Ένα διπλωματικό «μπρα ντε φερ» ανάμεσα στην Αίγυπτο και την Ελλάδα αναμένεται να διαδραματιστεί την Τετάρτη στο Κάιρο. Εκεί όπου μεταβαίνει η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Γιώργο Γεραπετρίτη προκειμένου να συζητηθεί και να διευθετηθεί το ζήτημα που προέκυψε με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής Σινά.

Και μόνο το γεγονός ότι οι συζητήσεις γίνονται σε αναβαθμισμένο επίπεδο, καταδεικνύει τη σοβαρότητα της κατάστασης. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ότι η ελληνική κυβέρνηση αιφνιδιάστηκε από την απόφαση του αιγυπτιακού δικαστηρίου και εξαπολύουν «πυρά» για τους χειρισμούς της, ενώ από την πλευρά της κυβέρνησης διαμηνύουν ότι έχουν ασχοληθεί σοβαρά με το θέμα από την πρώτη στιγμή και δεν περίμεναν τη δικαστική απόφαση για να το φέρουν στην επικαιρότητα.

Ο Γιώργος Γεραπετρίτης έχει να λύσει μία «δύσκολη εξίσωση» και η πρόκληση είναι μεγάλη. Το σίγουρο είναι ότι θα πιέσει στην κατεύθυνση της συμφωνίας του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Αλ Σίσι ώστε να έχουμε την κυριότητα και όχι απλώς το δικαίωμα χρήσης. Οι Έλληνες διπλωμάτες θέλουν να δείξουν ότι δεν υπάρχει χώρος για κάτι διαφορετικό και ότι είναι αποφασισμένοι να ξεκαθαρίσει το ζήτημα με το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Βέβαια η αιγυπτιακή πλευρά εκτιμάται ότι θα επικαλεστεί το ότι υπάρχει μία απόφαση δικαστηρίου και δεν είναι πλέον πολιτική απόφαση.

Η Ελλάδα υποστηρίζει το, από αιώνων διαμορφωθέν, πάγιο καθεστώς της Μονής και θα επιδιώξει την ολοκλήρωση της συμφωνίας με την αιγυπτιακή πλευρά στη βάση όλων όσων συζητήθηκαν και ανακοινώθηκαν στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών με γνώμονα τη διαφύλαξη του χαρακτήρα της Μονής, δήλωσε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης.

Το ζήτημα αυτό έμενε στον αέρα για πολλά χρόνια και όπως τονίζουν κυβερνητικές πηγές, δεν υπήρξε άλλος πρωθυπουργός και άλλη κυβέρνηση που ασχολήθηκε σοβαρά με το θέμα. Η Αθήνα θα επιμείνει στα όσα συμφωνήθηκαν στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, να μην υπάρξει συγκεκριμένα κανένα ζήτημα με τον χαρακτήρα της Μονής, με όλα όσα ισχύουν ως προς το διαμορφωθέν πάγιο καθεστώς της και τον χαρακτήρα λειτουργίας της και όλα όσα έχουν να κάνουν με τη Μονή αυτή καθαυτή και όλους τους λατρευτικούς – θρησκευτικούς χώρους.

Στην ελληνική φαρέτρα θα βρεθεί και η έγγραφη παραδοχή της Αίγυπτου έναντι της UNESCO ότι η ιδιοκτησία κτιρίων και εδαφών ανήκει στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης.

Το άρθρο 3

Στη συμφωνία, στην οποία είχαν καταλήξει οι δύο πλευρές, αναγνωριζόταν η ιδιοκτησία της Μονής. Επί λέξει, στο άρθρο 3 αναφέρεται ότι: «Τα μέρη συμφωνούν ότι, σύμφωνα με την εγγραφή του Μοναστηριού της Αγίας Αικατερίνης στη Λίστα Παγκόσμιας Κληρονομιάς, το Μοναστήρι, τα κτίρια του, τα οικόπεδά του, οι εκκλησίες και τα συναφή κτίρια που αναφέρονται στο συνημμένο και υπογεγραμμένο έγγραφο από τα μέρη αποτελούν ιδιοκτησία του Μοναστηριού που ανήκει στο Ελληνορθόδοξο Δόγμα». Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης στην επικοινωνία που είχε την περασμένη Παρασκευή με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Αλ Σίσι τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «προέχει η διατήρηση του ελληνορθόδοξου και προσκυνηματικού χαρακτήρα της Ιεράς Μονής της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά».

