Μόλις τρεις μήνες μετά την έναρξη της νέας θητείας του, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κλιμακώνει τη μάχη εναντίον των θεσμών που τον αμφισβητούν ως ισχυρό άνδρα, συμπεριλαμβανομένων των δικαστηρίων, του νομικού επαγγέλματος, της ελίτ της εκπαίδευσης και των Μέσων Ενημέρωσης, σχολιάζει το CNN.

Η  διασταλτική ερμηνεία των νόμων και οι αμφισβητήσιμες ερμηνείες των δικαστικών αποφάσεων προκαλούν ανησυχία για τον αντίκτυπό τους στο κράτος δικαίου, την ελευθερία της έκφρασης και το Σύνταγμα.  Η υποδοχή του Προέδρου του Ελ Σαλβαντόρ Ναγίμπ Μπουκέλε, είναι χαρακτηριστική. Ο Μπουκέλε αυτοχαρακτηρίζεται ως ο “πιο cool δικτάτορας του κόσμου”. Ο Τραμπ τον υποδέχτηκε πολύ θερμά.

Ο Μπουκέλε έχει αναστείλει τμήματα του Συντάγματος του Σαλβαδόρ και έχει φυλακίσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους χωρίς τη δέουσα διαδικασία  επικαλούμενος μία καταστολή της εγκληματικότητας. Πρότεινε μάλιστα και στον Τραμπ να το δοκιμάσει. Και οι δύο Πρόεδροι αρνήθηκαν να απελευθερώσουν έναν μετανάστη χωρίς χαρτιά, ο οποίος συνελήφθη στο Μέριλαντ και απελάθηκε σε μια διαβόητη μεγα-φυλακή στη γενέτειρά του, το Ελ Σαλβαδόρ, χωρίς δικαστική ακρόαση και παρά την εντολή δικαστή ότι δεν πρέπει να σταλεί πίσω στη χώρα. Και αυτό δεν είναι  μόνη υπόθεση στην οποία ο Τραμπ αγνοεί την δικαιοσύνη. Το κάνει και στην υπόθεση Abrego Garcia, στην οποία η δικαστική εξουσία έρχεται σε σύγκρουση με την εκτελεστική.

Ο Τραμπ σκέφτεται ακόμη μία πιο σκανδαλώδη αμφισβήτηση του νόμου. Πρότεινε να διευρυνθεί το σχέδιό του για την απέλαση όσων λέει ότι είναι μέλη συμμοριών και τρομοκράτες σε σκληρές φυλακές του Ελ Σαλβαδόρ.

Στο στόχαστρο Τραμπ οι νομικές και εκπαιδευτικές ελίτ

Οι κινήσεις εξουσίας του Λευκού Οίκου υποδηλώνουν ότι δεν θέλει μόνο να αποφασίζει μονομερώς ποιος θα απελαθεί, με βάση τα δικά του κριτήρια και όχι αυτά των δικαστηρίων. Θέλει επίσης να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τον φόρτο εργασίας των μεγάλων δικηγορικών γραφείων, το τι διδάσκεται στα κορυφαία πανεπιστήμια και τις ειδήσεις που βλέπουν οι Αμερικανοί στην τηλεόραση. Πρόκειται για κλασικές σελίδες από τα εγχειρίδια των ισχυρών ηγετών, όπως ο Πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, ένας άλλος ήρωας του Τραμπ, ο οποίος εδραίωσε την εξουσία του περιορίζοντας την ανεξαρτησία του νόμου, των Μέσων Ενημέρωσης και του ακαδημαϊκού κόσμου.

Τις τελευταίες ημέρες, ο Τραμπ αύξησε την πίεση σε κορυφαία δικηγορικά γραφεία που ανέλαβαν υποθέσεις ή προσέλαβαν δικηγόρους που θεωρεί εχθρικούς προς τα πολιτικά του συμφέροντα.

Ο Λευκός Οίκος έχει επίσης απειλήσει πολλά πανεπιστήμια με περικοπές χρηματοδότησης εάν δεν προβούν σε αλλαγές στη σχολική πολιτική, ακόμη και στο τι διδάσκουν. Επίσης, την Κυριακή, απαίτησε την τιμωρία της εκπομπής “60 Minutes” του CBS και κάλεσε τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών να ανακαλέσει την άδεια του δικτύου.

Και ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο,  έχει ασκήσει τεράστια εξουσία για να ακυρώσει τις βίζες εκατοντάδων ξένων φοιτητών, ορισμένοι από τους οποίους συμμετείχαν σε διαδηλώσεις κατά του Ισραήλ.

Αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης για αντιπερισπασμό στο χάος των δασμών

Και οι πελατειακές σχέσεις φαίνεται να ριζώνουν στην Ουάσιγκτον. Ο Τραμπ, για παράδειγμα, σηματοδότησε ότι ήταν ανοιχτός σε διαπραγματεύσεις με κορυφαίους CEOs για εξαίρεση από τους περιβόητους δασμούς του. Επίσης υποσχέθηκε να… ξεκοιλιάσει μια ελίτ του κατεστημένου που, όπως υποστηρίζει, περιφρονεί πολλούς Αμερικανούς και έχει μολυνθεί από ακραίες φιλελεύθερες αξίες για τη φυλή και το φύλο.

