Οδηγίες στους καταναλωτές για την αγορά, προμήθεια και συντήρηση των τροφίμων που καταναλώνουν τη Σαρακοστή και κυρίως το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας δίνει με ανακοίνωσή του ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) την Τετάρτη (26.02.2025).

Στο πλαίσιο της ενημέρωσης του ΕΦΕΤ προς τους καταναλωτές για τη Σαρακοστή ακολουθούν ορισμένες χρήσιμες συμβουλές για την επιλογή και τον χειρισμό τροφίμων που καταναλώνονται την συγκεκριμένη περίοδο.

Κεφαλόποδα (π.χ. χταπόδια, καλαμάρια, θράψαλα, σουπιές)

Τα βρίσκουμε στην αγορά, είτε νωπά, είτε κατεψυγμένα, είτε αποψυγμένα.

Στα νωπά προσέχουμε:

• Να μην έχουν δυσάρεστη οσμή, ή οσμή αμμωνίας, ή οποιαδήποτε άλλη οσμή, ξένη προς το προϊόν, αλλά να αναδίδουν την χαρακτηριστική οσμή της θάλασσας.
• Η επιφάνεια του σώματος να είναι υγρή και γυαλιστερή, ενώ τα πλοκάμια και οι βεντούζες να αντέχουν σε ελαφρύ τράβηγμα και να μην αποσπώνται εύκολα.
• Η σάρκα να είναι συμπαγής, ελαστική και γυαλιστερή ενώ τα μάτια να είναι γυαλιστερά, ζωηρά χωρίς κηλίδες.

Ακόμη, έχοντας υπόψη ότι η αξία του καλαμαριού είναι υπερδιπλάσια από αυτή του θράψαλου, καλό είναι να έχουμε στο μυαλό μας τις διαφορές στα χαρακτηριστικά ανάμεσα στα καλαμάρια και τα θράψαλα όταν τα βλέπουμε ολόκληρα και να μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε, για να αποφύγουμε κάποια πιθανή παραπλάνηση.

Τα καλαμάρια και τα θράψαλα έχουν μια χαρακτηριστική μορφολογική διαφορά στη μορφή του πτερυγίου τους.

Τα καλαμάρια έχουν ένα ρομβοειδές πτερύγιο που εκτείνεται στο μεγαλύτερο μήκος του σώματός τους, ενώ το πτερύγιο στα θράψαλα είναι τριγωνικού σχήματος και πιο πεπλατυσμένο.

Όταν τα δύο είδη εκτίθενται νωπά πάνω στον πάγο είναι εύκολη η διάκρισή τους, γιατί τα θράψαλα διαθέτουν δέκα πλοκάμια παρόμοιου μήκους, ενώ τα καλαμάρια έχουν δύο χαρακτηριστικά πλοκάμια πιο επιμήκη σε σχέση με τα υπόλοιπα οκτώ.

Τα κατεψυγμένα (συσκευασμένα ή χύμα) κεφαλόποδα δεν πρέπει να πωλούνται με αλλοιωμένη χροιά, ενώ συνήθως καλύπτονται από ένα στρώμα πάγου. Μετά την απόψυξη το περιεχόμενο πρέπει να έχει το χρώμα και την οσμή του νωπού προϊόντος.

Τα αποψυγμένα αλιεύματα που πωλούνται χύμα, θα πρέπει να διατίθενται στην αρχική συσκευασία τους, η οποία θα πρέπει να φέρει το σήμα αναγνώρισης (οβάλ σφραγίδα) της εγκεκριμένης εγκατάστασης που πραγματοποιήθηκε η απόψυξή τους.

Κατά την πώλησή τους πρέπει υποχρεωτικά εκτός από τις ενδείξεις στη συσκευασία τους να έχουν εμφανή δήλωση της αποψυγμένης κατάστασής τους με την αναγραφή της λέξης «αποψυχθέν» στην ενδεικτική πινακίδα πώλησης. Τονίζεται ότι απαγορεύεται η απόψυξη στα καταστήματα πώλησης.

Οστρακοειδή (π.χ. μύδια, κυδώνια, γυαλιστερές, στρείδια, αχιβάδες, χτένια)

Εφόσον πωλούνται νωπά με κέλυφος θα πρέπει να είναι ζωντανά και αυτό φαίνεται εύκολα αν ισχύουν τα εξής:

• Το κέλυφος είναι κλειστό και ανοίγει πολύ δύσκολα ή αν είναι μερικώς ανοιχτό με την ελάχιστη πίεση πάνω στο κέλυφός κλείνει μόνο του ερμητικά.
• Το περιεχόμενο είναι υγρό, καθαρό και άοσμο.
• Η σάρκα είναι υγρή, γερά προσκολλημένη στο κέλυφος. Είναι χαρακτηριστικό ότι με τσίμπημα καρφίτσας ή με λίγες σταγόνες λεμονιού προκαλείται συστολή του σώματος.

Για τα αποφλοιωμένα μύδια που πωλούνται πάνω σε πάγο, παρατηρούμε αν η σάρκα τους είναι γυαλιστερή, συνεκτική και αναδίδει μυρωδιά θάλασσας. Τα μύδια πωλούνται επίσης και κατεψυγμένα με ή δίχως κέλυφος.

Μαλακόστρακα (π.χ. γαρίδες, καραβίδες, αστακοί, καβούρια)

Τα βρίσκουμε στην αγορά είτε ως νωπά, είτε ως κατεψυγμένα, είτε ως αποψυγμένα.

Όσον αφορά τα νωπά, ελέγχουμε ότι:

• Δεν έχουν δυσάρεστη οσμή, αλλά αναδίδουν την χαρακτηριστική οσμή της θάλασσας.
• Τα πόδια τους είναι στερεά κολλημένα στο σώμα και σκληρά.
• Η μεμβράνη του θώρακα είναι τεντωμένη, ανθεκτική και διαφανής.
• Το κεφάλι και ο θώρακας είναι ανοιχτόχρωμα, όχι μελανού χρώματος και δεν πρέπει να έχουν μαύρες κηλίδες.
• Να έχουν αντανακλαστικές κινήσεις στα μάτια, στις κεραίες και στα πόδια όταν είναι ζωντανά. Γενικά, να γνωρίζουμε ότι οι φρέσκες γαρίδες γλιστρούν εύκολα από το χέρι.

Αχινοί

• Οι αχινοί πρέπει κατά την αγορά τους να είναι ζωντανοί, κάτι που διακρίνεται εύκολα από την κίνηση των αγκαθιών τους.

Όταν επιλέγουμε κονσέρβες ιχθυηρών που διατηρούνται στο ψυγείο ή εκτός ψυγείου, προσέχουμε να είναι ακέραιες και σφραγισμένες, χωρίς βαθουλώματα ή διογκώσεις.

• Άλλα σαρακοστιανά εδέσματα

Το δημοφιλές σαρακοστιανό γλυκό είναι ο χαλβάς και προϊόντα με χαλβά, στη συσκευασία των οποίου πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στα πιθανά αλλεργιογόνα συστατικά.

Άλλα αγαπημένα σαρακοστιανά εδέσματα είναι το τουρσί, ο ταραμάς, το αυγοτάραχο και το μπρικ.

Ο ταραμάς συναντάται σε μορφή πάστας και πρέπει να έχει ομοιόμορφο χρώμα.

Πιθανή αλλοίωση στον ταραμά διαπιστώνεται από την εμφάνιση μούχλας, την ξηρότητα, την τάγγιση, την πικρή ή ξινή γεύση.