Πίνακες, γλυπτά, βιβλία, κινηματογραφικές ταινίες αλλά και θεατρικές παραστάσεις έχουν θεωρηθεί και κατά το παρελθόν «βλάσφημα» και δυσφημιστικά  για τη θρησκεία, με αποτέλεσμα να προκληθούν σφοδρές αντιδράσεις, να δημιουργηθούν έκτροπα και να χωρίσουν τους Έλληνες σε δύο στρατόπεδα.  

Η απίστευτη ενέργεια του βουλευτή της Νίκης, Νίκου Παπαδόπουλου, ο οποίος μαζί με τον υποψήφιο ευρωβουλευτή Διονύση Μακρή βανδάλισαν το πρωί της περασμένης Δευτέρας (10/3/2025) τέσσερα έργα της έκθεσης «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου – Ενδιάμεσος Χώρος» στην Εθνική Πινακοθήκη, έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά ανάλογων περιστατικών που έχουν συμβεί στην Ελλάδα. Τα περισσότερα από αυτά που  σημειώθηκαν, ήταν στο όνομα της πίστης αλλά και για να προστατευτούν τα θρησκευτικά σύμβολα από τις προσβλητικές δημιουργίες των καλλιτεχνών. Για κάποιους ακόμα και οι ακραίες ενέργειες θεωρήθηκαν , ενώ για τους περισσότερους πράξεις που παραπέμπουν στον σκοταδισμό.  

Εδώ και τέσσερις ημέρες ο «βανδαλισμός» στο μουσειακό χώρο της λεωφόρου Βασιλέως Κωνσταντίνου αποτελεί πρώτο θέμα συζήτησης, ενώ γρήγορα πήρε και πολιτικές διαστάσεις. Η επίσημη εκκλησία ανάφερε ότι θα θέσει το ζήτημα στην κυβέρνηση και η Εθνική Πινακοθήκη σε συνεννόηση με το δημιουργό των εκθεμάτων Χριστόφορο Κατσαδιώτη αποφάσισαν να αφήσουν τα έργα στο σημείο που τα πέταξε ο βουλευτής.

Ο τελευταίος πειρασμός

Το μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη ο «Τελευταίος Πειρασμός» που εκδόθηκε το 1955 και 33 χρόνια αργότερα μεταφέρθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες από το Μάρτιν Σκορσέζε, προκάλεσε πολλές αναταραχές και το βιβλίο καταδικάστηκε από την Ορθόδοξη και την Καθολική  Εκκλησία . Το μυθιστόρημα απεικονίζει τη ζωή του Ιησού και τους αγώνες του με διάφορες μορφές πειρασμού, όπως φόβο, αμφιβολία, κατάθλιψη, απροθυμία και λαγνεία. Η προβολή της κινηματογραφικής ταινίας το 1988 στην Ελλάδα ήταν παρόμοια αμφιλεγόμενη. Μέλη χριστιανικών οργανώσεων, κληρικοί, ιερείς και πολίτες στέκονταν στις εισόδους των κινηματογράφων και απαγόρευαν την είσοδο  του κόσμου, ενώ δημιουργήθηκαν εκτεταμένα επεισόδια με τραυματισμούς και μεγάλες διαδηλώσεις. Τελικά η ταινία αποφασίστηκενα προβληθεί ως ακατάλληλη σε άτομα ηλικίας κάτω των 17 ετών.

Μν του Μίμη Ανδρουλάκη

Σχεδόν 12 χρόνια αργότερα στο στόχαστρο μπήκε το γυναικείο αντιμυθιστόρημα του Μίμη Ανδρουλάκη «Μν». Προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις, ενώ σε πολλές συγκεντρώσεις πιστών το βιβλίο παραδόθηκε στην πυρά. Ο Μίμης Ανδρουλάκης είχε χαρακτηριστεί ως «Αντίχριστος» και στις 8 Μαρτίου του 2020 ασκήθηκε ποινική δίωξη από τον εισαγγελέα των Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης κατά του συγγραφέα για «καθύβριση της θρησκείας και του αρχηγού θρησκεύματος».

