Ο Σωκράτης, στον Πλατωνικό διάλογο «ΚΡΑΤΥΛΟΣ», εξετάζει την ετυμολογία της λέξης «άνθρωπος» και την συνδέει με την ικανότητα παρατήρησης και σκέψης που διακρίνει το ανθρώπινο είδος από τα υπόλοιπα ζώα.
Σύμφωνα με τον Σωκράτη, η λέξη προέρχεται από την περιφραστική έκφραση «αναθρών ά όπωπε», δηλαδή «παρατηρώ αυτό που είδα», και δείχνει την πρωτοκαθεδρία της ελληνικής γλώσσας στην αποτύπωση της ανθρώπινης διάνοιας σε αντίθεση με άλλες γλώσσες που επικεντρώνονται στην υλική υπόσταση του ανθρώπου.
Η ελληνική γλώσσα, όπως υποστηρίζει ο Σωκράτης, αναδεικνύει τη διανοητική ικανότητα του ανθρώπου, προσδιορίζοντας τον με βάση την ικανότητά του να σκέφτεται και να παρατηρεί.
Πιο αναλυτικά
Η Ελληνική γλώσσα είναι η μόνη εννοιολογική γλώσσα της γης, δηλαδή η μόνη γλώσσα στην οποίαν το σημαίνον (όνομα) εμπεριέχει απολύτως και άνευ παρερμηνείας το σημαινόμενον (νόημα).
Το ότι δίδονται σήμερα δια κάθε λέξιν της Ελληνικής καθομιλουμένης διάφορες ερμηνείες, αυτό είναι απόδειξις της απώλειας της σοφίας, η οποία ενυπάρχει στη γλώσσα μας, από τους σημερινούς χρήστες αυτής, δηλαδή από εμάς τους σημερινούς Έλληνες.
Όμως, σχετικά με το θέμα αυτό, υπάρχει ένας πραγματικός θησαυρός της Ελληνικής Γραμματείας, τον οποίον θα πρέπει όλοι οι Έλληνες να τον μελετήσουν. Είναι ο Πλατωνικός διάλογος «ΚΡΑΤΥΛΟΣ», ο οποίος αναφέρεται ακριβώς στην ιστορία, φιλοσοφία και ετυμολογία των ονομάτων της Ελληνικής γλώσσας.
Ειδικά όσοι διακατέχονται από τον ετυμολογικόν της γλώσσας μας οίστρον, θα πρέπει απαραιτήτως να αναγνώσουν προσεκτικά τον εν λόγω διάλογο.
Περί του ονόματος «άνθρωπος», δίδεται από τον Σωκράτη στον «ΚΡΑΤΥΛΟ» η ακόλουθος ετυμολογική ερμηνεία (την παραθέτω εδώ σε μετάφρασι):
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Νομίζω ότι και το όνομα των ανθρώπων, μία από αυτές τις αλλοιώσεις υπέστη, καθώς και αυτό έγινε όνομα, ενώ πριν ήταν έκφρασις. Με την αφαίρεσιν του γράμματος Άλφα και με την μεταβολήν του τόνου της λήγουσας από οξύτερο σε βαρύτερο.
ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ: Τι εννοείς;
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Ιδού τι εννοώ: Το όνομα «άνθρωπος» σημαίνει ότι τα μεν άλλα ζώα τίποτε από όσα βλέπουν δε μελετούν, δε συλλογίζονται και δεν αναθρούν… τίποτε ήτοι δεν παρατηρούν με προσοχή… ο δε άνθρωπος άπαξ και δεί κάτι – άπαξ δηλαδή και «όπωπε» κάτι – και αναθρεί και συλλογίζεται ό,τι όπωπε.
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι ο άνθρωπος σωστά ονομάστηκε «άνθρωπος», διότι είναι το μοναδικό ζώον, το οποίον «αναθρεί ά όπωπε», παρατηρεί δηλαδή με μεγάλη προσοχή ό,τι έχει δει.
Βλέπουμε λοιπόν ότι ο σοφότερος των ανθρώπων Σωκράτης, μεταφέροντας μέσα από τον συγκεκριμένον διάλογον την πανάρχαια γνώσιν της Ελληνικής ονοματοθετήσεως διά την συγκεκριμένην λέξιν, δίδει την πληροφορίαν ότι η λέξις «άνθρωπος» στην πρωτογένεσιν της ήταν περιφραστικός επιθετικός προσδιορισμός του όντος, το οποίον διέφερε από τα ζώα βασικά ως προς τον τρόπον με τον οποίον χρησιμοποιούσε τον νουν του και ως προς τις διανοητικές του ικανότητες.
Έτσι ο περιφραστικός επιθετικός προσδιορισμός «αναθρών ά όπωπε», συνεπτύχθη μονολεκτικά σε «ανάθρωπος», και εν συνεχεία με την αφαίρεση του γράμματος «α» μεταξύ των φθόγγων «ν» και «θ» και της μεταφοράς του τόνου στην πρώτην συλλαβήν της λέξεως, διεμορφώθη η λέξις «άνθρωπος»!
Εδώ θα πρέπει να τονισθή ότι η Ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική, η οποία χαρακτηρίζει τον άνθρωπο σύμφωνα με τις διανοητικές του ικανότητες.
Όλες οι άλλες λατινογενείς διάλεκτοι, χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο μόνον με την υλικήν του υπόστασιν, την χοϊκήν, την χωμάτινη (homo, human, home, κ.λ.π.).
Να είναι άραγε τυχαίον αυτό, διότι και ο ορισμός αυτός από Ελληνικήν λέξιν έχει ληφθή, ή μήπως η Ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική, η οποία αναδεικνύει την προτεραιότητα στην οποίαν πρέπει να επικεντρώνεται η προσοχή του ανθρώπου;
