Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στο πολιτικό σκηνικό μετά τις παραιτήσεις του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Μάκη Βορίδη, και τριών υφυπουργών: του Τάσου Χατζηβασιλείου (Εξωτερικών), του Διονύση Σταμενίτη (Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων) και του Χρήστου Μπουκώρου (Ψηφιακής Διακυβέρνησης), οι οποίες έγιναν δεκτές από τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Μαζί τους, υπέβαλε την παραίτησή του και ο Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Ανάπτυξης, Γιώργος Στρατάκος.

Οι παραιτήσεις αυτές έρχονται στον απόηχο της υπόθεσης του ΟΠΕΚΕΠΕ, η οποία βρίσκεται πλέον στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας καθώς και της σχετικής δικογραφίας που διαβιβάστηκε στη Βουλή.

Μετά την επιστροφή του από τις Βρυξέλλες, ο Πρωθυπουργός ενημερώθηκε λεπτομερώς για το περιεχόμενο της δικογραφίας, και σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η απόφαση για τις παραιτήσεις κρίθηκε αναπόφευκτη.

Παράλληλα, τα κόμματα της αντιπολίτευσης κλιμακώνουν την πίεση και φέρονται να κλίνουν προς το ενδεχόμενο κατάθεσης αιτήματος για σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής, ενώ τα σενάρια για την αναδιάταξη του κυβερνητικού σχήματος μετά τις παραιτήσεις βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη.

Τι αναφέρουν στις επιστολές παραίτησής τους οι Βορίδης, Χατζηβασιλείου, Σταμενίτης, Μπουκώρος

Ο Μάκης Βορίδης στην επιστολή παραίτησής του αναφέρει μεταξύ άλλων πως «η ιδιότητα του υπόπτου τελέσεως αξιοποίνου πράξεως δεν συνάδει με την ιδιότητα του μέλους της Κυβερνήσεως» και εξηγεί ότι αποφάσισε να παραιτηθεί «προκειμένου να αφοσιωθώ στο μείζον για εμένα που είναι η υπεράσπιση της αθωότητός μου ενώπιον του Κοινοβουλίου, καθώς και της τιμής και της υπολήψεώς μου».

Σε παρόμοιο μήκος κύματος ο Τάσος Χατζηβασιλείου σε σχετική επιστολή προς τον Πρωθυπουργό επικαλούμενος λόγους ευθιξίας, ζήτησε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη να κάνει αποδεκτή την παραίτησή του, τονίζοντας: «Για μένα, προτεραιότητα αποτελεί η αδιατάρακτη πορεία του κυβερνητικού έργου για την ανάπτυξη της πατρίδας».

«Όσον αφορά το περιεχόμενο της δικογραφίας και την αναφορά του ονόματός μου σε αυτήν, θέλω να σας ενημερώσω ότι ουδέποτε έχει υπάρξει το παραμικρό προς τη Διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ για παράκαμψη διαδικασιών ή υπέρβαση αυτών, παρά μόνο -στην πραγματικότητα των διαλεχθέντων- συζήτηση για την εξέταση προβλημάτων των πολιτών – παραγωγών που τέθηκαν υπόψη μου», αναφέρει στην επιστολή παραίτησής του ο Διονύσης Σταμενίτης.

«Τα βοσκοτόπια χωρίς κοπάδια, οι παράτυπες πληρωμές και οτιδήποτε άλλο δεν με αγγίζουν. Δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τον τρόπο που πολιτεύομαι», τονίζει μεταξύ άλλων ο Χρήστος Μπουκώρος.

Το παρασκήνιο των παραιτήσεων: Οι συσκέψεις στο Μαξίμου, ο προβληματισμός στην κυβέρνηση και οι τελικές αποφάσεις

Η απόφαση για την απομάκρυνση του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Μάκη Βορίδη, καθώς και των υφυπουργών Τάσου Χατζηβασιλείου, Διονύση Σταμενίτη και Χρήστου Μπουκώρου, δεν ελήφθη εν θερμώ, αλλά ήταν το αποτέλεσμα εντατικών συσκέψεων και πολιτικής αξιολόγησης της κατάστασης που προκάλεσε η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ και η διαβίβαση της σχετικής δικογραφίας στη Βουλή.