Ωστόσο, δεν πέρασε απαρατήρητο ότι στην ανακοίνωση της αιγυπτιακής Προεδρίας αναφέρθηκε ότι «η επικοινωνία τόνισε την ακλόνητη δέσμευση της Αιγύπτου να διατηρήσει το μοναδικό και ιερό θρησκευτικό καθεστώς της Μονής της Αγίας Αικατερίνης, διασφαλίζοντας ότι αυτό το καθεστώς παραμένει ανέγγιχτο. Η δέσμευση αυτή ενισχύεται από την πρόσφατη δικαστική απόφαση, η οποία ευθυγραμμίζεται με την αφοσίωση της Αιγύπτου στην ιερότητα των θρησκευτικών και εκκλησιαστικών χώρων και επιβεβαιώνει τη μοναδική κληρονομιά, την πνευματική και θρησκευτική θέση της Μονής της Αγίας Αικατερίνης».

Η δικαστική απόφαση, δηλαδή, μπαίνει ήδη στη συζήτηση. Μένει να φανεί με ποια μορφή και σε ποια ένταση θα βρεθεί στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης αύριο, Τετάρτη.

Σύνθετο κείμενο 160 σελίδων

Σχετικά με την απόφαση του αιγυπτιακού δικαστηρίου, πρόκειται για ένα κείμενο 160 σελίδων με πολλά σύνθετα νομικά ζητήματα. Είναι υπό επεξεργασία από το Υπουργείο Εξωτερικών, γιατί περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τίτλοι, αιτιολογική γνώμη και εξαιρετικά σύνθετες νομικές σκέψεις στην αραβική γλώσσα.

Το OPEN φέρνει στο φως το συμπέρασμα της απόφασης του εφετείου το οποίο αναφέρεται σε κρατική περιουσία και συνδέει τη θρησκευτική ιδιότητα των μοναχών με το πρόσωπο του Δαμιανού και όχι με τον εκάστοτε Επίσκοπο. Συγκρατημένα αισιόδοξος δηλώνει ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης για τις συνομιλίες που θα έχει αύριο στο Κάιρο.

Σύμφωνα με το OPEN, η απόφαση «δεν παρέχει στέρεη διασφάλιση για το καθεστώς της Μονής». Με βάση την ανεπίσημη μετάφραση αναφέρει: «Το δικαστήριο αποφασίζει ότι οι πιστοί της Μονής της Αγίας Αικατερίνης δικαιούνται να χρησιμοποιούν το μοναστήρι και τους θρησκευτικούς και αρχαιολογικούς χώρους στην περιοχή της Αγίας Αικατερίνης με το κράτος να κατέχει αυτούς τους χώρους ως δημόσια περιουσία. Αυτό συμβαίνει λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πιστοί του μοναστηριού βρίσκονται εκεί με τη θρησκευτική ιδιότητα και τελούν τις θρησκευτικές τελετουργίες υπό την ηγεσία του επισκόπου του μοναστηριού, Δαμιανού, ο οποίος διορίστηκε με το Προεδρικό Διάταγμα Αρ. 306 του 1974. Αυτοί οι αρχαιολογικοί χώροι εποπτεύονται από το Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων».

«Είναι μια δύσκολη διπλωματική συζήτηση αλλά έχω μια συγκρατημένη αισιοδοξία ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε ώστε να διασφαλισθεί τόσο το ιδιοκτησιακό όσο και το λατρευτικό καθεστώς» δήλωσε ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης.

ΣΥΡΙΖΑ: Πρόταση Φάμελλου για διακομματική αποστολή στην Ιερά Μονή του Όρους Σινά

Την άμεση συγκρότηση διακομματικής κοινοβουλευτικής αποστολής στην Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Όρους Σινά ζητά με επίσημη επιστολή του προς τον Πρόεδρο της Βουλής, Νικήτα Κακλαμάνη, ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία, Σωκράτης Φάμελλος.

Η πρόταση έχει ως στόχο την έμπρακτη στήριξη της Ελληνικής Βουλής στο δίκαιο αίτημα για πλήρη σεβασμό των αιγυπτιακών Αρχών προς την Ιερά Μονή.

Πρόκειται για μια ενέργεια που υπερβαίνει κομματικές γραμμές και υπηρετεί την ανάγκη εθνικής εγρήγορσης και υπεράσπισης της πολιτιστικής και θρησκευτικής μας κληρονομιάς, όπως επισημαίνεται σε ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.

Αναλυτικά η επιστολή:

«Προς τον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, κ. Νικήτα Κακλαμάνη

Αξιότιμε Πρόεδρε,

Οι πρόσφατες αρνητικές εξελίξεις ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής Σινά, ύστερα από την απόφαση του Αιγυπτιακού δικαστηρίου, καθώς και η τοποθέτηση της αιγυπτιακής κυβέρνησης που περιορίζεται στη διασφάλιση μόνο του λατρευτικού καθεστώτος της Μονής, έχουν προκαλέσει ανησυχία σε όλους τους Έλληνες και τις Ελληνίδες και επιβάλουν την ουσιαστική παρέμβαση της χώρας μας.

Με δεδομένο τον καταλυτικό ρόλο που διαδραματίζει η Μονή της Αγίας Αικατερίνης για όλον τον Ελληνισμό αλλά και για όλη την Ορθοδοξία, ούσα η αρχαιότερη, εν λειτουργία, χριστιανική ορθόδοξη Μονή, καθίσταται επιτακτική η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη στήριξή της, δεδομένου μάλιστα ότι η κυβέρνηση συμμετείχε σε διαπραγματεύσεις με την αιγυπτιακή πλευρά για την επίτευξη συμφωνίας, η οποία φαίνεται ότι δεν τηρήθηκε.

Με δεδομένη τη σημασία της Μονής Σινά, θεωρούμε απαραίτητη την οργάνωση από την Ελληνική Βουλή διακομματικής αποστολής επιτροπής βουλευτών του Ελληνικού Κοινοβουλίου στην Ιερά Μονή του Σινά, προκειμένου να δηλώσουμε την μέγιστη δυνατή στήριξη της Ελληνικής Βουλής στο δίκαιο αίτημα για πλήρη σεβασμό των αιγυπτιακών Αρχών προς την Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης.

Για όλα τα παραπάνω καταθέτουμε σε εσάς την πρόταση αυτή και παρακαλώ για τις ενέργειές σας.

Με εκτίμηση, Σωκράτης Φάμελλος».

Μονή Σινά: Έντονη ανησυχία από τον τεχνικό σύμβουλο της UNESCO – “Πρέπει να ληφθούν μέτρα για την ακύρωση της απόφασης”

«Το ελληνικό ΙCOMOS εκφράζει την έντονη ανησυχία του, όσον αφορά στο ιδιοκτησιακό καθεστώς και τη δήμευση των περιουσιακών στοιχείων της Μονής Αγίας Αικατερίνης στη χερσόνησο του Σινά, όπως προβλέπει πρόσφατη απόφαση της αιγυπτιακής δικαιοσύνης.

Η Μονή ιδρύθηκε στα μέσα του 6ου αιώνα, από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α, και είναι η παλιότερη Μονή που λειτουργεί αδιάλειπτα επί 15 αιώνες, παραμένοντας Ορθόδοξη. Η Μονή και το περιβάλλον της έχουν αναδειχθεί διαχρονικά σε τόπο ιερό για 3 θρησκείες, τον Ιουδαϊσμό, τον Χριστιανισμό και τον Μωαμεθανισμό, και είχαν παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αλώβητα από μείζονες επεμβάσεις, έως τις αρχές του 21ου αιώνα.

Τo 2002, η Μονή με τον περιβάλλοντα χώρο, έκτασης 60.100 εκταρίων, αναγνωρίστηκε από την UNESCO ως Mνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς (World Heritage Monument). Παράλληλα, η περιοχή έχει κηρυχθεί ως φυσικό καταφύγιο οικοσυστήματος, που περιλαμβάνει σπάνια δείγματα γεωλογικών σχηματισμών και σπάνια είδη φυτών και ζώων. Κατά την τελευταία δεκαετία, έχει ξεκινήσει η εφαρμογή προγράμματος τουριστικής ανάπτυξης κολοσσικής κλίμακας που ονομάζεται Μεγάλη Μεταμόρφωση (Great Transfiguration Project). Το πρόγραμμα αυτό, πριν ακόμα ολοκληρωθεί και λειτουργήσει, έχει ήδη αλλάξει την όψη και τον χαρακτήρα του τόπου.

Η Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς (WHCommittee) της UNESCO ζήτησε από τις αιγυπτιακές αρχές να σεβαστούν τις συμβάσεις που ισχύουν για τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς: να διακόψουν τα κατασκευαστικά έργα στην περιοχή, έως ότου εκπονηθούν λεπτομερείς μελέτες, συμπεριλαμβανομένων και μελετών επιπτώσεων της εφαρμογής τους στις Eξαιρετικές Παγκόσμιες Aξίες (Outstanding Universal Values) του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς, καθώς και σχέδια διαχείρισής του.

