Απώλειες που όμοιες τους είχαν να βιώσουν πάρα πολύ καιρό κατέγραψαν μέσα σε δύο ημέρες οι παγκόσμιες αγορές εξαιτίας των ανακοινώσεων των δασμών από τον Ντόναλντ Τραμπ κατά την «Ημέρα της Απελευθέρωσης» στις 2 Απριλίου.

Το νέο πακέτο δασμών των ΗΠΑ κατά των εμπορικών τους εταίρων ακολούθησαν απαντήσεις από τους τελευταίους, πλην της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) η οποία ακόμα επεξεργάζεται τις κινήσεις, αλλά η ζημιά είχε ήδη γίνει, οδηγώντας σε κραχ τα χρηματιστήρια και άλλες αγορές.

Την πιο ηχηρή απάντηση έδωσε η Κίνα, εξαγγέλοντας διπλασιασμό των δασμών της κατά των ΗΠΑ, φτάνοντας το ισόποσο με τον αμερικάνικο δασμό στο 34%, με τον Ντόναλντ Τραμπ να αναφέρει πως πρόκειται για μία «κίνηση πανικού».

Η ΕΕ βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Ουάσινγκτον, αν και διαμηνύει πως μια «πρώτη δέσμη αντίμετρων ως απάντηση στους τιμωρητικούς δασμούς» είναι έτοιμη και ότι η ΕΕ θα λάβει «περαιτέρω αντίμετρα (…) εάν οι διαπραγματεύσεις αποτύχουν». 

Το σχέδιο που επεξεργάζεται περιλαμβάνει δασμούς σε μια σειρά αμερικανικά αγαθά (πχ μοτοσικλέτες Harley-Davidson, ουίσκι, θεριζοαλωνιστικές μηχανές, μηχανήματα έργων Caterpillar και βαλίτσες Samsonite) αλλά και υπηρεσίες όπως η τεχνολογία και οι ψηφιακές υπηρεσίες.

Βούλιαξαν οι αγορές

Οι απώλειες ήταν σημαντικές και για τις ελληνικές μετοχές. Άλλωστε, οι αρνητικές επιπτώσεις αναμένεται να «χτυπήσουν» και τις ελληνικές επιχειρήσεις που εξάγουν στις ΗΠΑ, με δασμούς που φτάνουν στο 20%. Τα σημαντικότερα αγαθά που εξάγει η Ελλάδα προς τις ΗΠΑ είναι τρόφιμα όπως τυρί, ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, φρούτα. 

Ωστόσο, η «ανατριχίλα» από την προοπτική μιας παγκόσμιας ύφεσης επηρεάζει όλες τις μετοχές. Την Πέμπτη (03.04.2025), πρώτη συνεδρίαση μετά τις ανακοινώσεις του Τραμπ η Αθήνα έκλεισε με απώλειες στο γενικό δείκτη 1,77% ενώ ο δείκτης υψηλής κεφαλαιοποίησης υποχώρησε κατά 1,93% και ο τραπεζικός κατά 3,7%. Η πτωτική πορεία συνεχίστηκε και την Παρασκευή καθώς ο γενικός δείκτης «έγραψε» απώλειες 4,83% με το δείκτη υψηλής κεφαλαιοποίησης να κατρακυλά κατά 5,15% και τις τράπεζες σε ελεύθερη πτώση κατά 7,15%.

Ίδια και χειρότερη ήταν η αντίδραση και των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων. Ο πανευρωπαϊκός Stoxx 600 διολίσθησε 2,67% την Πέμπτη, με κολοσσούς της ηπείρου να δέχονται σφοδρό πλήγμα, όπως η Adidas που έπεσε κατά 11,72%. Ο δείκτης των αυτοκινήτων, τα οποία πλέον επιβαρύνονται με δασμούς 25%, έχασε 3,9%, ενώ ο τραπεζικός έκλεισε στο -5,6% και ο τεχνολογικός στο -4,5%.

Στους εθνικούς δείκτες, ο γερμανικός DAX υποχώρησε κατά 3,08% ο γαλλικός CAC 40 έκλεισε στο -3,31%, ο FTSE MIB στο Μιλάνο σημείωσε απώλειες 3,6% ενώ στη Μαδρίτη ο ΙΒΕΧ 35 έχασε 1,02%.

Το μίνι κραχ συνεχίστηκε και την Παρασκευή, καθώς ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 έκλεισε με πτώση 5%, σημειώνοντας τη χειρότερη εβδομαδιαία απώλεια του έτους. Ο βρετανικός FTSE 100 σημείωσε πτώση σχεδόν 5%, ο γερμανικός DAX έχασε 4,7% ή 1.100 μονάδες, και ο γαλλικός CAC 40 διολίσθησε κατά 4,3%. Το χρηματιστήριο του Μιλάνου κατρακύλησε με 6,53% ενώ ο IBEX 35 στη Μαδρίτη έπεσε 5,77%.

Τα χρηματιστήρια της Ασίας ήταν χρονικά και τα πρώτα που αντέδρασαν στις εξαγγελίες του Τραμπ. Την Πέμπτη, ο ιαπωνικός δείκτης Nikkei 225 έπεσε 3,24%, ο Hang Seng του Χονγκ Κονγκ υποχώρησε κατά 2,08%, ενώ ο CSI 300 της ηπειρωτικής Κίνας σημείωσε πτώση 0,66%. Στη Νότια Κορέα, ο Kospi υποχώρησε κατά 0,84%, και ο S&P/ASX 200 της Αυστραλίας διολίσθησε κατά 0,94%.

