Μία αβέβαιη ημέρα ξημέρωσε στην Μέση Ανατολή μετά την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να μπει στον πόλεμο κατά του Ιράν στο πλευρό του Ισραήλ και να χτυπήσει τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Οι ισορροπίες πλέον έχουν ανατραπεί και όλοι αναμένουν την απάντηση της Τεχεράνης.

Της Εύης Απολλωνάτου

Ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε αυτό που δεν έκανε ποτέ κανένας Αμερικανός Πρόεδρος πριν από εκείνον: χτύπησε με βομβαρδιστικά το Ιράν. Το Ισραήλ πέτυχε τον στόχο που είχε να βάλει στην σύγκρουση του με το Ιράν, δηλαδή να εμπλέξει και τις ΗΠΑ. Εξαιρετικά κερδισμένος είναι αναμφισβήτητα ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο οποίος μπορεί να παρουσιάζεται ως ο μεγάλος προστάτης του Ισραήλ.

Τώρα το βασικό ερώτημα όλων είναι γιατί ο Τραμπ πήρε την απόφαση αυτή. Η εικόνα του από το κέντρο επιχειρήσεων του Λευκού Οίκου κατά την διάρκεια των χτυπημάτων στο Ιράν τον δείχνουν σκυθρωπό και προβληματισμένο. Το τελευταίο διάστημα δεχόταν σημαντική πίεση τόσο από το Τελ Αβίβ όσο και τους Ρεπουμπλικανούς και στελέχη με μεγάλο έρεισμα στην εκλογική βάση του.

Το μεν Ισραήλ πίεζε τον Τραμπ να μπει στον πόλεμο. Τις τελευταίες ημέρες έγινε ξεκάθαρο ότι ο ισραηλινός στρατός αντιμετώπιζε σφοδρές πυραυλικές επιθέσεις από το Ιράν και είχαν εκφραστεί φόβοι ότι εάν η σύγκρουση παρατεινόταν θα υπήρχαν μεγαλύτερες απώλειες στο Ισραήλ. Με βάση την δέσμευση όλων των Αμερικανών Προέδρων ότι οι ΗΠΑ εγγυώνται την ασφάλεια του Ισραήλ η ισραηλινή κυβέρνηση πίεζε τον Τραμπ να στηρίξει την ασφάλεια των πολιτών της.

Από την άλλη ένα μεγάλο μέρος της εκλογικής βάσης του Τραμπ και στελέχη των Ρεπουμπλικανών που απεχθάνονται τον πόλεμο πίεζαν προς την αντίθετη κατεύθυνση τον Λευκό Οίκο. Ο Τραμπ μπήκε στην πολιτική με την υπόσχεση ότι θα είναι ένας πρόεδρος που δεν θα κάνει πολέμους. Τελικά αυτή την υπόσχεση δεν την τήρησε και αυτό αναμένεται να έχει πολιτικό κόστος.

Εάν η στρατιωτική σύγκρουση με το Ιράν οδηγήσει σε μία ευρύτερη εμπλοκή των ΗΠΑ και σε πολεμική σύρραξη ολόκληρη την Μέση Ανατολή τότε θα προκύψουν ρωγμές στην εκλογική βάση του Τραμπ και έριδες μεταξύ των στελεχών των Ρεπουμπλικανών. Ήδη το κόμμα έχει μοιραστεί ανάμεσα σε αυτούς που επιμένουν ότι οι ΗΠΑ πρέπει να εγγυηθούν την ασφάλεια του Ισραήλ και σε εκείνους που δεν θέλουν καμία εμπλοκή σε κανέναν πόλεμο.

Το ρίσκο του Τραμπ με το δόγμα του ειρήνη διά της ισχύος

Ο Νετανιάχου έδωσε εύσημα στον Τραμπ για την «ιστορική» απόφαση του και το γεγονός ότι έκανε πράξη το δόγμα του για ειρήνη δια της ισχύος. Αυτό το δόγμα, όμως, θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ στον Αμερικανό Πρόεδρο.