Το πρώτο καθοριστικό βήμα έγινε με την επιστροφή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη από τις Βρυξέλλες, όπου είχε συμμετάσχει στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο εξωτερικό, ο Πρωθυπουργός είχε δηλώσει ότι θα επιστρέψει στην Αθήνα για να αποκτήσει «πλήρη εικόνα» της υπόθεσης. Όπερ και εγένετο: αμέσως μετά την άφιξή του, πραγματοποιήθηκαν διαδοχικές συσκέψεις με στενούς του συνεργάτες, όπου έγινε λεπτομερής ενημέρωση για τη δικογραφία και τις αναφορές πολιτικών προσώπων.

Όπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, οι παραιτήσεις ζητήθηκαν για λόγους πολιτικής συμπεριφοράς και όχι κατ’ ανάγκην ποινικής εμπλοκής. «Όταν είσαι μέλος της κυβέρνησης, ο πήχης των απαιτήσεων ανεβαίνει», τονίζεται με νόημα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το όνομα του Μάκη Βορίδη, όπως και εκείνο του Λευτέρη Αυγενάκη, αναφέρεται στο διαβιβαστικό της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, βάσει του άρθρου 86 του Συντάγματος περί ευθύνης υπουργών. Η συγκεκριμένη αναφορά θεωρήθηκε από το Μέγαρο Μαξίμου ως πολιτικά επιβαρυντική, ανεξάρτητα από το εάν υπάρχουν ή όχι ποινικές διαστάσεις στην υπόθεση. Η παραίτηση του υπουργού κρίθηκε αυτονόητη, καθώς και απολύτως αναγκαία για λόγους πολιτικής ευθύνης. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης φέρεται να είχε και ο ίδιος τηλεφωνική επικοινωνία με τον κ. Βορίδη.

Όσον αφορά τους τρεις υφυπουργούς, η απόφαση για την απομάκρυνσή τους βασίστηκε σε επιμέρους αξιολογήσεις: η κυβέρνηση φέρεται να εξέτασε κατά πόσο οι επικοινωνίες τους με στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ ήταν υπηρεσιακές ή ρουσφετολογικού χαρακτήρα. Η πολιτική φθορά θεωρήθηκε ήδη μεγάλη, και οι ενδείξεις ότι οι παρεμβάσεις τους είχαν εξυπηρετικό ή πελατειακό χαρακτήρα, αποτέλεσαν την «τελική ένδειξη» για να ζητηθούν οι παραιτήσεις.

Για την περίπτωση του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Χρήστου Κέλλα δεν υπάρχει καμία ένδειξη οικονομικής εμπλοκής ή διακίνησης χρημάτων. Το όνομά του εμφανίζεται στη δικογραφία λόγω άλλων στοιχείων, τα οποία, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, δεν αποδεικνύουν πολιτική ή ποινική ευθύνη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το κλίμα εντός της κυβέρνησης ήταν ήδη φορτισμένο τις τελευταίες ημέρες, με αυξανόμενες φήμες περί ανασχηματισμού και εσωτερικής δυσφορίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, η απομάκρυνση των προσώπων αυτών συζητούταν ως πιθανό σενάριο τουλάχιστον 48 ώρες πριν από την επίσημη ανακοίνωση, καθώς η κυβέρνηση επιθυμούσε να στείλει σαφές μήνυμα «μηδενικής ανοχής».

«Συναινετικό διαζύγιο με μήνυμα προς την κοινωνία»

Η Κάτια Μακρή, μιλώντας στο κεντρικό δελτίο του ΑΝΤ1, χαρακτήρισε την αποχώρηση του Μάκη Βορίδη ως ένα συναινετικό διαζύγιο μεταξύ του ίδιου και του Μεγάρου Μαξίμου.

«Το ποινικό κομμάτι θα το δούμε στην πορεία. Μπορεί να μην είναι ποινικό, αλλά να είναι ηθικό. Σε πρώτη φάση τους παραίτησαν για το ύφος τους, για την αλαζονεία τους, για την ακραία ρουσφετολογία τους. Για όλο αυτό που έχει σιχαθεί πλέον ο πολίτης και η κοινωνία. Και το έκαναν κατά κόρον», σχολίασε.