Την Παρασκευή, ο ιαπωνικός Nikkei 225 διολίσθησε 2,8%, ενώ ο Topix υποχώρησε 3,3%. Ο Κospi της Νότιας Κορέας υποχώρησε 0,9% ενώ ο S&P/ASX 200 της Αυστραλίας διολίσθησε 2,44%, ο SET της Ταϊλάνδης υποχώρησε πάνω από 2%, στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων πέντε ετών. Οι μετοχές του Χονγκ Κονγκ και της Κίνας διασώθηκαν καθώς ήταν κλειστές λόγω αργίας.

Όμως το μεγάλο κραχ σημειώθηκε στην Wall Street όπου μόνο την Πέμπτη χάθηκαν 2 τρισ. δολάρια από τον S&P 500. Ο Dow Jones έκλεισε με απώλειες 3,98%, ή 1.679 μονάδες καταγράφοντας τη χειρότερη επίδοση από τον Ιούνιο του 2020. Ο S&P 500 έχασε 4,84% ή 274 μονάδες, και ο Nasdaq ηγήθηκε του ξεπουλήματος με απώλειες 5,97% καταγράφοντας τη χειρότερη επίδοση από τον Μάρτιο του 2020. Αντίστοιχο ήταν και το sell off της Παρασκευής, καθώς ο Dow Jones έκλεισε με πτώση άνω των 1.600 μονάδων, ενώ οι S&P 500 και ο Nasdaq έκλεισαν αμφότεροι με «κατρακύλα» πέριξ του 5%.

Σε ό,τι αφορά την αγορά συναλλάγματος, αν και οι δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ είχαν ως στόχο να ενισχύσουν το αμερικανικό δολάριο και την οικονομία της χώρας, από την πρώτη ημέρα μετά τις ανακοινώσεις της Τετάρτης, το ευρώ, έκανε ράλι άνω του 2% έναντι του αμερικανικού χρηματιστηρίου, ενώ το δολάριο βούλιαξε 2,5% έναντι του γιέν, κινήσεις που συνεχίστηκαν και χθες, αν και σε μικρότερο ποσοστό, με το κέρδος του ευρώ έναντι του δολαρίου να ξεπερνά το 0,1%.

Πώς κινούνται τα ομόλογα και ο χρυσός;

Πάντως η κίνηση είναι αντίστροφη για τις αγορές των ομολόγων, καθώς οι επενδυτές εγκαταλείπουν τις θέσεις τους στις μετοχές αναζητώντας πιο ασφαλή περιουσιακά στοιχεία.

Τα παγκόσμια κρατικά ομόλογα σημείωσαν άλμα στον απόηχο των ανακοινώσεων του Αμερικανού προέδρου Τραμπ για τους δασμούς την Τετάρτη, ενώ επέκτειναν την άνοδό τους καθώς η Κίνα ανταπέδωσε ανακοινώνοντας δασμούς 34% στα αμερικανικά προϊόντα.

Η απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου των ΗΠΑ υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων έξι μηνών, στο 3,867%, έχοντας διολισθήσει κάτω από το 4% την προηγούμενη.

Τα ευρωπαϊκά ομόλογα έλαβαν το παράδειγμα των αμερικανικών, με τις αποδόσεις να υποχωρούν τόσο εντός όσο και εκτός της ευρωζώνης.

Η απόδοση του γερμανικού 10ετούς Bund υποχώρησε σε χαμηλό ενός μήνα στο 2,484%, ενώ η απόδοση του 10ετούς του Ηνωμένου Βασιλείου έπεσε στο χαμηλό του 4,381%, ενώ και τα δύο σημείωσαν πτώση άνω των 10 μονάδων βάσης μετά την ανακοίνωση των δασμών από τον Ντόναλντ Τραμπ.

Ο χρυσός κατά την πρώτη συνεδρίαση μετά τις ανακοινώσεις κινήθηκε ανοδικά, με την τιμή spot να σημειώνει άνοδο 0,6% στα 3.129,46 δολάρια ανά ουγγιά ενώ τα αμερικανικά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για τον χρυσό διαμορφώθηκαν 0,6% υψηλότερα στα 3.166,20 δολάρια.

Ωστόσο, κατά την διάρκεια της Παρασκευής οι τιμές του χρυσού υποχώρησαν σχεδόν 2%, καθώς οι επενδυτές ρευστοποίησαν τις θέσεις τους σε ράβδους μετά τις ευρύτερες πωλήσεις στην αγορά, ακολουθώντας τα αντίποινα της Κίνας με νέους δασμούς έναντι του Αμερικανού προέδρου Τραμπ.

Ο χρυσός spot υποχώρησε κατά 1,9% στα 3.053,98 δολάρια ανά ουγγιά ενώ τα αμερικανικά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για τον χρυσό σημείωσαν πτώση 1,6% στα 3.072,10 δολάρια.

Όπως ανέφεραν αναλυτές στο Reuters, οι επενδυτές πωλούν μέρος των χαρτοφυλακίων τους σε χρυσό για να καλύψουν τις απώλειες σε άλλες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων.