ανάγκη επαναπροσδιορισμού των πανελλαδικών εξετάσεων, με ένα νέο μοντέλο που θα έχει επίκεντρο τον μαθητή», σημειώνοντας ότι «η συζήτηση δεν πρέπει να συνδέεται με κυβερνητικές θητείες».

«Η Ελλάδα δικαιούται και μπορεί να προχωρήσει σε μια δική της τολμηρή, αλλά ισορροπημένη μεταρρύθμιση, όπως αυτή που προτείνουμε με το Εθνικό Απολυτήριο.

Ο Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων, προτείνει την σύνδεση των πανελλαδικών εξετάσεων με το Εθνικό Απολυτήριο , όπως εφαρμόζεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, με την ουσιαστική ενίσχυση του μορφωτικού ρόλου του λυκείου, με νέα βιβλία, τα οποία αυτή τη στιγμή συγγράφονται, παραδίδονται, και από τον Σεπτέμβριο του 2025, θα είναι διαθέσιμα στους εκπαιδευτικούς για να τα αξιολογήσουν στην ψηφιακή τους μορφή, να στείλουν τα σχόλια και τις προτάσεις τους. Και βέβαια είναι ανοιχτό και στις επιστημονικές ενώσεις και σε όλους όσους πραγματικά μπορούν να συνεισφέρουν πραγματικά στο πολύ σημαντικό αυτό κομμάτι», υπογράμμισε.

Έμφαση έδωσε η κ. Ζαχαράκη, στην απαραίτητη ενίσχυση της Τράπεζας Θεμάτων, η οποία, όπως είπε, «στο νέο σύστημα με το Εθνικό Απολυτήριο θα είναι ένα βασικό εργαλείο ίσως από τα βασικότερα».

«Σίγουρα μια νοοτροπία που υπάρχει δεν αλλάζει εν μια νυκτί. Ούτε μπορώ να πω ότι ένας υπουργός θα βγάλει ένα μαγικό ραβδί και ξαφνικά θα αλλάξει η προσέγγιση του φροντιστηρίου. Αυτό όπως που θέλω να παραθέσω και να αξιολογήσετε είναι οι σοβαρές προσπάθειες που γίνονται τα τελευταία χρόνια όπως αυτή με το ψηφιακό φροντιστήριο», σημείωσε.

Ακόμα, η κ. Ζαχαράκη έκανε λόγο «για έναν αξιόπιστο τίτλο σπουδών που θα ανοίγει δρόμους, όχι μόνο προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά και προς τη γνώση, την αυτογνωσία και την προσωπική ανάπτυξη».

«Κομμάτι του Εθνικού Απολυτηρίου θα είναι και το κρατικό πιστοποιητικό για την πληροφορική, για να μπορούν τα παιδιά εντός του σχολείου να έχουν δημόσια δυνατότητα παροχής εξειδίκευσης και τεχνογνωσίας κυρίως για τα ψηφιακά, αλλά και το κρατικό πιστοποιητικό γλωσσομάθειας στην ηλεκτρονική του μορφή. Και τα δύο έχουν ενταχθεί σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα από το ΕΣΠΑ, ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν πολύ νωρίτερα», τόνισε.

«Είμαι εδώ, και είμαστε εδώ, για να σας ακούσουμε, και δεν θα είναι η τελευταία φορά που θα συζητήσουμε. Θέλουμε και πιστεύουμε στο κομμάτι του Εθνικού διαλόγου. Και ξέρετε ότι οι άνθρωποι της εκπαίδευσης, βρίσκουμε τον τρόπο να συνεννοούμαστε, από όλα τα κόμματα και από όλες τις προσεγγίσεις γιατί βάζουμε το καλό των παιδιών πάνω από όλα», κατέληξε η κ. Ζαχαράκη.

Μπαμπινιώτης: Έχουμε να λύσουμε το πρόβλημα του απαξιωμένου Λυκείου και άχρηστοτ απολυτηρίου

Στην παρέμβαση του, ο καθηγητής γλωσσολογίας και πρώην πρύτανης του ΕΚΠΑ, Γιώργος Μπαμπινιώτης, τόνισε την «ανάγκη συνεργασίας, συναίνεσης, διακομματικού διαλόγου», σημειώνοντας ότι χρειάζεται σχεδιασμός και χρόνος για ένα τόσο μείζον κοινωνικό θέμα».

