Ο Καρδινάλιος Πιερμπατίστα Πιτσαμπάλα, Πατριάρχης Ιεροσολύμων, θεωρείται φαβορί για τον παπικό θρόνο μετά τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου. Με 35 χρόνια εμπειρίας στην Ιερουσαλήμ, έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη Ισραηλινών και Παλαιστινίων μέσω του διαλόγου και της μετριοπάθειας.
Η προθυμία του να προσφέρει τον εαυτό του για την ανταλλαγή παιδιών-ομήρων στη Γάζα τον έχει καταστήσει γνωστό και πέρα από τους θρησκευτικούς κύκλους. Παράλληλα, η ηλικία του και η απουσία σαφών τοποθετήσεων σε κρίσιμα ζητήματα της Καθολικής πίστης προκαλούν ανησυχίες για την πιθανή εκλογή του.
Καθώς ετοιμάζεται για το Κονκλάβιο, οι συνεργάτες του του εύχονται σοφία και καθοδήγηση.
Πιο αναλυτικά
Όταν τη Δευτέρα του Πάσχα ο Καρδινάλιος και Πατριάρχης Ιεροσολύμων, Πιερμπατίστα Πιτσαμπάλα, πληροφορήθηκε τον θάνατο του πάπα Φραγκίσκου, ακύρωσε αμέσως όλα του τα ραντεβού και ετοιμάστηκε να αναχωρήσει για τη Ρώμη και το Βατικανό. Στην έξοδο του Πατριαρχείου της Ιερουσαλήμ, του οποίου ηγείται τα τελευταία χρόνια, τον αποχαιρέτισε μια μικρή ομάδα συνεργατών και φίλων, την ώρα που επιβιβαζόταν στο όχημα με προορισμό το αεροδρόμιο.
Ο Πιτσαμπάλα έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη Ισραηλινών, Παλαιστινίων, Ιορδανών και Αιγυπτίων, έχοντας αναδειχθεί ως μετριοπαθής, με υπομονή, δίνοντας έμφαση στον διάλογο.
Η φιγούρα του διακρίνεται εύκολα στους διαδρόμους του πατριαρχείου στην Ιερουσαλήμ, καθώς βαδίζοντας το ράσο να κυματίζει μπροστά του, σαν να ανοίγει δρόμο μέσα στο σκοτάδι, σχολιάζει η ιστοσελίδα Crux, που καλύπτει θέματα της Καθολικής Εκκλησίας.
Γεννημένος στο Μπέργκαμο της βόρειας Ιταλίας, ζει εδώ και 35 χρόνια στην Ιερουσαλήμ. Όπως λέει ο ίδιος, «Δεν έχω ιδέα για τι πράγμα μιλάνε οι άνθρωποι στην Ιταλία τις περισσότερες φορές».
Μοναδικό δεσμό με την πατρίδα του πλέον κρατά η ηλικιωμένη μητέρα του.
Σύμφωνα με το Associated Press, το 2016, ο Φραγκίσκος διόρισε τον Πιτσαμπάλα για να καλύψει την κενή θέση του Λατίνου Πατριάρχη στην Ιερουσαλήμ (εκπρόσωπος των Καθολικών στο Ισραήλ, την Κύπρο, την Ιορδανία και τα Παλαιστινιακά εδάφη) και επισημοποίησε τον ρόλο του το 2020.
Ο Λατίνος Πατριάρχης της Ιερουσαλήμ αναβαθμίστηκε σε Καρδινάλιο το 2023.
Από τη φτώχεια στην καρδιά της Ιερουσαλήμ
Σύμφωνα με το CNN, ήταν μόλις 25 ετών όταν έφτασε για πρώτη φορά στην Ιερουσαλήμ, νεοχειροτονημένος ιερέας. Η φτώχεια στην οποία μεγάλωσε έπαιξε ρόλο στην απόφασή του να μπει σε μοναστικό τάγμα – έτσι θα υπήρχε ένα στόμα λιγότερο για να ταΐσει η οικογένειά του.
Πάνω απ’ όλα, όμως, καθοριστικός υπήρξε ένας ντόπιος ιερέας που έκανε ποδήλατο και μετέδιδε χαρά και πνευματικότητα στον Πιερμπατιστά.
Ο Καρδινάλιος που πρόσφερε τον εαυτό του για τα παιδιά-ομήρους
Εκτός από τους κύκλους της Εκκλησίας, ο Πιτσαμπάλα έγινε γνωστός ευρύτερα με την «ηρωική» χειρονομία του, λίγες ημέρες μετά την έναρξη του πολέμου στη Γάζα.
«Είμαι έτοιμος για ανταλλαγή, για οτιδήποτε, αν αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ελευθερία, να επιστρέψουν τα παιδιά [του Ισραήλ] στο σπίτι τους… Υπάρχει απόλυτη προθυμία από την πλευρά μου», είχε πει.
Αυτή ήταν η αυθόρμητη απάντησή του, σε μια ερώτηση κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης με δημοσιογράφους του Βατικανού, μόλις δύο εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως Καρδινάλιου.
Αργότερα είπε στο CNN: «Ήταν μια παράξενη ερώτηση, αλλά το εννοούσα πολύ σοβαρά. Δεν περίμενα τέτοια αντίδραση. Ο κόσμος αντέδρασε υπέροχα, αλλά όχι στην Παλαιστίνη. Γιατί για τα Ισραηλινά παιδιά και όχι για τα Παλαιστινιακά παιδιά; Η απάντησή μου ήταν… και για εκείνα είμαι έτοιμος. Κανένα πρόβλημα».
