Ανοικτό είναι το ενδεχόμενο να… λείψει τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ από το προβλεπόμενο ΑΕΠ του 2024, με τους περισσότερους διεθνείς οργανισμούς να κατεβάζουν τον στόχο της ανάπτυξης προς το 2%, μισή μονάδα κάτω σε σχέση με τις προβλέψεις της κυβέρνησης.
Η εκτίμηση ότι δεν θα επιτευχθούν οι αναθεωρημένοι προς τα κάτω στόχοι του προϋπολογισμού -αρχικά ο πήχης είχε μπει στο 2,9%- τροφοδοτείται και από την έντονη ανησυχία για την πορεία της οικονομίας της Ευρωζώνης, με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας να κρούει και χθες τον κώδωνα του κινδύνου.
Ο Γιάννης Στουρνάρας στάθηκε ιδιαίτερα στην υποχώρηση των δεικτών υπεύθυνων προμηθειών κατά τον μήνα Ιούλιο, όπως επίσης και στην έλλειψη ενδείξεων ανάκαμψης για τη μεταποίηση, αλλά και τη βιομηχανική παραγωγή σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Από τις προειδοποιήσεις του διοικητή της ΤτΕ δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι γεωπολιτικοί παράγοντες.
«Ο αυξανόμενος γεωπολιτικός κατακερματισμός ενέχει κινδύνους. Η μείωση της εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης, τη Γερμανία και τη Γαλλία, είναι ιδιαίτερα ανησυχητική» υποστήριξε ο κ. Στουρνάρας σε συνέντευξη που παραχώρησε χθες στο Platow.de, επισημαίνοντας, μάλιστα, τον κίνδυνο «να μειωθεί ο πληθωρισμός κάτω από τον στόχο του 2%», ενώ πρόσθεσε: «Η πρώτη προκαταρκτική εκτίμηση για το ΑΕΠ το β’ τρίμηνο του 2024 είναι 0,3% ελαφρώς χαμηλότερα απ’ ό,τι αναμενόταν. Ταυτόχρονα, τα εισερχόμενα στοιχεία υποδηλώνουν ότι εξακολουθούν να υφίστανται καθοδικοί κίνδυνοι για την ανάπτυξη, δεδομένου του υψηλού επιπέδου αβεβαιότητας. Αναμένεται ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα συνεχίσει να αναπτύσσεται τα αμέσως επόμενα τρίμηνα, αλλά πιθανώς με χαμηλότερο ρυθμό απ’ ό,τι περιμέναμε τον Ιούνιο».
Η «εξάρτηση» της ελληνικής οικονομίας από την ευρωπαϊκή είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους οι αναλυτές εμφανίζονται συγκρατημένοι στις προβλέψεις τους για την πορεία του ελληνικού ΑΕΠ. Προς το παρόν, το μόνο δεδομένο για την ελληνική οικονομία είναι οι επιδόσεις του α’ τριμήνου, κατά το οποίο καταγράφηκε ανάπτυξη 2,1%, με το ποσοστό να είναι χαμηλότερο από τον στόχο του 2,5%. Τα στοιχεία του β’ τριμήνου αναμένονται στις 6 Σεπτεμβρίου, αλλά οι μέχρι τώρα εκτιμήσεις κατεβάζουν τον ρυθμό μεταβολής κάτω από το 2% και για το συγκεκριμένο τρίμηνο.
Ο προβληματισμός που δεν αφήνει να καταγραφούν πιο αισιόδοξες προβλέψεις συνίσταται στην αρνητική πορεία των εξαγωγών και στη διόγκωση του εμπορικού ελλείμματος της χώρας, αλλά και στον χαμηλό ρυθμό αύξησης των επενδύσεων, παρά τους κοινοτικούς πόρους που εισρέουν και μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και μέσω του ΕΣΠΑ. Βέβαια, το β’ τρίμηνο για το ελληνικό ΑΕΠ δεν είναι το κρίσιμο, καθώς ο τουρισμός δεν έχει ακόμη «ενεργοποιηθεί» στο διάστημα Απριλίου – Ιουνίου. Σε κάθε περίπτωση, όμως, αν το πρώτο εξάμηνο κλείσει με μέσο ρυθμό ανάπτυξης στο 2% ή και χαμηλότερα, θα είναι δύσκολο να πιάσουμε το 2,5% στο σύνολο της χρονιάς, καθώς θα απαιτηθεί υπερ-απόδοση κατά τη διάρκεια του β’ εξαμήνου. Προς το παρόν, δεν φαίνεται κάτι τέτοιο. Τα πρώτα στοιχεία για τον τουρισμό δείχνουν αύξηση επισκεπτών, αλλά μείωση εσόδων ανά επισκέπτη, ενώ οι εξαγωγές συνεχίζουν να υποχωρούν. Όλα τελικώς θα κριθούν από την πορεία της κατανάλωσης, αλλά και από την υλοποίηση των επενδύσεων από το φθινόπωρο και μετά.
Οι εκτιμήσεις
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Τράπεζα της Ελλάδας, ΟΟΣΑ και ΚΕ ΠΕ έχουν προβλέψει ρυθμούς ανάπτυξης για το 2024 αρκετά χαμηλότερους από το 2,5%. Οι προβλέψεις του ΚΕΠΕ είναι οι πιο δυσοίωνες που έχουν γίνει μέχρι στιγμής. Το Κέντρο κατεβάζει τον πήχη της φετινής ανάπτυξης περίπου στο 1,9%, ορίζοντας ένα εύρος από το 1,7% έως και το 2,1%. Για το β’ τρίμηνο προβλέπει ότι η θετική μεταβολή του ΑΕΠ θα κυμανθεί περίπου στο 1,47% με 1,72% (περίπου 1,6% κατά μέσο όρο), για να επιταχυνθεί στη συνέχεια σε 1,85% για το γ’ τρίμηνο (εύρος από 1,6% έως 2,1%) και στο 2% στο δ’ τρίμηνο. Ο ΟΟΣΑ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν βάλει τον πήχη του ρυθμού ανάπτυξης στο 2%, ενώ ακολουθούν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Τράπεζα της Ελλάδας, με εκτίμηση ότι το φετινό ΑΕΠ θα αυξηθεί με ρυθμό 2,2%. Από την άλλη, μόνο το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή έχει δώσει πρόβλεψη για ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 2,5%, όσο δηλαδή προβλέπει (μετά την αναθεώρηση προς τα κάτω της εκτίμησης με το πρόγραμμα σταθερότητας) και το υπουργείο Οικονομικών.
Τα γεωπολιτικά
Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις εκτιμήσεις περιλαμβάνουν την πιθανότητα κλιμάκωσης των γεωστρατηγικών πιέσεων, πιθανή επιμονή του πληθωρισμού που ενδεχομένως θα επιβράδυνε την τροχιά μείωσης των επιτοκίων, καθυστερήσεις στην εκταμίευση των κεφαλαίων του ΤΑΑ ή μη βέλτιστη αξιοποίηση των κονδυλίων, καθυστερήσεις ή έλλειψη φιλοδοξίας στην εφαρμογή των σχετικών με το ΤΑΑ και των εθνικών μεταρρυθμίσεων, επιμονή των ανισορροπιών του εξωτερικού τομέα, κλιματικούς κινδύνους, καθώς και τη μεγάλη εξάρτηση του μοντέλου ανάπτυξης από τον τουρισμό και την κατανάλωση. Για το 2025 και το 2026, προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 2,4%.