Μετά τα πλήγματα στο Ιράν φαίνεται ότι ο Λευκός Οίκος επιθυμεί η σύγκρουση να περιοριστεί και η Τεχεράνη να οδηγηθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αυτό είναι τουλάχιστον αμφίβολο, όπως υποστηρίζουν όλοι οι αναλυτές. Οι αγιατολάδες της Τεχεράνης αυτή την στιγμή μάχονται για την επιβίωση τους και το γνωρίζουν καλά. Άρα μπορεί να γίνουν εξαιρετικά επικίνδυνοι και να προχωρήσουν σε αντίποινα κατά των Αμερικανών.

Εδώ και εβδομάδες η Τεχεράνη είχε θέσει ως «κόκκινη γραμμή» την συμμετοχή των Αμερικανών στην σύγκρουση με το Ισραήλ. Τώρα που αυτή η γραμμή παραβιάστηκε το Ιράν, όπως είπε ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί, η Τεχεράνη εξετάζει όλα τα ενδεχόμενα. Το τι ακριβώς σημαίνει αυτό θα φανεί τις επόμενες ώρες.

Ο Τραμπ επέλεξε να μην ακούσει τους δυτικούς συμμάχους του και τα κράτη του Κόλπου που τον προειδοποίησαν ότι μόνο μέσω της διπλωματίας μπορεί να λυθεί το πρόβλημα με το Ιράν. Ο Αμερικανός Πρόεδρος φέρεται να πιστεύει ότι μπορεί να οδηγήσει την Τεχεράνη σε διαπραγματεύσεις και η σύγκρουση να σταματήσει εδώ.

Ο Ντόναλντ Τραμπ φέρεται να εκτιμά ότι μπορεί να λειτουργήσει όπως στην περίπτωση της δολοφονίας του πανίσχυρου Ιρανού στρατηγού των Φρουρών της Επανάστασης και διοικητή της Δύναμης Κουντς, Κασέμ Σουλεϊμανί τον Ιανουάριο του 2020 με αμερικανικό drone. Τότε η Τεχεράνη αντέδρασε αλλά δεν υπήρξε καμία στρατιωτική σύγκρουση ή εμπλοκή.

Έτσι ο Λευκός Οίκος διαμηνύει ότι ο Τραμπ δεν επιθυμεί αλλαγή του καθεστώτος στο Ιράν και τα αμερικανικά πλήγματα μπορούν να είναι τα τελευταία. Επειδή βέβαια κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την αντίδραση του Ιράν ο Τραμπ φρόντισε να χρησιμοποιήσει και «μαστίγιο» και να προειδοποιήσει ότι υπάρχουν ακόμη στόχοι που μπορούν να χτυπηθούν εντός του Ιράν, το οποίο θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στην ειρήνη και την τραγωδία.

Γιατί η διορία των δύο εβδομάδων έληξε σε δύο ημέρες

Ο Αμερικανός Πρόεδρος είχε δώσει διορία δύο εβδομάδων προκειμένου το Ιράν να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Τελικά αποφάσισε τα στρατιωτικά πλήγματα στο Ιράν και γι’ αυτό όλοι αναρωτιούνται εάν η διορία δύο εβδομάδων ήταν ένα τέχνασμα του Τραμπ για να κερδίσει χρόνο και να μπερδέψει την Τεχεράνη ή κατέρρευσαν οι παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις που έκανε ο «ειρηνοποιός» του Αμερικανού Προέδρου, Στιβ Γουίτκοφ.

Ακόμη δεν υπάρχει απάντηση. Σίγουρα, όμως, το αδιέξοδο στις συνομιλίες των υπουργών Εξωτερικών Γερμανίας, Γαλλίας και Βρετανίας με τον Ιρανό ομόλογό τους στην Γενεύη αλλά και η επιμονή της Τεχεράνης να απαιτεί να σταματήσουν τα ισραηλινά χτυπήματα για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις έπαιξαν ρόλο στην απόφαση Τραμπ.