«Αυτό που είπα τότε στους δημοσιογράφους ήταν πολύ αφελές», αναγνώρισε.
Ωστόσο, αυτό που τον προβλημάτισε είναι πως κανείς άλλος –ούτε πολιτικός, ούτε θρησκευτικός ηγέτης, σε τοπικό ή παγκόσμιο επίπεδο– δεν επανέλαβε μια παρόμοια πρόταση.
«Αυτή τη στιγμή, η εντύπωσή μου είναι πως οι θεσμοί των ηγετών έχουν παραλύσει τον ρόλο τους. Το μάθημα που βλέπω είναι ότι πίστη και εξουσία δεν συμβαδίζουν. Αν θέλεις να είσαι ελεύθερος ως θρησκευτικός ηγέτης, πρέπει να είσαι ανεξάρτητος από κάθε είδους εξουσία – οικονομική, πολιτική, κοινωνική, οποιαδήποτε. Και δεν είμαστε εκεί τώρα», τόνισε.
Ο Καρδινάλιος της Ιερουσαλήμ έχει επισκεφθεί τη Γάζα δύο φορές μετά την έναρξη του πολέμου, τον Μάιο και λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Εκεί μετέφερε τρόφιμα που αγόρασε από μουσουλμάνους εμπόρους της Ιερουσαλήμ και αποθήκευσε σε εβραϊκή εταιρεία, πριν τα παραδώσει σε χριστιανικές οικογένειες.
Ο «χορός της πίτσας» και η πορεία προς το Κονκλάβιο
Το επίθετό του, «Pizzaballa», στα ιταλικά σημαίνει «χορός της πίτσας», δημιουργώντας ευφάνταστους συνειρμούς, καθώς, στην περίπτωση που εκλεγεί Πάπας, δεν αποκλείεται το διαδίκτυο να κατακλυστεί από memes που παρουσιάζουν ένα κομμάτι πίτσα μέσα σε παπικά ράσα να χορεύει, εν μέσω ενός πανηγυρικού κλίματος στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό.
Ωστόσο, ο ίδιος είναι ένας άνθρωπος με βαθιά θεολογική κατάρτιση -με διδακτορικό από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ-, ο οποίος μπορεί να συζητά άνετα, ακόμη και στα εβραϊκά, με ορθόδοξους ραβίνους στο YouTube. Αυτό, βέβαια, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο ο Πιτσαμπάλα να έχει «κρυφές», διασκεδαστικές πτυχές που κανείς δεν γνωρίζει.
«Η πίστη είναι το μόνο πράγμα από το οποίο μπορείς να κρατηθείς ζωντανός στη ζωή σου. Η πίστη είναι τρόπος να ξεπερνάς τον εαυτό σου. Η πίστη είναι να πιστεύεις σε κάποιον άλλον», σημειώνει ο ίδιος, καθότι πρωτίστως είναι άνθρωπος της πίστης, και όχι του χορού.
Σχολιάζοντας το πώς βλέπει ο ίδιος τον ρόλο του Καρδιναλίου, είπε: «[Είμαι] Η φωνή του λαού μου προς τον κόσμο, αλλά και η φωνή της πίστης προς τον λαό μου».
«Ένα από τα προβλήματα που έχουμε τώρα είναι ότι έχουμε την τάση να απανθρωποποιούμε τον άλλον. Δεν πρέπει να το κάνουμε αυτό. Ο άλλος είναι άνθρωπος. Όποιος κι αν είναι, είναι άνθρωπος. Πρέπει να το κρατάς αυτό μέσα σου», επισήμανε επίσης.
Υπάρχουν, ωστόσο, και αντιρρήσεις ως προς την εκλογή του στο ανώτατο αξίωμα της Καθολικής Εκκλησίας.
Η ηλικία του, στα 60 έτη, θα μπορούσε να προμηνύει μια μακρά παποσύνη, κάτι που ίσως δεν επιθυμούν όλοι οι Καρδινάλιοι. Άλλοι πάλι βλέπουν στο πρόσωπό του μια σταθερότητα.
Παράλληλα, η απουσία σαφών τοποθετήσεων του Πιτσαμπάλα σε ακανθώδη ζητήματα της Καθολικής πίστης ενδέχεται να προβληματίσει κάποιους. Η ενδεχόμενη παποσύνη του θεωρείται από ορισμένους ως «ένα ταξίδι στο άγνωστο», σημειώνει το Crux.
Τέλος, υπάρχουν και εκείνοι που απορρίπτουν την προοπτική ενός ακόμη Πάπα με καταγωγή από την Ιταλία. Αν και έχει περάσει σχεδόν ολόκληρη την ενήλικη ζωή του εκτός της χώρας, η καταγωγή του μπορεί να θεωρηθεί πισωγύρισμα για κάποιους Καρδινάλιους-εκλέκτορες.
Καθώς επιβιβαζόταν στο μαύρο αυτοκίνητο που θα τον μετέφερε στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν και στο Κονκλάβιο, υπάλληλοι του Πατριαρχείου και φίλοι του τραγούδησαν στα αραβικά μια ευχή: «Κύριε, καθοδήγησε τα βήματά του με σοφία, γέμισε την καρδιά του με Πνεύμα και μείνε μαζί του αν είναι το θέλημά σου να οδηγήσει την Εκκλησία σου», αναφέρει το CNN.
Ο ίδιος δεν ενέδωσε σε συναισθηματισμούς. «Να προσεύχεστε για μένα», ζήτησε. «Τα λέμε σύντομα».