«Πρέπει να βρούμε τρόπους, σχέδια μεθόδους για να ενισχύσουμε την τεχνική εκπαίδευση να στραφούν τα παιδιά σε σπουδές αναγνωρισμένες, πιστοποιημένες. Διότι έχουμε ένα πρόβλημα να λύσουμε. Ποιο είναι; Ότι έχουμε ένα λύκειο απαξιωμένο, μορφωτικά αχρηστευμένο και ένα απολυτήριο που δεν μετρά σε τίποτα, ένα χαρτί. Έχουμε μία πρωτοφανή φροντιστηριακή αντίληψη και κατάσταση στον εκπαιδευτικό χώρο που πρέπει να αντιμετωπίσουμε για να ελαφρυνθεί και το οικονομικό βάρος της ελληνικής οικογένειας. Πρέπει να αλλάξει το τραυματικό σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων, να πάμε σταδιακά στην πλήρη κατάργηση του, με την εισαγωγή ενός πιο ορθολογικού συστήματος που θα μετράει το εθνικό απολυτήριο. Είμαστε η μόνη χώρα που αποτελεί μοναδικό κριτήριο για να μπει ένα παιδί στο πανεπιστήμιο», ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Μπαμπινιώτης.

Τι είπαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης

Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Στέφανος Παραστατίδης, πρότεινε, «με πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας και σε συνεργασία με το Ι.Ε.Π, να διαμορφωθεί το πλαίσιο του Εθνικού Διαλόγου για το Λύκειο και το Σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια σε τρία επίπεδα: Πολιτικό- κομματικό- κοινοβουλευτικό- αυτοδιοικητικό, Ακαδημαϊκό – Επιστημονικό και Κοινωνία των Πολιτών, με ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαιδευτική κοινότητα».

Όπως είπε, «σε εύλογο χρόνο, σε ένα έτος από σήμερα, να συλλεχθούν τα πρώτα συμπεράσματα κωδικοποιημένα και ταξινομημένα με αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης» και να γίνει «νέα συνεδρίαση της Επιτροπής με θέμα: Ένα έτος εθνικού διαλόγου για το Ελληνικό Λύκειο, το Εθνικό Απολυτήριο και την πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση», για να συζητηθεί η διαμόρφωση προπλασμάτων σχεδίου νόμου».

«Αν σήμερα κάνουμε απλώς μια ακόμα συζήτηση, χωρίς συνέχεια, θα έχουμε χάσει μια μεγάλη ευκαιρία.

Αν όμως σήμερα ανάψουμε τη σπίθα για κάτι ευρύτερο, για έναν ειλικρινή, ανοιχτό, εθνικό διάλογο με αρχή, συνέχεια, συνέπεια και στόχο — τότε μπορεί σε λίγα χρόνια να μιλάμε για μια μεγάλη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που όντως έγινε πράξη. Ήρθε η ώρα να δούμε την Παιδεία, όχι ως πεδίο κομματικής αντιπαράθεσης, αλλά ως εθνική υπόθεση. Όχι ως μηχανισμό αναπαραγωγής ανισοτήτων, αλλά ως μοχλό απελευθέρωσης δυνατοτήτων», κατέληξε ο κ. Παραστατίδης.

Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Διονύσης Καλαματιανός, έκανε λόγο για «ένα υπάρχον σύστημα πανελλαδικών εξετάσεων που έχει ξεπεραστεί από την πραγματικότητα και τις σύγχρονες ανάγκες και συμβάλλει στη διατήρηση και διεύρυνση των ανισοτήτων και των αδικιών».

«Ειδικότερα, το Λύκειο έχει μετατραπεί σε ένα εργαστήρι εξετάσεων, με την Γ’ Λυκείου να έχει εκπαιδευτικά ακυρωθεί. Η είσοδος στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο δεν γίνεται ουσιαστικά μέσα από το σχολείο, αλλά εκτός αυτού, όπου χιλιάδες οικογένειες ξοδεύουν συνολικά τεράστια ποσά για την προετοιμασία των παιδιών τους», επεσήμανε.

Σχολιάζοντας το Εθνικό Απολυτήριο, υποστήριξε ότι, «όπως όλα δείχνουν η κυβέρνηση επιδιώκει να θεσπίσει ένα σύστημα που θα πολλαπλασιάζει τις εξετάσεις, θα ενισχύεται η παραπαιδεία και θα υπονομεύεται η εκπαιδευτική λειτουργία που όχι μόνο δεν θα μειώσει τις ανισότητες στην εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά θα υπάρξει μια περισσότερο κοστοβόρα πρόσβαση στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο, με μετατροπή του σχολείου σε θεσμό διαρκών εξετάσεων».

Έμφαση έδωσε ο κ. Καλαματιανός, «στην αναβάθμιση του παιδαγωγικού έργου, των προγραμμάτων και του απολυτηρίου Λυκείου, στη δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης στα πανεπιστήμια και στα διετή προγράμματα σπουδών εντός των Πανεπιστημίων, για αποφοίτους των ΕΠΑΛ, οι οποίοι και θα εισάγονται χωρίς εξετάσεις».