Δεν διαφαίνεται πρόθεση των αιγυπτιακών Αρχών να διακόψουν τις εργασίες. Το πρόβλημα που αναδείχτηκε, με την έκδοση της απόφασης μιας δικαστικής διαδικασίας, που εκκρεμούσε επί έτη, σχετικά με το καθεστώς της Μονής, δεν είναι μεμονωμένο. Εγγράφεται σε ένα δίκτυο πολιτικών και δράσεων σε παγκόσμια κλίμακα, που συνδέονται άρρηκτα και με όσα κλιμακώνονται τελευταία στην ανατολική Μεσόγειο και επιφέρουν γοργά ριζικές αλλαγές στις πολιτικές, οικονομικές και οικολογικές ισορροπίες της περιοχής.

Οι διαβεβαιώσεις των αιγυπτιακών Αρχών ότι θα διαφυλαχθεί ο θρησκευτικός και λειτουργικός χαρακτήρας της Μονής δεν αναιρεί την ουσιαστική δήμευση της έγγειας περιουσίας της. Οι επιπτώσεις «στη διαφύλαξη του μοναστικού τρόπου λειτουργίας της Ιεράς αδελφότητας και του προσκυνηματικού χαρακτήρα» θα είναι μη αντιστρέψιμες, με αποτέλεσμα την ερήμωση της Μονής και την προσάρτηση του αραβικού πληθυσμού στο πλαίσιο της Μεγάλης Μεταμόρφωσης. Η Μονή θα διατηρηθεί ως τουριστικό αξιοθέατο, χωρίς ουσιαστικό θρησκευτικό περιεχόμενο. Δεν γίνεται αναφορά στα αμύθητης αξίας κειμήλια, που φυλάσσονται επί αιώνες στα κτήριά της, τα οποία εγγράφονται τόσο στην υλική όσο και στην άυλη κληρονομιά και τα οποία, συνεκδοχικά, προστατεύονται ως αναπόσπαστο τμήμα της Εξαιρετικής Παγκόσμιας Αξίας του συγκεκριμένου Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς, που ορίζεται από την UNESCO ως «Περιοχή Αγία Αικατερίνη» (“Saint Catherine Area”).

Η έκδοση της απόφασης του αιγυπτιακού δικαστηρίου ανέδειξε ένα από τα μεγάλα και σύνθετα προβλήματα στη διαχείριση της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με την ευρύτατη έννοια της διαχείρισης της Παγκόσμιας Ανθρωπιστικής Κληρονομιάς, σε πολιτισμικό και κοινωνικό επίπεδο. Στην περιοχή της χερσονήσου του Σινά και της Παλαιστίνης «συνωστίζονται» μνημεία και ιερά, που συνδέονται με την απαρχή τριών μεγάλων θρησκειών. Η προοπτική της τουριστικής εκμετάλλευσης αυτών των μνημείων και ιερών, αλλά και των φυσικών πόρων τους, προκαλεί το ενδιαφέρον οικονομικών κολοσσών, που δεν διστάζουν να καταστρέψουν ουσιαστικές αξίες πολιτιστικής και ανθρωπιστικής κληρονομιάς, τις οποίες διατείνονται ότι αξιοποιούν.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση, τα μνημεία καταντούν αντικείμενα μιας εικονιστικής ιστορικής – πολιτιστικής – ανθρωπιστικής πραγματικότητας, χωρίς σοβαρό περιεχόμενο.

To ελληνικό ICOMOS ανησυχεί για το μέλλον της Μονής της Αγίας Αικατερίνης στη χερσόνησο του Σινά, και φρονεί ότι οι κυβερνήσεις της Αιγύπτου και της Ελλάδας, η UNESCO, οι εθνικές επιτροπές ICOMOS, ο ΟΗΕ και η Ευρωπαϊκή Κοινότητα πρέπει να λάβουν μέτρα για την ακύρωση της απόφασης του αιγυπτιακού δικαστηρίου, ώστε να ενταθούν οι προσπάθειες για την ορθή διαχείριση αυτού του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Θεωρούμε επίσης σκόπιμο, όπως η Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς (World Heritage Committee) της UNESCO, στην προσεχή σύνοδό της τον Ιούλιο του 2025, εγγράψει την Μονή της Αγίας Αικατερίνης στη χερσόνησο του Σινά στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς σε Κίνδυνο, προκειμένου να ληφθούν ενισχυμένα μέτρα προστασίας της».