Η ίδια σημείωσε συγκεκριμένα περιστατικά από τη δικογραφία που, όπως είπε, δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών:

• Ο Σταμενίτης ζητούσε ρουσφέτι για τον εαυτό του,
• Ο Μπουκώρος μιλούσε για παράκαμψη ελέγχου σε κτηνοτρόφο,
• Ο Χατζηβασιλείου συνιστούσε να συζητηθούν ευαίσθητα θέματα στο WhatsApp.

«Αυτό είναι ο απόλυτος ευτελισμός της πολιτικής ζωής. Ο Πρωθυπουργός δεν μπορούσε να κάνει τίποτε άλλο από το να τους παραιτήσει. Ήταν κόκκινη γραμμή», δήλωσε με έμφαση.

Η δημοσιογράφος επισήμανε και το πολιτικό παρασκήνιο που προηγήθηκε της παραίτησης Βορίδη, θυμίζοντας τη χθεσινή δήλωσή του περί εξάρτησης της στάσης του από τη στάση της Κ.Ο. της ΝΔ. «Σήμερα, σε τελείως διαφορετική γραμμή παραιτήθηκε. Νομίζω ότι συνεννοήθηκε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη για αυτό, για να εκτονώσουν κυρίως την ένταση της αντιπολίτευσης, καθώς όλα τα κόμματα από την πρώτη μέρα έχουν ζητήσει την παραίτησή του. Αυτό, λοιπόν, τώρα τελειώνει και σε ένα καθαρό πεδίο θα πάνε να δούνε τι θα κάνουν από εδώ και πέρα, γιατί και αυτό έχει σημασία», κατέληξε.

Τέλος, η δημοσιογράφος προανήγγειλε πιθανές κοινοβουλευτικές εξελίξεις με σύσταση Εξεταστικής ή Προανακριτικής Επιτροπής, επισημαίνοντας ότι το ένα ενδεχόμενο μπορεί να εξυπηρετήσει καλύτερα την κυβέρνηση λόγω διάχυσης ευθυνών στο χρόνο, αλλά ότι σε κάθε περίπτωση το θέμα θα παραμείνει στην επικαιρότητα για μήνες.

Σφοδρές αντιδράσεις από την αντιπολίτευση

Σφοδρή ήταν η αντίδραση των κομμάτων της αντιπολίτευσης, που επιτέθηκαν στην κυβέρνηση κάνοντας λόγο για συστημική διαφθορά, ρουσφετολογικό καθεστώς και προσπάθεια συγκάλυψης.

Σε δήλωσή του σχετικά με τις παραιτήσεις του Μάκη Βορίδη και τριών υφυπουργών ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Κώστας Τσουκαλάς, εξαπολύει σφοδρή επίθεση κατά του Πρωθυπουργού, κάνοντας λόγο για «κυβέρνηση που καταρρέει μέσα στα σκάνδαλα» και για «κρίση ηγεσίας» στη χώρα.

Παραίτηση της κυβέρνησης και εκλογές ζητά σε δήλωσή του ο Σωκράτης Φάμελλος μετά τις παραιτήσεις του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Μάκη Βορίδη και των τριών υφυπουργών που φέρονται να εμπλέκονται στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ σύμφωνα με την δικογραφία που διαβιβάστηκε στην Βουλή.

«Ο καύσωνας διαφθοράς της κυβέρνησης Μητσοτάκη πνίγει τη χώρα», αναφέρει σε δήλωσή του ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Καραμέρος σχολιάζοντας τις παραιτήσεις λόγω του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ  και προσθέτει: «Η “γαλάζια κόπρος” του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν καθαρίζει με λίγες παραιτήσεις. Το Μαξίμου ζει τις τελευταίες μέρες της Πομπηίας» προσθέτει ο κ. Καραμέρος.

«Είναι βαθιά γελασμένη η κυβέρνηση αν νομίζει ότι μπορεί να “ξεπλυθεί” μέσω των παραιτήσεων των κυβερνητικών στελεχών, καθώς το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν περιορίζεται μόνο στις ευθύνες των αρμόδιων υπουργών ή όσων οι συνομιλίες καταγράφονται στη δικογραφία» αναφέρει το ΚΚΕ σε σχόλιό του.