Έτσι το βιβλίο απαγορεύτηκε να κυκλοφορεί σε  Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Σέρρες, Χαλκιδική, Πιερία, Ημαθία και Πέλλας. Tο σκεπτικό της απόφασης για προσωρινή απαγόρευση της κυκλοφορίας του βιβλίου ήταν για  να εκτονωθεί το κλίμα έντασης που έχει δημιουργηθεί με της αναφορές που γίνονταν στη Μαρία τη Μαγδαληνή. Πέντε μήνες αργότερα ο συγγραφέας δικαιώθηκε, καθώς κρίθηκε από τη δικαιοσύνη ότι το βιβλίο δεν ήταν βλάσφημο.
«Πότισε με»

Το έργο του Βέλγου καλλιτέχνη Τιερί ντε Κορντιέ με τίτλο «Πότισε με» που παρουσιάστηκε στην έκθεση “Outlook” στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας το 2003 και απεικόνιζε ένα ανδρικό γεννητικό όργανο μαζί με ένα σταυρό, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων.

Η Εκκλησία  χαρακτήρισε το έργο βλάσφημο και προσβλητικό απέναντι στο πρόσωπο του Χριστού, ενώ υπήρξαν και πολιτικά κόμματα που κινήθηκαν δικαστικά κατά του επιμελητή της έκθεσης. Σε συνεννόηση με τον καλλιτέχνη οι διοργανωτές απέσυραν το έργο.  

Κατέβηκε η παράσταση

Πρόωρη αυλαία είχε ρίξει τον Ιούνιο του 2012 το αιρετικό έργο Corpus Christi του Τέρενς ΜακΝάλι στο θέατρο Χυτήριο. Η Βάσια Παναγοπούλου που είχε αναλάβει τη μετάφραση κια ο σκηνοθέτης Λαέρτης Βασιλείου μετά τα επεισόδια που σημειώθηκαν έξω από το θέατρο στο Γκάζι αναγκάστηκαν να διακόψουν τις παραστάσεις.  

Η εκκλησία είχε κάνει τότε λόγο για «βλάσφημο θεατρικό έργο που δυσφημεί το πρόσωπο του Ίησού Χριστού». Έξω από το θέατρο Χυτήριο, συγκεντρώθηκε  κόσμος και γρήγορα ξέσπασαν επεισόδια.

«Οι παραστάσεις του Corpus Christi στο θέατρο Χυτήριο ολοκληρώνονται. Δεν ήταν πρόθεσή μας ούτε να προκαλέσουμε το “θρησκευτικό συναίσθημα” ούτε να δημιουργήσουμε εντάσεις και πολύ περισσότερο να ζήσουμε εικόνες αστυνομοκρατούμενου χώρου θεάτρου. Λυπούμαστε που άθελά μας άνθρωποι ξυλοκοπήθηκαν, προπηλακίστηκαν, απαξιώθηκαν», ανέφερε μεταξύ άλλων στην ανακοίνωση της η Βάσια Παναγοπούλου.

Ο “Phylax” του Φαλήρου

Το Δεκέμβριο του 2017 το κόκκινο γλυπτό του Κώστα Γεωργίου αποτέλεσε ένα ακόμα κρίκο στην αλυσίδα των αντιδράσεων που προκαλούν κατά καιρούς τα έργα τέχνης.

Ο “Phylax” τοποθετήθηκε στον Φλοίσβο, στο Παλαιό Φάληρο, στις 7 Δεκεμβρίου 2018, και προκάλεσε αμέσως σφοδρές αντιδράσεις. Χαρακτηρίστηκε «σατανικό» λόγο του χρώματος του. Μάλιστα οι επικριτές του το έριξαν από το βάθρο με αποτέλεσμα να σπάσουν τα φτερά του.