Μια πολιτιστική επίθεση σε θεσμούς που θεωρούνται ότι κυριαρχούνται από τις ελίτ είναι επίσης ένας χρήσιμος αντιπερισπασμός για την κοινή γνώμη από το χάος του εμπορικού πολέμου και την αποτυχία μέχρι στιγμής της ειρηνευτικής πρωτοβουλίας του στην Ουκρανία.

Η άγρια ρητορική του Τραμπ και η προφανής πεποίθησή του ότι έχει απεριόριστη εξουσία -που ενισχύεται από μια απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για την προεδρική ασυλία- έχουν εδώ και καιρό κάνει τους επικριτές του να προειδοποιούν, μερικές φορές με υπερβολικά κινδυνολογικούς όρους, ότι είναι ένας εν αναμονή δικτάτορας. Αλλά η άρνησή του να αποδεχθεί το αποτέλεσμα των εκλογών του 2020 και οι νέες προσπάθειές του να ματαιώσει την κυβερνητική λογοδοσία, τις νομικές διαδικασίες, ακόμη και την ελευθερία της έκφρασης, πληθαίνουν.

Σοβαρές πολιτικές και νομικές διαμάχες

Βέβαια αντιμετωπίζει και αντίσταση. Το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ απέρριψε τη Δευτέρα τις απαιτήσεις της διοίκησης για αλλαγές στην πολιτική. Του έκοψε την χρηματοδότηση και απειλεί να αναστείλει και τις φορολογικές του ελαφρύνσεις.

Όμως το Πανεπιστήμιο Κολούμπια υπέκυψε στις απαιτήσεις της διοίκησης για περιορισμούς στις διαδηλώσεις και νέες πειθαρχικές διαδικασίες, και αναθεώρησε αμέσως το πρόγραμμα σπουδών του για τη Μέση Ανατολή.

Το μοτίβο της αντίστασης και κάποιας υποταγής στις πολιτικές του Τραμπ διαδραματίζεται και στον νομικό κλάδο. Δύο μεγάλες εταιρείες, η Jenner & Block και η WilmerHale, οι οποίες διαθέτουν τεράστιες πρακτικές στην Ουάσινγκτον, έχουν μηνύσει την κυβέρνηση για να αμφισβητήσουν τις εκτελεστικές εντολές του Τραμπ που στοχεύουν τις ίδιες και τους πελάτες τους. Κατηγορούν την κυβέρνηση ότι χρησιμοποιεί αντισυνταγματικά εκτελεστικά διατάγματα για να τιμωρήσει ή να καταπνίξει τον λόγο που δεν της αρέσει.

Το γεγονός ότι η κυβέρνηση ξεχωρίζει τους δημοσιογράφους ώθησε το Associated Press να προσφύγει στα δικαστήρια, αφού οι δημοσιογράφοι του απαγορεύτηκε να ταξιδεύουν με το Air Force One και να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις στο Οβάλ Γραφείο, λόγω της άρνησης του πρακτορείου ειδήσεων και φωτογραφιών να ακολουθήσει το παράδειγμα του Τραμπ και να μετονομάσει τον Κόλπο του Μεξικού στο εγχειρίδιο ύφους του. Ομοσπονδιακός δικαστής έκρινε την περασμένη εβδομάδα αντισυνταγματική την τιμωρία του AP από τον Λευκό Οίκο.

Σε πορεία σύγκρουσης κυβέρνηση και δικαιοσύνη

Η επόμενη πρόκληση του Τραμπ για το κράτος δικαίου είναι πιθανό να διαδραματιστεί στην υπόθεση του Αμπρέγκο Γκαρσία. Η αστυνομία τον μάζεψε από τα προάστια του Μέριλαντ και τον έστειλε στην τεράστια φυλακή του Ελ Σαλβαδόρ. Ο Τζόζεφ Μαζάρα, δικηγόρος του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας, δήλωσε ενόρκως τη Δευτέρα ότι η υπηρεσία “δεν έχει την εξουσία να αποσπάσει με τη βία έναν αλλοδαπό από την εσωτερική επιτήρηση ενός ξένου κυρίαρχου κράτους”.

Το ίδιο είχε πει και ο Πρόεδρος Μπουκέλε λίγες ώρες νωρίτερα, στον Λευκό Οίκο. Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα για να φέρει πίσω τον Abrego Garcia. Αρχίζει να μοιάζει με ακόμη μία προσπάθεια να παρακάμψει την εξουσία της δικαιοσύνης.

Σε αυτό και σε πολλά άλλα μέτωπα, η αίσθηση μιας επερχόμενης συνταγματικής σύγκρουσης γίνεται όλο και πιο αδύνατο να αγνοηθεί.