«Στο επιτελικό κράτος της ΝΔ υπεύθυνος είναι ο Πρωθυπουργός. Όσες παραιτήσεις υπουργών και να έχουμε, την ευθύνη από πάνω του δεν μπορεί να την πετάξει ο Πρωθυπουργός» δήλωσε ο Κυριάκος Βελόπουλος επισημαίνοντας ότι «η Ελληνική Λύση από την πρώτη στιγμή τόνισε τα αυτονόητα. Δήμευση όλων των περιουσιακών στοιχείων των εμπλεκομένων παραίτηση του Πρωθυπουργού και όλης της κυβέρνησης και, το κυριότερο, να μην παραμείνουν ούτε μια ημέρα παραπάνω στην διακυβέρνηση του τόπου».

«Η πρόσφατη παραίτηση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκη Βορίδη, καθώς και τριών υφυπουργών της κυβέρνησης Μητσοτάκη, φέρνει στο φως τις βαθιές ρωγμές του λεγόμενου “επιτελικού κράτους”», αναφέρει σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς, Αλέξης Χαρίτσης.

Σκληρή επίθεση στην κυβέρνηση εξαπέλυσε η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, με αφορμή τις αποκαλύψεις για το σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ και τις παραιτήσεις κυβερνητικών στελεχών. Σε δήλωσή της στους δημοσιογράφους, η κα Κωνσταντοπούλου έκανε λόγο για «κυβέρνηση βουτηγμένη στη βρωμιά και τη διαφθορά» που, όπως υποστήριξε, «προσπαθεί να καλύψει τα ίχνη της και να διαχειριστεί την κρίση με δειγματοληπτικές παραιτήσεις».

Τα επόμενα βήματα της κυβέρνησης και ο ανασχηματισμός

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την επιστροφή του από τις Βρυξέλλες και τις συσκέψεις με στενούς συνεργάτες του, έχει αναλάβει τον σχεδιασμό των άμεσων αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα.

Οι αντικαταστάσεις των παραιτηθέντων θα οριστικοποιηθούν τις επόμενες ημέρες, ενώ οι επίσημες ανακοινώσεις αναμένονται μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου τη Δευτέρα.

Κατά πληροφορίες, ο Πρωθυπουργός θα βρίσκεται το Σαββατοκύριακο στα Χανιά, όπου αναμένεται να καταλήξει στις τελικές του αποφάσεις. Μεταξύ των προσώπων που εξετάζονται για τη θέση του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου περιλαμβάνονται ο Θάνος Πλεύρης και ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, ενώ για τα υπόλοιπα χαρτοφυλάκια έχει ακουστεί και το όνομα της Μαρίας Συρεγγέλα.

Σε επίπεδο Βουλής, τα κόμματα της αντιπολίτευσης προσανατολίζονται σε κινήσεις που θα μεταφέρουν τη συζήτηση από το πολιτικό στο θεσμικό πεδίο. Συγκεκριμένα, δύο είναι τα βασικά σενάρια που εξετάζονται:

• Σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής, με ευρύτερο χρονικό ορίζοντα, που θα μπορούσε να επεκτείνει την έρευνα ακόμα και στην περίοδο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, απομειώνοντας έτσι τις αποκλειστικές ευθύνες της τωρινής κυβέρνησης.
• Κατάθεση πρότασης για Προανακριτική Επιτροπή, με στόχο να διερευνηθεί η ενδεχόμενη τέλεση ποινικών αδικημάτων — όπως απιστία ή συνέργεια σε απιστία — εκ μέρους του Μάκη Βορίδη και του Λευτέρη Αυγενάκη. Το ποσό της ζημίας, σύμφωνα με τις πρώτες αναφορές, ξεπερνά τις 120.000 ευρώ.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα κόμματα της αντιπολίτευσης εμφανίζονται διατεθειμένα να υποστηρίξουν πρόταση για σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής, με στόχο να διασφαλιστεί ότι τυχόν ποινικές ευθύνες δεν θα παραγραφούν λόγω της συνταγματικής αποσβεστικής προθεσμίας που ισχύει για υπουργούς.