«Όλα όσα έχουν εξαγγελθεί εντάσσονται στα κυβερνητικά και ευρύτερα αστικά σχέδια προετοιμασίας και κοινωνικής ζύμωσης για αλλαγές στο λύκειο, αντιδραστικές, οι οποίες όμως σκοπό έχουν να το καταστήσουν ακόμα πιο ανταγωνιστικό ακόμα πιο ταξικό. Στην πρόσβαση στα πανεπιστήμια θα υψωθούν ακόμα περισσότερο οι ταξικοί φραγμοί για τις λαϊκές οικογένειες και τα παιδιά τους», υποστήριξε ο βουλευτής του ΚΚΕ, Ιωάννης Δελής.

«Η κυβερνητική πλειοψηφία έδειξε πολύ γρήγορα αντανακλαστικά που δεν τα επιδεικνύει φυσικά σε άλλες περιπτώσεις, αξιοποιώντας αμέσως την πάσα-πρόταση του ΠΑΣΟΚ για την σημερινή συνεδρίαση», είπε και συμπλήρωσε:

«Στόχος των αλλαγών είναι να φτωχύνουν το λύκειο από μαθήματα ζωντανά, κρίσιμα για τους νέους ανθρώπους όπως η καλλιτεχνική παιδεία ή τα μαθήματα των κοινωνικών επιστημών. Στην ουσία προτείνουν ένα λύκειο φαρμάκι, εκπαιδευτικό, εξοντωτικό, σε χρυσή όμως συσκευασία του λεγόμενου Εθνικού Απολυτηρίου. Το τρίωρο των πανελλαδικών εξετάσεων το κάνετε τρίχρονο. Πολλαπλασιασμός των εξετάσεων είναι και όχι κατάργηση τους».

«Προφανώς και χρειάζονται αλλαγές, αλλά πρέπει να είναι πάνω σε ένα σταθερό εκπαιδευτικό σύστημα που δεν θα ξεκινά από την μέση, αλλά από την προσχολική ηλικία του παιδιού», ανέφερε η εκπρόσωπος της Ελληνικής Λύσης, Σοφία Ασημακοπούλου.

Όπως είπε, η πρόταση του κόμματος της είναι, «η ουσιαστική αναβάθμιση του επαγγελματικού προσανατολισμού από το γυμνάσιο και η αναβάθμιση του συστήματος πρόσβασης στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση με το 80% του ωρολογίου προγράμματος της β’ και γ΄ λυκείου να αφορά στις διευρυμένες ομάδες προσανατολισμού που θα προκύψουν από τις προτάσεις των ειδικών και το 20% στα επιλεγόμενα μαθήματα».

«Καμία αντίρρηση για την έναρξη εθνικού διαλόγου, όμως το πρόβλημα είναι η πολιτική γραμμή για την υλοποίηση των προτάσεων», επεσήμανε από την πλευρά της, η βουλευτής της Νέας Αριστεράς, Μερόπη Τζούφη.

Παράλληλα, μίλησε για «ένα μηχανισμό εισαγωγικών εξετάσεων, εξοντωτικό, με ταξικό φίλτρο, που όχι μόνο δεν ενισχύει την ισότιμη πρόσβαση στο δημόσιο πανεπιστήμιο, αλλά εξαντλείται στον προθάλαμο των εξετάσεων και στις αιματηρές δαπάνες που αναγκάζονται να υποστούν οι οικογένειες».

Ο βουλευτής της ΝΙΚΗΣ, Σπυρίδων Τσιρώνης, χαρακτήρισε «σημαντικό να υπάρξει ένας ειλικρινής εθνικός διάλογος με την συμμετοχή όμως όλων των εμπλεκόμενων φορέων και ειδικά τους εκπαιδευτικούς, ώστε να γίνουν ουσιαστικές προτάσεις για ένα δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα και όχι ένα σχολείο με ελιτίστικη πορεία που αποκλείει κοινωνικά στρώματα να έχουν πρόσβαση».

Ο βουλευτής της Πλεύσης Ελευθερίας, Διαμαντής Καραναστάσης, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση «στην ενίσχυση και σύνδεση των καλλιτεχνικών μαθημάτων με τα σχολεία» και στην «στόχευση για σωστά εκπαιδευμένους μαθητές».

Ταυτόχρονα, χαρακτήρισε «θετικό βήμα τις σκέψεις για το Εθνικό Απολυτήριο», τονίζοντας ότι «πρέπει να γίνουν πιο δίκαια και ισορροπημένα βήματα προς μια σύγχρονη εκπαιδευτική πολιτική που θα διορθώνει τα προβλήματα με τις κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανισότητες μέσα από ένα αδιάβλητο και αξιόπιστο σύστημα».